Μτφρ. Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη. 1967. Ισοκράτης. Πανηγυρικός, Φίλιππος. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

[43] Σ' αυτούς λοιπόν που καθιέρωσαν τις πανελλήνιες γιορτές ταιριάζει δίκαιος έπαινος. Μας κληροδότησαν το θαυμάσιο έθιμο να μαζευόμαστε όλοι μαζί στον ίδιο τόπο ύστερα από σπονδές και από διάλυση της έχθρας που μας χώριζε· να ενώνουμε κατόπιν τις προσευχές και τις θυσίες μας και να θυμόμαστε τους παλιούς συγγενικούς δεσμούς μας, να έχουμε πιο φιλική διάθεση στο μέλλον ο ένας για τον άλλο και τέλος να ανανεώνουμε τις παλιές φιλίες και να δημιουργούμε νέες. [44] Ούτε λοιπόν για τους κοινούς ανθρώπους ούτε και για τις προικισμένες φύσεις είναι άσκοπη η προσέλευση στις πανελλήνιες γιορτές, αφού οι τελευταίοι έχουν την ευκαιρία να επιδείξουν τα προσόντα τους μπροστά στο συγκεντρωμένο πλήθος των Ελλήνων και οι άλλοι μπορούν να τους καμαρώσουν που κάνουν μεταξύ τους αγώνα ευγενικό. Και όλοι είναι ευχαριστημένοι, αφού όλοι έχουν με τι να ικανοποιηθούν: Οι θεατές βλέπουν τους αθλητές να αγωνίζονται για χάρη τους και τούτοι πάλι σκέφτονται πως όλοι ήρθαν για να τους καμαρώσουν. Αφού λοιπόν τόσο καλό κάνουν σ' εμάς οι πανελλήνιες συγκεντρώσεις, ήταν φυσικό να μη μείνει πίσω η πόλη μας ούτε και σ' αυτές.

[45] Και πράγματι απόχτησε θεάματα πάρα πολλά και θαυμαστά, άλλα πολυτελή και πολυδάπανα, άλλα ονομαστά για την αξία τους την καλλιτεχνική και άλλα πάλι που συνδυάζουν και τα δυο. Και είναι τόσο το πλήθος των ανθρώπων που καταφθάνουν συνέχεια στην πόλη μας, ώστε, αν κάτι καλό υπάρχει στην επικοινωνία αυτή ανάμεσα στους ανθρώπους, και αυτό το απόλαυσε η πόλη μας. Πέρα από αυτά υπάρχει η δυνατότητα να βρει κανείς εδώ φίλους ειλικρινείς και συντροφιές κάθε λογής, να δει αγώνες δρόμου και σωματικής αλκής, αγώνες λόγου, πνεύματος και όλων των άλλων έργων του ανθρώπου, και για όλα αυτά τα πιο μεγάλα έπαθλα. [46] Γιατί, εκτός από όσα αθλοθετεί η ίδια, τα καταφέρνει να προσφέρουν και οι άλλες πόλεις της Ελλάδας· και αυτό γιατί όσα εμείς κρίνουμε άξια, αμέσως αποχτούν μια τέτοια φήμη, που τα αγαπάει όλος ο κόσμος. Ξέχωρα από αυτά οι άλλες πανελλήνιες συγκεντρώσεις γίνονται σε χρονικά διαστήματα αραιά και διαλύονται γρήγορα, ενώ η πόλη η δικιά μας είναι μια αδιάκοπη γιορτή για όσους φτάνουν σ' αυτόν τον τόπο.

Μτφρ. Ο.Χ. Μυτιληναίος. χ.χ. Ισοκράτους Πανηγυρικός. Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια (αισθητικά, γραμματικά, πραγματικά, ερμηνευτικά, συντακτικά). Αθήνα: Γρηγόρης.

[43] Δίκαια επαινούνται βέβαια αυτοί που ίδρυσαν τα εθνικά πανηγύρια, γιατί μας παρέδωσαν έθιμο με τόσο σπουδαία αποτελέσματα: αφού κηρύξουμε ανακωχή και διαλύσουμε τις έχθρες που κρατάμε, συγκεντρωνόμαστε στο ίδιο μέρος και έπειτα, όταν προσευχηθούμε και προσφέρουμε θυσίες στους κοινούς μας θεούς, θυμόμαστε την κοινή μας καταγωγή, αποκτούμε διαθέσεις πιο φιλικές στο εξής μεταξύ μας, ανανεώνουμε τις παλιές μας φιλίες και συνάπτουμε άλλες καινούργιες, [44] έτσι που δεν είναι ανώφελη η παραμονή στους χώρους των συγκεντρώσεων ούτε για τους απλοϊκούς ανθρώπους ούτε γι' αυτούς που είναι προικισμένοι απ' τη φύση, αλλά αφού συγκεντρωθούν οι Έλληνες, δίνεται η δυνατότητα όσοι έχουν σωματικά και πνευματικά προσόντα να δείξουν τη δύναμή τους, οι απλοί άνθρωποι να τους καμαρώνουν να παραβγαίνουν μεταξύ τους και κανένας να μη στεναχωριέται, αλλά να έχουν κι οι δυο αυτά που θα τους κολακέψουν τη φιλοτιμία, οι θεαταί όταν δουν τους αθλητές να κοπιάζουν για χάρη τους και οι αθληταί όταν αναλογισθούν ότι όλοι έχουν έρθει για να τους καμαρώσουν· μολονότι προκύπτουν λοιπόν για μας τόσα αγαθά απ' τις εθνικές αυτές συγκεντρώσεις, ούτε σ' αυτό το κεφάλαιο έμεινε πίσω η πόλη μας. [45] Διότι έχει αποκτήσει πάρα πολλά και ωραία θεάματα, από τα οποία άλλα είναι ανώτερα στον πλούτο, άλλα διακρίνονται για την καλλιτεχνική τους αξία και άλλα υπερέχουν και για τις δυο αυτές αιτίες· και το πλήθος αυτών που προσέρχονται στην πόλη μας είναι τόσο μεγάλο, ώστε αν υπάρχη κάποια ωφέλεια στην κοινωνική συναναστροφή, και αυτή έχει εξασφαλισθή απ' την πόλη μας. Εκτός απ' αυτά όμως, προπάντων κοντά μας είναι δυνατόν και φιλίες γνησιώτατες να βρη κανείς και να πετύχη συναναστροφές κάθε είδους, ακόμη δε να δη αγώνες όχι μονάχα ταχύτητας και δυνάμεως σωματικής, αλλά και λόγων και ιδεών και όλων των άλλων έργων και για τους αθλητές βραβεία πάρα πολύ σημαντικά. [46] Επειδή, εκτός από τα βραβεία που ορίζει η πόλη μας, πείθει και τους άλλους να δίνουν κι αυτοί. Γιατί αυτά που θεωρήθηκαν σωστά από μας παίρνουνε τόση φήμη, ώστε να είναι αγαπητά σε όλους τους ανθρώπους. Ανεξάρτητα όμως απ' αυτά, ενώ οι άλλες γιορτές διαλύονται γρήγορα, αν και επαναλαμβάνωνται κατά αραιά χρονικά διαστήματα, η δική μας πόλη για τους ξένους είναι ένα αιώνιο πανηγύρι.