[8.73.1] Διότι εις την Σάμον είχεν αρχίσει ήδη αντίδρασις κατά της ολιγαρχικής κινήσεως, και κατά τον χρόνον περίπου που οι Τετρακόσιοι ετοιμάζοντο να καταλάβουν την αρχήν, τα επόμενα γεγονότα έλαβαν χώραν εκεί. [8.73.2] Εκείνοι δηλαδή εκ των Σαμίων, οι οποίοι άλλοτε, ως ελέχθη, επανεστάτησαν κατά των ολιγαρχικών και εγκατέστησαν την δημοκρατίαν, παρασυρθέντες υπό του Πεισάνδρου, όταν ήλθεν εις την νήσον, και των εκεί Αθηναίων συνεργατών του, μετέβαλαν πάλιν πολιτικά φρονήματα και αποτελέσαντες τριακοσίους συνωμότας επροτίθεντο να επιτεθούν κατά των λοιπών, οι οποίοι παρέμεναν δημοκρατικοί. [8.73.3] Παρασυρόμενοι δ' υπό του Χαρμίνου, ενός των στρατηγών, και άλλων τινών εκ των εις την Σάμον ευρισκομένων Αθηναίων, και θέλοντες ναδώσουν εις τούτους δείγμα της αφοσιώσεώς των, οι Σάμιοι συνωμόται εφόνευσαν τον Υπέρβολον, ένα εκ των Αθηναίων, ο οποίος είχεν εξοστρακισθή εξ Αθηνών, όχι εκ φόβου δια την δύναμιν και επιρροήν του, αλλ' ένεκα της αχρειότητός του και διότι απετέλει αίσχος δια την πόλιν. Συγχρόνως προέβησαν εκ συνεννοήσεως μετά των εν λόγω Αθηναίων και εις άλλας βιαιοπραγίας και ήσαν έτοιμοι να επιτεθούν κατά των δημοκρατικών της Σάμου. [8.73.4] Αλλ' ούτοι, αντιληφθέντες τας προθέσεις των, ανεκοίνωσαν το πράγμα και εις τους στρατηγούς Λέοντα και Διομέδοντα, οι οποίοι, ως εκ της κοινής εκτιμήσεως, την οποίαν απελάμβαναν εκ μέρους του πλήθους, ήσαν δυσμενείς προς την ολιγαρχίαν, και εις τον Θρασύβουλον και τον Θράσυλλον, τον πρώτον τριήραρχον, τον δεύτερον υπηρετούντα ως απλούν οπλίτην και εις άλλους, οι οποίοι εθεωρούντο ανέκαθεν οι αντίθετοι προς την ολιγαρχικήν κίνησιν, και εζήτησαν απ' αυτούς να μη ανεχθούν, όπως και αυτοί θανατωθούν και η Σάμος, ένεκα της οποίας και μόνης η Αθηναϊκή ηγεμονία διετηρήθη έως τότε, αποξενωθή των Αθηνών. [8.73.5] Ούτοι, ακούσαντες ταύτα, ήρχισαν να κατηχούν τους ναύτας ένα προς ένα, δια να μη επιτρέψουν τούτο, και προ πάντων το πλήρωμα της Παράλου, το οποίον απετελείτο ολόκληρον από ελευθέρους Αθηναίους, και απεστρέφετο ανέκαθεν και διαρκώς την ολιγαρχίαν και πριν ακόμη εγκατασταθή. Επί πλέον, οσάκις ο Λέων και Διομέδων απέπλεαν εις άλλο μέρος, άφιναν εκεί μερικά πλοία, προς υπεράσπισιν των Σαμίων δημοκρατικών. [8.73.6] Ως εκ τούτου, όταν οι τριακόσιοι συνωμόται ήρχισαν την κατ' αυτών επίθεσιν, οι δημοκρατικοί, εις βοήθειαν των οποίων έσπευσαν ούτοι και ιδίως οι ανήκοντες εις το πλήρωμα της Παράλου, κατώρθωσαν να τους καταβάλουν. Και περί τους τριάντα μεν εκ των τριακοσίων εφόνευσαν, τρεις δε, τους πρωταιτίους, εξώρισαν. Μετά των λοιπών, προς τους οποίους εχορήγησαν αμνηστείαν, συνέζησαν του λοιπού ειρηνικώς, υπό το δημοκρατικόν καθεστώς.

[8.74.1] Οι Σάμιοι και οι Αθηναίοι στρατιώται απέστειλαν ήδη δια της Παράλου εις τας Αθήνας τον Αθηναίον Χαιρέαν, υιόν του Αρχεστράτου, ο οποίος είχεν εργασθή μετά πολλού ζήλου δια την επελθούσαν εις την Σάμον μεταβολήν των πολιτικών φρονημάτων, δια ν' αναγγείλη τα γενόμενα, αγνοούντες έως τότε την κατάληψιν της αρχής υπό των Τετρακοσίων. [8.74.2] Μόλις έφθασεν η Πάραλος, οι Τετρακόσιοι εφυλάκισαν δύο ή τρεις εκ του πληρώματος αυτής, και αφαιρέσαντες το πλοίον από τους λοιπούς, μετέφεραν αυτούς εις οπλιταγωγόν πλοίον, το οποίον διετάχθη να περιπολή περί την Εύβοιαν. [8.74.3] Ο Χαιρέας, άμα ως αντελήφθη την κατάστασιν των πραγμάτων, κατώρθωσεν αμέσως να εύρη τρόπον να διαφύγη απαρατήρητος και επιστρέψας εις την Σάμον, διηγήθη εις τον στρατόν την κατάστασιν των Αθηνών, μεγαλοποιήσας κάθε τι επί το φοβερώτερον. Είπεν ότι εμαστίγωναν τους πάντας και ότι δεν ημπορεί να είπη κανείς τίποτε εναντίον των ασκούντων την εξουσίαν. Ότι εξύβριζαν τας γυναίκας και τα τέκνα των στρατιωτών και ότι επροτίθεντο να συλλάβουν και φυλακίσουν τους συγγενείς των ανδρών του εκστρατευτικού σώματος της Σάμου, όσοι δεν συνεμερίζοντο τα πολιτικά των φρονήματα, δια να τους θανατώσουν, εις περίπτωσιν κατά την οποίαν ούτοι αρνηθούν να υποταχθούν εις το νέον καθεστώς.

[8.75.1] Οι στρατιώται, ακούοντες τας διηγήσεις ταύτας, ώρμησαν κατ' αρχάς να κακοποιήσουν τους πρωτεργάτας του ολιγαρχικού κινήματος και τους λοιπούς συνεργάτας των. Αλλ' απετράπησαν, εμποδισθέντες από εκείνους, οι οποίοι τους παρέστησαν, ότι κινδυνεύουν να καταστρέψουν τα πάντα, εφόσον ο εχθρός είναι αγκυροβολημένος τόσον πλησίον, έτοιμος να επιτεθή ανά πάσαν στιγμήν. [8.75.2] Αλλ' ακολούθως ο Θρασύβουλος, υιός του Λύκου, και ο Θράσυλλος, οι οποίοι είχαν πρωτοστατήσει εις την δημοκρατικήν αντίδρασιν κατά της ολιγαρχίας, θέλοντες πλέον να εγκαταστήσουν πανηγυρικώς την δημοκρατίαν μεταξύ του Αθηναϊκού στρατού της Σάμου, επέτυχαν, όπως όλοι οι στρατιώται, και αυτοί ιδίως οι ολιγαρχικοί, ορκισθούν επισημότατον όρκον, ότι θα είναι πιστοί εις το δημοκρατικόν πολίτευμα και θ' αποφύγουν κάθε διαίρεσιν μεταξύ των, και ότι και τον κατά των Πελοποννησίων πόλεμον θα διεξαγάγουν μετά δραστηριότητος, και τους Τετρακοσίους θα θεωρούν ως εχθρούς και εις καμμίαν δεν θα έλθουν προς αυτούς συνεννόησιν. [8.75.3] Τον αυτόν όρκον ώμοσαν συγχρόνως και όλοι οι άγοντες στρατεύσιμον ηλικίαν Σάμιοι. Αθηναίοι στρατιώται και Σάμιοι απεφάσισαν να συμμερισθούν όλας τας περιπετείας του αγώνος και την έκβασιν αυτού, διότι ήσαν πεπεισμένοι, ότι ουδεμία άλλη οδός σωτηρίας υπελείπετο εις αυτούς, αλλ' ότι, είτε οι Τετρακόσιοι επικρατήσουν, είτε οι εις την Μίλητον σταθμεύοντες εχθροί νικήσουν, ο όλεθρός των ήτο βέβαιος.

[8.76.1] Και ούτως ο αγών είχεν αποβή, κατά την περίοδον ταύτην, πεισματώδης. Και ο μεν στρατός της Σάμου επεδίωκε να επιβάλη εις την πόλιν την δημοκρατίαν, οι δε Τετρακόσιοι να επιβάλουν εις τον στρατόν την ολιγαρχίαν. [8.76.2] Ο τελευταίος άλλωστε συνεκρότησεν εις την Σάμον συνέλευσιν του λαού, η οποία έπαυσε τους προηγουμένους στρατηγούς και όσους τυχόν εκ των τριηράρχων εθεώρει υπόπτους και εξέλεξεν αντ' αυτών άλλους τριηράρχους και στρατηγούς. Μεταξύ των τελευταίων περιελαμβάνοντο και ο Θρασύβουλος και ο Θράσυλλος. [8.76.3] Λαμβάνοντες τον λόγον ο εις μετά τον άλλον εις την συνέλευσιν ταύτην, εζήτουν να ενθαρρυνθούν αμοιβαίως, λέγοντες ότι δεν πρέπει να χάσουν το θάρρος των, διότι η πόλις επανεστάτησεν εναντίον των, διότι οι αποσπασθέντες από αυτούς ήσαν ολίγοι, ενώ αυτοί απετέλουν την πλειοψηφίαν, και συγχρόνως είχαν εις την διάθεσίν των περισσοτέρους υπό πάσαν έποψιν πόρους. [8.76.4] Διότι, εφόσον αυτοί είναι κύριοι ολοκλήρου του στόλου, θα υποχρεώσουν τας πόλεις, επί των οποίων εκτείνεται η Αθηναϊκή ηγεμονία, να καταβάλουν τους φόρους εις αυτούς, ομοίως ως εάν εξέπλεαν δια την είσπραξίν των εξ Αθηνών. Άλλωστε, η Σάμος αποτελεί δι' αυτούς κέντρον πολιτικόν και στρατιωτικόν σημαντικόν, αφού, ότε περιήλθεν εις πόλεμον προς τας Αθήνας, ολίγον έλειψε ν' αφαιρέση απ' αυτάς την κυριαρχίαν της θαλάσσης, και επί πλέον τους παρέχει το μέσον να συνεχίσουν τον κατά του εχθρού αγώνα από την ιδίαν θέσιν, όπως και μέχρι σήμερον. Εξ άλλου, έχοντες τον στόλον, είναι εις καλλιτέραν θέσιν από τους εν Αθήναις να προμηθεύωνται τρόφιμα. [8.76.5] Και προηγουμένως, άλλωστε, ως έλεγαν, οι εν Αθήναις ήσαν κύριοι των συγκοινωνιών του Πειραιώς, ακριβώς διότι αυτοί είχαν εγκατασταθή εγκαίρως με τον στόλον εις την Σάμον, και ήδη, εάν δεν θελήσουν να τους αποδώσουν τας συνταγματικός των ελευθερίας, θα περιέλθουν εις τοιαύτην στενόχωρον θέσιν, ώστε αυτοί θα είναι περισσότερον εις θέσιν να εμποδίζουν τους κατοίκους των Αθηνών από την χρήσιν της θαλάσσης, παρά εκείνοι αυτούς. [8.76.6] Μικρά και ασήμαντος ήτον η ωφέλεια, την οποίαν ημπορούσε να τους παράσχη η πόλις προς κατανίκησιν του εχθρού, και τίποτε δεν είχαν χάσει, αφού εκείνοι ούτε χρήματα δεν ήσαν πλέον εις θέσιν να τους στέλλουν, αλλ' οι στρατιώται επρομηθεύοντο αυτά εξ ιδίων, ούτε χρησίμους συμβουλάς, αι οποίαι αποτελούν το μέσον δια του οποίου αι πόλεις επιβάλλονται εις τους στρατούς. Τουναντίον, και υπό την έποψιν ταύτην, εκείνοι είχαν περιπέσει εις το σφάλμα να καταλύσουν το πατροπαράδοτον πολίτευμα, ενώ αυτοί το υπερασπίζουν και θα προσπαθήσουν να εξαναγκάσουν και εκείνους να το σεβασθούν. Ως εκ τούτου, οι δυνάμενοι να δώσουν ορθάς συμβουλάς ήσαν εις τον στρατόν εξ ίσου τουλάχιστον καλοί με τους ευρισκομένους εις την πόλιν. [8.76.7] Και αν θελήσουν ν' αμνηστεύσουν τον Αλκιβιάδην και του επιτρέψουν να επανέλθη εις την πατρίδα, θα εργασθή ούτος ευχαρίστως, όπως τους εξασφαλίση την συμμαχίαν του Βασιλέως. Και το σπουδαιότατον, ότι, αν αποτύχουν εις όλα τ' άλλα, έχοντες τοιούτον στόλον, ημπορούν να καταφύγουν εις πολλά μέρη, όπου θα εύρουν νέαν πατρίδα.

[8.77.1] Δια τοιούτων επιχειρημάτων εζήτησαν, κατά την συνεδρίασιν της συνελεύσεως, να ενθαρρυνθούν αμοιβαίως. Ουδέν ήττον έστρεψαν την προσοχήν των και εις τας αναγκαίας δια την περαιτέρω διεξαγωγήν του πολέμου παρασκευάς. Η υπό των Τετρακοσίων σταλείσα εις Σάμον δεκαμελής επιτροπή, πληροφορηθείσα την εκεί επικρατούσαν κατάστασιν, ενώ ήδη είχε φθάσει εις την Δήλον, ανέστειλε τον περαιτέρω πλουν της και παρέμεινεν εκεί.

[8.73.1] Γιατί στη Σάμο γίνονταν κι όλας πολιτικές ζυμώσεις με σκοπό ν' ανατρέψουν την ολιγαρχία, κ' έτυχε να γίνουν πράματα σαν τ' ακόλουθα ακριβώς τις ημέρες που εγκαταστάθηκαν οι τετρακόσιοι: [8.73.2] Όσοι δηλαδή από τους Σαμίους είχαν προτήτερα επαναστατήσει ενάντια στους αριστοκράτες κ' έκαναν δημοκρατία, κι αργότερα γύρισαν πάλι στην ολιγαρχία, γιατί τους έπεισε ο Πείσανδρος όταν είχε πάει εκεί την πρώτη φορά κ' οι Αθηναίοι, που συνωμοτούσανε στη Σάμο μαζί του, τώρα σχημάτισαν μιαν ομάδα ως τριακόσιοι όλοι μαζί, και σκόπευαν να επιτεθούν ενάντια στους άλλους, με την ιδέα πως ήταν δημοκρατικοί. [8.73.3] Κι άρχισαν με τη δολοφονία του Υπέρβολου, ενός Αθηναίου, που ήταν σιχαμένος άνθρωπος και είχε εξοστρακιστεί, όχι επειδή φοβόταν ο κόσμος την προσωπική του δύναμη και το αξίωμά του, αλλά γιατί ήταν παλιάνθρωπος και ντρόπιαζε την πολιτεία· και τον εσκότωσαν συνεννοημένοι με το Χαρμίνο, έναν από τους στρατηγούς και μερικούς άλλους Αθηναίους που βρίσκονταν στη Σάμο, δίνοντάς τους έτσι εγγύηση για την καλή τους πίστη· κ' έκαναν μαζί κι άλλες τέτοιες άνομες πράξεις, κ' ετοιμάζονταν να χτυπήσουν τους δημοκρατικούς στο σύνολό τους. [8.73.4] Οι δημοκρατικοί όμως το πήραν είδηση κι ανακοίνωσαν τι έμελλε να γίνει στους στρατηγούς Λέοντα και Διομέδοντα (γιατί αυτοί δεν εχώνευαν την ολιγαρχία, επειδή τους τιμούσε ο δημοκρατικός λαός), καθώς και στο Θρασύβουλο και στο Θράσυλλο, που ο πρώτος διοικούσε ένα πολεμικό, κι ο δεύτερος υπηρετούσε σαν πεζοναύτης, καθώς και σ' άλλους, που τους φαίνονταν πως ήταν ανέκαθεν ενάντιοι προς τους συνωμότες και δεν περίμεναν πως θ' αψηφήσουν αυτοί τον ίδιο το χαμό τους και την αποξένωση της Σάμου από την Αθήνα, που εξ αιτίας της και μόνο είχε διατηρηθεί ως τα τότε συγκροτημένη η Αθηναϊκή ηγεμονία. [8.73.5] Αυτοί, όταν τ' άκουσαν, άρχισαν να πιάνουν έναν–ένα στρατιώτη και να τους παρακινούν να μην τ' αφήσουν να συμβούν αυτά· ιδιαίτερα παρότρυναν τους άντρες του πληρώματος της Παράλου, που ήταν όλοι ελεύτεροι πολίτες Αθηναίοι, και που ανέκαθεν εχτρεύονταν την ολιγαρχία, ακόμα κι αν δεν υπήρχε κίντυνος να επιβληθεί· οι στρατηγοί Λέων και Διομέδων επίσης, όποτε ήταν αναγκασμένοι ν' αρμενίσουν γι' αλλού, τους άφηναν μερικά πολεμικά για φρουρά. [8.73.6] Έτσι λοιπόν, όταν έκαναν την επίθεσή τους οι τριακόσιοι, πρόστρεξαν όλοι αυτοί, και ιδίως το πλήρωμα της Παράλου, και νίκησαν oι δημοκρατικοί της Σάμου. Και σκότωσαν κάπου τριάντα από τους τριακόσιους της συνωμοσίας, και τιμώρησαν τους άλλους μ' εξορία· στους άλλους όμως δεν κράτησε έχτρητα ο λαός, και τους άφησε να 'χουν τα ίδια πολιτικά δικαιώματα στη δημοκρατία που ίσχυσε από δω κ' εμπρός.

[8.74.1] Την Πάραλο και τον πλοίαρχό της τον Χαιρέα το γιο του Αρχέστρατου, Αθηναίο πολίτη, που έδειξε μεγάλο ζήλο για τη μεταβολή του πολιτεύματος, τον έστειλαν όσο πιο γρήγορα μπορούσε να πάει, τόσο οι Σάμιοι όσο κ' oι στρατιώτες στην Αθήνα, για να μηνύσει το τι είχε σταθεί· γιατί δεν ήξεραν ακόμα πως οι τετρακόσιοι είχαν καταλάβει την εξουσία. [8.74.2] Κι αμέσως μόλις άραξε αυτός στον Πειραιά έπιασαν οι τετρακόσιοι και φυλάκισαν δυο–τρεις από το πλήρωμα της Παράλου, και τους άλλους, αφού τους πήραν το καράβι τους και τους μετέφεραν πάνω σε άλλο καράβι, μεταγωγικό, τους όρισαν να φυλάγουνε γύρω στην Εύβοια. [8.74.3] Ο Χαιρέας όμως, όταν αντιλήφθηκε την κατάσταση, τους ξέφυγε με κάποιον τρόπο, και γύρισε πίσω στη Σάμο και ανακοίνωσε στους στρατιώτες τα μαντάτα από την Αθήνα, περιγράφοντάς τα με υπερβολές ,σα χειρότερα απ' ό,τι ήταν, πως τάχα τιμωρούν όλους με αλύπητο ξυλοκόπημα, και πως είναι αδύνατο ν' αντιμιλήσει κανείς σ' αυτούς που κατέχουν την εξουσία· κι ακόμα πως προσβάλλουν και βιάζουν τις γυναίκες και τα παιδιά, και πως έχουν δώσει στον εαυτό τους το δικαίωμα, όσων υπηρετούνε στο στρατό της Σάμου, και δεν έχουν τις ίδιες πολιτικές πεποιθήσεις μ' αυτούς, να φυλακίζουν τους συγγενείς τους με το σκοπό, αν οι στρατιώτες δεν τους υπάκουαν, να τους θανατώσουν· κ' έλεγε κι άλλα πολλά, σωριάζοντας το ένα ψέμα πάνω στο άλλο.

[8.75.1] Ακούγοντάς τα οι στρατιώτες μάνιασαν, κ' ήταν έτοιμοι να χτυπήσουν πρωτ' απ' όλα εκείνους που είχαν εγκαταστήσει την ολιγαρχία, και δεύτερο, κι από τους άλλους όσους είχαν πάρει μέρος στη μεταπολίτευση· ύστερα όμως μπήκανε στη μέση οι πιο μετριοπαθείς, και τους εμπόδισαν, και τους ορμήνεψαν να μην καταστρέψουν τα πάντα, την ώρα που οι εχτροί βρίσκονταν κατάντικρύ τους με τα καράβια τους και παραμόνευαν, κ' έτσι κρατήθηκαν. [8.75.2] Ύστερ' απ' αυτά, θέλοντας να μετατρέψουνε φανερά τα πράματα και να κάνουνε σωστή δημοκρατία στη Σάμο, ο Θρασύβουλος ο γιος του Λύκου κι ο Θράσυλλος (γιατί αυτοί οι δυο ήταν περισσότερο από κάθε άλλον οι πρωτεργάτες του αγώνα), έβαλαν όλους τους στρατιώτες να πάρουν τους πιο δεσμευτικούς όρκους, ακόμα περισσότερο κι όσους έρχονταν από την ολιγαρχική παράταξη, πως αλήθεια θα δεχτούνε δημοκρατική διοίκηση και θα μονιάσουνε μεταξύ τους και θα συνεχίσουν ως το τέλος τον πόλεμο ενάντια στους Πελοποννησίους, και πως θα κρατήσουνε ζωντανό το μίσος προς τους τετρακόσιους και δε θα τους στείλουν κανένα μήνυμα για συνδιαλλαγή. [8.75.3] Τους ίδιους όρκους πήραν κι όλοι οι Σαμιώτες που ήταν σε στρατεύσιμη ηλικία, κ' οι στρατιώτες τ' ανακοίνωσαν όλα ανοιχτά στους Σαμιώτες, καθώς και τις πιθανές συνέπειες των αγώνων που αναλάβαιναν, θεωρώντας πως δεν υπάρχει ούτε για κείνους ούτε γι' αυτούς τους ίδιους καμιά πιθανότητα να στραφούν αλλού πουθενά για να σωθούν, αλλά πως θα χαθούν είτε επικρατήσουν οι τετρακόσιοι, είτε οι εχτροί από τη Μίλητο.

[8.76.1] Και την εποχή εκείνη γινότανε σκληρός αγώνας ανάμεσα στις δυο μερίδες, η μια θέλοντας να επιβάλουνε με τη βία τη δημοκρατία στην πολιτεία, η άλλη την ολιγαρχία στο στράτευμα. [8.76.2] Αμέσως μετά την ορκωμοσία έκαναν οι στρατιώτες γενική σύναξη και σ' αυτήν έπαψαν τους στρατηγούς που είχαν προτήτερα κι όσους κυβερνήτες των καραβιών υπόπτευαν, κι όρισαν άλλους στρατηγούς και κυβερνήτες, κι ανάμεσά τους το Θρασύβουλο και το Θράσυλλο. [8.76.3] Και σηκώνονταν διάφοροι κ' έβγαζαν ενθαρρυντικούς λόγους προς τους συντρόφους τους, λέγοντας πως δεν πρέπει να στενοχωριούνται που η πολιτεία αποστάτησε απ' αυτούς. Γιατί οι λιγότεροι είχανε χωριστεί απ' αυτούς, τους περισσότερους, που ήταν κι όλας σε θέση να τα προμηθεύονται όλα ευκολότερα· [8.76.4] γιατί μια κι αυτοί είχαν ολόκληρο το στόλο, θ' ανάγκαζαν τις άλλες πολιτείες που εξουσίαζε η Αθήνα, να εξακολουθήσουν όπως και πριν, να πληρώνουν το φόρο σ' αυτούς, ακριβώς σα να είχαν τη βάση τους στην Αθήνα (γιατί είχαν και μια πολιτεία, τη Σάμο, που δεν ήταν ασήμαντη, αλλά τόσο δυνατή που λίγο έλειψε ν' αφαιρέσει από την Αθήνα την κυριαρχία στη θάλασσα, όταν της έκανε πόλεμο, και οι εχτροί άλλωστε διεξήγαν την άμυνά τους από το ίδιο ορμητήριο όπως και προτήτερα) κι αυτοί οι ίδιοι ήταν πιο άξιοι μια και κατείχαν τα καράβια, να προμηθεύονται ό,τι τους χρειάζεται παρά όσοι κρατούσαν την πολιτεία. [8.76.5] Ακόμα περισσότερο, ακριβώς επειδή αυτοί οι ίδιοι ήταν και προτήτερα εγκαταστημένοι στη Σάμο, ήταν οι Αθηναίοι κύριοι των προσβάσεων στον Πειραιά, και τώρα, αν δε θελήσουν να τους δώσουν πίσω την πολιτεία, θα καταντήσουν σε τέτοιο σημείο, που αυτοί, το στρατόπεδο, να είναι περισσότερο σε θέση να τους κλείσουν τους θαλάσσιους δρόμους, παρά ν' αποκλειστούν απ' αυτούς. [8.76.6] Έλεγαν επίσης πως πολύ λίγο, και σχεδόν διόλου, δεν είχαν ανάγκη την πολιτεία για να νικήσουν τους αντιπάλους, και πως δεν είχανε χάσει τίποτα, αφού όσοι κρατούσαν την πολιτεία ούτε χρήματα είχαν πια να τους στείλουν, ούτε καμιά σωστή απόφαση, που είναι το μόνο πράμα με το οποίο η πολιτεία κυριαρχεί πάνω στο στρατό. Αλλά και σ' αυτό, στις σωστές αποφάσεις, βρίσκονταν εκείνοι στο άδικο, αφού είχαν καταργήσει το πατροπαράδοτο πολίτευμα, αυτοί όμως, οι στρατιώτες, το διατηρούν, και θα πασκίσουν ν' αναγκάσουν και τους άλλους να πιστέψουνε σ' αυτό. Έτσι λοιπόν ούτε οι δικοί τους, που μπορούσαν να δώσουν τίμιες συμβουλές, ήταν χειρότεροι από τους πολιτικούς στην Αθήνα. [8.76.7] Κι ο Αλκιβιάδης, αν του δώσουν αμνηστεία και του υποσχεθούν να τον φέρουν πίσω στην πατρίδα, πρόθυμα θα τους προμηθέψει τη συμμαχία του Πέρση βασιλιά. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα απ' όλα είναι όμως, είπαν, πως και σ' ολ' αυτά αν αποτύχουν, εφόσο έχουν τόσο μεγάλο στόλο, θα υπάρξουν πολλοί τόποι, όπου θα μπορέσουν ν' αποσυρθούν, κι όπου θα βρουν και πολιτείες και γη.

[8.77.1] Αφού λοιπόν συσκέφτηκαν για ολ' αυτά στη σύναξη, κ' εγκαρδιώθηκαν έτσι ο ένας από τον άλλον, εξακολούθησαν να προετοιμάζονται για τον πόλεμο με τον ίδιο ζήλο όπως και πριν. Εκείνοι πάλι που είχανε στείλει οι τετρακόσιοι στη Σάμο, όταν τα έμαθαν ολ' αυτά στη Δήλο, όπου είχανε φτάσει, έμειναν εκεί χωρίς να κάνουν άλλη ενέργεια.