[7.51.1] Αλλ' οι Συρακούσιοι, μαθόντες ταύτα, παρεσύρθησαν πολύ περισσότερον εις το να συνεχίσουν άνευ διακοπής τας κατά των Αθηναίων επιθέσεις των, αφού οι ίδιοι ούτοι ανεγνώρισαν ήδη, ότι δεν υπερέχουν πλέον αυτούς, ούτε κατά τον στόλον, ούτε κατά τον στρατόν (καθόσον άλλως δεν θα εσχεδίαζαν την αναχώρησιν), και διότι εξ άλλου δεν ήθελαν δια της εις άλλο μέρος της Σικελίας εγκαταστάσεως του στρατοπέδου των Αθηναίων, να καταστή δυσκολωτέρα η διεξαγωγή του πολέμου εναντίον των, αλλ' ήθελαν να τους εξαναγκάσουν να ναυμαχήσουν αμέσως υπό περιστάσεις πλεονεκτικάς δι' εαυτούς. [7.51.2] Ως εκ τούτου, επεβίβαζαν τα πληρώματα επί των πλοίων και εξετέλουν ασκήσεις τόσας ημέρας όσας εθεώρησαν αρκετάς. Όταν δ' επέστη ο κατάλληλος χρόνος, ήρχισαν την πρώτην ημέραν επιτιθέμενοι κατά των Αθηναϊκών τειχών. Ολίγοι οπλίται και ιππείς εξήλθαν από μίαν εκ των πυλών του τείχους, όπως τους αντιμετωπίσουν. Οι Συρακούσιοι, αποκόψαντες από τους λοιπούς μέρος των οπλιτών, τους έτρεψαν εις φυγήν και τους κατεδίωξαν. Και επειδή η είσοδος του τείχους ήτο στενή, οι Αθηναίοι έχασαν εβδομήντα ίππους και ολίγους οπλίτας.

[7.52.1] Μετά τούτο, ο στρατός των Συρακουσίων απεσύρθη κατά την πρώτην ταύτην ήμέραν. Αλλά την επομένην, ο στόλος των, αποτελούμενος από εβδομήντα εξ πλοία, εξέπλευσε, συγχρόνως δε και ο στρατός της ξηράς εβάδισε κατά των τειχών. Ο Αθηναϊκός στόλος, αποτελούμενος από ογδοήντα εξ πλοία, εξέπλευσε και αυτός, δια ν' αντιμετωπίση τον εχθρόν, και όταν οι δύο στόλοι συνηντήθησαν ήρχισεν η ναυμαχία. [7.52.2] Ο Ευρυμέδων, ο οποίος εκυβέρνα την δεξιάν μοίραν της Αθηναϊκής παρατάξεως, θέλων να υπερφαλαγγίση τον εχθρικόν στόλον, ανέπτυξε την γραμμήν του πολύ πλησίον της παραλίας, ότε οι Συρακούσιοι, οι οποίοι είχαν νικήσει εν τω μεταξύ το κέντρον της Αθηναϊκής παρατάξεως, απέκοψαν και αυτόν εις τον μυχόν του λιμένος, όπου και ο ίδιος εφονεύθη και τα πλοία της μοίρας του, όσα τον είχαν ακολουθήσει, κατεστράφησαν. Και κατόπιν τούτου, ήρχισαν καταδιώκοντες ήδη τα πλοία όλου του Αθηναϊκού στόλου και αναγκάζοντες αυτά να ριφθούν εις την ξηράν.

[7.53.1] Ο Γύλιππος, βλέπων την ήτταν του Αθηναϊκού στόλου, του οποίου τα σκάφη ερρίπτοντο εις την παραλίαν έξω του Αθηναϊκού χαρακώματος και στρατοπέδου, και θέλων να εξολοθρεύση τους αποβιβαζομένους εξ αυτών και να διευκολύνη εις τους Συρακουσίους την ρυμούλκησιν των εξοκειλάντων πλοίων, δια της καταλήψεως της παραλίας υπό φιλικής δυνάμεως, έσπευσεν επί κεφαλής μέρους του στρατού δια του κυματοθραύστου, εις βοήθειάν των. [7.53.2] Αλλ' οι Τυρρηνοί, τους οποίους οι Αθηναίοι είχαν τοποθετήσει ως φρουράν του μέρους τούτου, βλέποντες αυτούς επερχομένους ατάκτως, εξώρμησαν προς υπεράσπισιν των Αθηναϊκών πλοίων και επιπεσόντες εναντίον των στρατιωτών του Γυλίππου, όσοι έφθασαν πρώτοι, τους έτρεψαν εις φυγήν και τους έρριψαν εις το έλος, το καλούμενον Λυσιμέλεια. [7.53.3] Μετ' ολίγον όμως, όταν ήλθε περισσότερος στρατός των Συρακουσίων και των συμμάχων των, προσέδραμαν και οι Αθηναίοι εις βοήθειαν και φοβηθέντες περί της τύχης των πλοίων των, επετέθησαν εναντίον αυτών, τους ενίκησαν, τους κατεδίωξαν και εφόνευσαν μερικούς οπλίτας. Διέσωσαν επίσης τα περισσότερα πλοία των και τα συνεκέντρωσαν εντός του ορμητηρίου των. Αλλ' οι Συρακούσιοι και οι σύμμαχοί των εκυρίευσαν δέκα οκτώ εξ αυτών και εφόνευσαν όλα τα πληρώματά των. [7.53.4] Και θέλοντες να εμπρήσουν τα λοιπά πλοία, εγέμισαν παλαιόν φορτηγόν σκάφος με κλάδους κλημάτων και ξύλα, θέσαντες δε πυρ, άφισαν το πυρπολικόν τούτο να φέρεται υπό του ανέμου, ο οποίος έπνεεν ούριος, εναντίον των Αθηναίων. Ούτοι, ανησυχήσαντες δια τον στόλον των, επενόησαν διάφορα πυροσβεστικά μέσα προς αποτροπήν του κινδύνου και κατορθώσαντες να καταστείλουν τας φλόγας και εμποδίσουν την προσέγγισιν του πυρπολικού, εσώθησαν από τον κίνδυνον.

[7.54.1] Μετά τούτο, έστησαν τρόπαιον, οι μεν Συρακούσιοι δια την ναυμαχίαν και δια την απώτερον επί υψηλοτέρου εδάφους γενομένην αποκοπήν των οπλιτών, ότε συνέλαβαν και τους ίππους, οι δε Αθηναίοι δια την νίκην, την οποίαν εκέρδισαν οι Τυρρηνοί εναντίον του στρατού της ξηράς και την νίκην που εκέρδισαν οι ίδιοι με τον λοιπόν στρατόν των.

[7.51.1] Οι Συρακούσιοι πάλι, που τα έμαθαν ολ' αυτά, ξάναψαν τώρα πολύ περισσότερο και δε χαλάρωναν διόλου τις ενέργειές τους ενάντια στους Αθηναίους, αφού κ' οι Αθηναίοι οι ίδιοι, καθώς φαινόταν, είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα πως δεν ήταν πια δυνατότεροι απ' αυτούς, ούτε στο ναυτικό ούτε στη στεριά (γιατί αλλιώς δε θα είχαν συλλάβει το σχέδιο να σηκώσουν άγκυρα) κ' επειδή συγχρόνως δεν ήθελαν οι Συρακούσιοι ν' αφήσουν τους Αθηναίους να εγκατασταθούνε σε άλλο μέρος της Σικελίας, όπου δε θα ήταν πια δυνατό να συγκρουστούνε μαζί τους, αλλά να τους αναγκάσουν να ναυμαχήσουν ακριβώς εκεί που ήταν όσο γινόταν πιο σύντομα και με συνθήκες που θα σύμφερναν σ' αυτούς τους ίδιους. [7.51.2] Γι' αυτό επάνδρωσαν τα καράβια κ' έκαναν ασκήσεις όσες μέρες νόμιζαν πως χρειάζονται. Κι όταν θεώρησαν πως ήρθε η κατάλληλη στιγμή, άρχισαν την πρώτη μέρα την επίθεση στα οχυρώματα των Αθηναίων, κι όταν βγήκαν από κάτι πύλες να τους αντιπαλέψουν μερικοί στρατιώτες και καβαλλάρηδες, όχι πολλοί, ξεμονάχιασαν από τους άλλους οι Συρακούσιοι μερικούς βαριά αρματωμένους και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν, και τους πήραν το κατόπι· κ' επειδή ήταν στενή η είσοδος πίσω στα οχυρά έχασαν οι Αθηναίοι εβδομήντα άλογα και κάμποσους στρατιώτες.

[7.52.1] Την ήμερα λοιπόν εκείνη αποσύρθηκαν μετά τη συμπλοκή οι δυνάμεις των Συρακουσίων· την άλλη μέρα όμως αρμένισαν με τα καράβια τους, που ήταν εβδομήντα έξη, και συγχρόνως προχώρησε το πεζικό να χτυπήσει τα οχυρώματα. Οι Αθηναίοι ανοίχτηκαν κι αυτοί στη θάλασσα με ογδόντα έξη καράβια, κι όταν ανταμώθηκαν οι δυο στόλοι, άρχισαν να χτυπιούνται. [7.52.2] Ο Ευρυμέδων, που είχε τη δεξιά πτέρυγα της ναυτικής παράταξης, θέλησε να υπερφαλαγγίσει τη γραμμή των εχτρικών πολεμικών, κι άπλωσε τη δική του μάλλον κοντά στη στεριά· νίκησαν οι Συρακούσιοι και οι σύμμαχοί τους πρώτα το κέντρο της Αθηναϊκής παράταξης κι απομονώνοντάς τον κ' εκείνον στο μυχό του λιμανιού, τον σκότωσαν και κατάστρεψαν τα καράβια που τον ακολουθούσαν· ύστερα άρχισαν να κυνηγούν και όλα τ' άλλα Αθηναϊκά καράβια και να τα στριμώχνουν να πέσουν έξω στη στεριά.

[7.53.1] Βλέποντας ο Γύλιππος πως τα καράβια των εχτρών είχανε νικηθεί και σπρώχνονταν έξω από το τεχνητό λιμάνι που είχανε φτιάξει με πασσάλους και μακρυά από το στρατόπεδό τους, και θέλοντας να καταστρέψει τους Αθηναίους που έβγαιναν από τα καράβια και να διευκολύνει τους Συρακουσίους να τραβήξουν τα εχτρικά καράβια μακρυά από το μέρος της στεριάς που τους ήτανε φιλικό, έτρεξε να βοηθήσει μ' ένα μέρος του στρατού προς το στερεό δρόμο μεταξύ ακτής και βάλτου [7.53.2] κι όταν τον είδαν οι Τυρρηνοί που φρουρούσαν το μέρος για τους Αθηναίους που προχωρούσε με ορμητική αταξία, έτρεξαν να υπερασπίσουν το στρατόπεδο. Έπεσαν απάνω στους πρώτους και κυνηγώντας τους τους έσπρωξαν ως μεσ' στη λίμνη που λέγεται Λυσιμέλεια. [7.53.3] Αργότερα, όταν είχε προστρέξει να ενισχύσει το Γύλιππο το μεγαλύτερο μέρος του στρατού των Συρακουσίων και των συμμάχων τους, βγήκαν κ' οι Αθηναίοι να τους αποκρούσουν, κ' επειδή φοβούνταν για τα καράβια τους, έκαναν σκληρή μάχη ενάντιά τους, κι αφού τους νίκησαν εκεί και σκότωσαν μερικούς στρατιώτες, έσωσαν τα περισσότερα καράβια τους και τα συγκέντρωσαν κοντά στο στρατόπεδο· αλλά οι Συρακούσιοι έπιασαν δέκα οχτώ Αθηναϊκά καράβια και σκότωσαν όλα τους τα πληρώματα. [7.53.4] Και θέλοντας να βάλουνε φωτιά στα υπόλοιπα, γέμισαν ένα παλιό φορτηγό με κληματόβεργες και δαδί (κι ο άνεμος το 'σπρωχνε από πίσω προς τους Αθηναίους), το 'ριξαν καταπάνω τους αφού άναψαν το φορτίο του. Κ' οι Αθηναίοι, τρομάζοντας μη χαθούν τα καράβια τους, βρήκαν κάποιο άλλο τέχνασμα για να το αντιμετωπίσουν, εμπόδια που έσβησαν τη φλόγα, κι έτσι, μια και δεν μπόρεσε το φορτηγό να πλησιάσει αναμμένο, γλύτωσαν απ' αυτόν τον κίντυνο.

[7.54.1] Ύστερ' απ' αυτό, έστησαν οι Συρακούσιοι τρόπαια, τόσο για τη ναυμαχία, όσο και για την προηγούμενη απομόνωση των στρατιωτών κοντά στα τείχη, όπου χάθηκαν και τα άλογα· και οι Αθηναίοι έστησαν τρόπαια για την απόκρουση του εχτρικού πεζικού από τους Τυρρηνούς, που τους είχαν σπρώξει μέσα στο βάλτο, και για τη δική τους απόκρουση με τον υπόλοιπο στρατό.