^[11] Προσέτι δε ότι δεν είναι καθόλου ίδιον του χαρακτήρος σας, άνδρες Αθηναίοι, να επικυρώσετε τον νόμον τούτον και τούτο θα προσπαθήσω συντόμως να αναπτύξω, αφού σας διηγηθώ μίαν μόνον πράξιν από όσας η πόλις μας έπραξε πρότερον. Παραδίδεται, ότι οι τριάκοντα εδανείσθησαν χρήματα παρά των Λακεδαιμονίων διά να πολεμήσουν εναντίον εκείνων που είχον καταλάβει τον Πειραιά. Ότε δε η πόλις συνηνώθη και ετερματίσθησαν αι ταραχαί, οι Λακεδαιμόνιοι στείλαντες πρέσβεις εζήτουν τα χρήματα. ^[12] Αφού δε έγιναν συζητήσεις, και άλλοι μεν εζήτουν να επιστρέψουν τα χρήματα εκείνοι που τα εδανείσθησαν, δηλαδή οι εις την πόλιν μείναντες ολιγαρχικοί, άλλοι δε προέβαλλον την αξίωσιν να εξοφλήσουν όλοι μαζί τα χρήματα διά να δώσουν ούτω το πρώτον σημείον της ομονοίας των, λέγουν ότι ο λαός επροτίμησε να συνεισφέρη και αυτός και να λάβη μέρος εις την δάπανην, ώστε να μη αθετήση τίποτε από τα συμφωνηθέντα.

Πώς λοιπόν δεν είναι φοβερόν πράγμα, άνδρες Αθηναίοι, τότε μεν διά να φανήτε πιστοί εις τον λόγον σας, να θελήσετε να συνεισφέρετε χρήματα δι' εκείνους, οι οποίοι σας είχαν βλάψει, τώρα δε, ενώ είναι εις την εξουσίαν σας να κάμετε εις τους ευεργέτας σας ό,τι απαιτεί το δίκαιον διά της ακυρώσεως του νόμου, θα προτιμήσετε να ψευσθήτε; Εγώ βεβαίως δεν το εγκρίνω. ^[13] Λοιπόν τον μεν χαρακτήρα της πόλεως, άνδρες Αθηναίοι, και από πολλά άλλα και από όσα είπον, δύναται να ίδη κανείς ότι είναι τοιούτος, ειλικρινής και έντιμος, χωρίς να αποβλέπη εις ό,τι είναι οικονομικώς ωφέλιμον, αλλ' εις ό,τι είναι ευγενές διά να το πράξη. Όσον αφορά δε τον εισηγητήν του νόμου, ο χαρακτήρ του μου είναι άγνωστος άλλοθεν, και ούτε δύναμαι ούτε θέλω να είπω κάτι κακόν δι' αυτόν, αλλά κρίνων επί τη βάσει του νόμου τον ευρίσκω ότι ο χαρακτήρ του είναι πολύ διάφορος του χαρακτήρος της πόλεως. ^[14] Λέγω λοιπόν, ότι είναι προτιμότερον ούτος να συμμορφωθή προς σας όσον αφορά την κατάργησιν του νόμου παρά σεις προς τούτον διά την επικύρωσιν του νόμου και ότι είναι ωφελιμώτερον και διά σας και διά τούτον να πείση η πόλις τον Λεπτίνην να φαίνεται, ότι έγινεν όμοιος προς αυτήν παρά να πεισθή αύτη από αυτόν να του ομοιάση· και χρηστότατος ακόμη εάν είναι ―και όσον εξαρτάται από εμέ ας είναι― δεν είναι ανώτερος της πόλεως κατά τον χαρακτήρα. ^[15] Νομίζω λοιπόν, κύριοι δικασταί, ότι ηθέλετε καλύτερον σκεφθή διά την παρούσαν περίπτωσιν, εάν ηθέλετε μάθει και τούτο, ότι δηλαδή εκείνο κατά το οποίον υπερέχουν αι παρά των δημοκρατιών διδόμεναι δωρεαί από τας διδομένας παρά των άλλων πολιτειών, και τούτο σας το αφαιρεί ο Λεπτίνης με τον νόμον που προτείνει. Διότι όσον αφορά μεν την υλικήν ωφέλειαν εκείνων που λαμβάνουν τας δωρεάς οι τύραννοι και τα ολιγαρχικά πολιτεύματα μετά μεγάλης ευκολίας δύνανται να απονέμουν τιμάς, διότι κάμνουν αμέσως πλούσιον όποιον θέλουν· όσον αφορά δε την τιμήν και την σταθερότητα θέλετε εύρει ότι είναι καλύτεραι αι παρά των δημοκρατιών διδόμεναι δωρεαί. ^[16] Διότι και το να μη λαμβάνη τις την δωρεάν μετ' αισχύνης ως κόλαξ, αλλά να τιμάται εις δημοκρατικόν πολίτευμα με αμοιβάς που του αξίζουν, τούτο είναι έντιμον· επίσης ο ελεύθερος θαυμασμός παρά των ομοίων του είναι προτιμότερος όλων των ελευθεριοτήτων ενός τυράννου. Διότι εις μεν τας ολιγαρχίας ο φόβος περί του μέλλοντος είναι ανώτερος από την ικανοποίησιν της στιγμής, εις δε τας δημοκρατίας δεν υπάρχει καμμία ανησυχία· όσα έλαβε τις είναι βέβαιος ότι θα τα διατηρήση, ή τουλάχιστον ήτο βέβαιος μέχρι σήμερον. ^[17] Λοιπόν ο νόμος ούτος, ο οποίος αφαιρεί την πίστιν των δωρεών, αφαιρεί τούτο, δηλαδή εκείνο κατά το οποίον υπερέχουν αι διδόμεναι από σας δωρεαί. Πράγματι, αν από οιανδήποτε πολιτείαν αφαιρέση κανείς το δικαίωμα να εκδηλώνη προς τους οπαδούς του καθεστώτος τούτου την ευγνωμοσύνην της, θα την στερήση από ένα μεγάλο στήριγμά της.

^[11] Έπειτα ότι ουδέ είναι εν γένει ίδιον του χαρακτήρος σας, ω άνδρες Αθηναίοι, το να δώσετε κύρος εις τοιούτον νόμον, και τούτο θα προσπαθήσω να σας αποδείξω δι' ολίγων, αφού σας διηγηθώ μίαν από τας πράξεις τας οποίας έχει πράξει η πατρίς μας κατά το παρελθόν. Λέγεται ότι οι Τριάκοντα εδανείσθησαν χρήματα παρά των Λακεδαιμονίων διά να πολεμήσουν εκείνους οι οποίοι είχον καταλάβει τον Πειραιά. Αφού δε η πατρίς ηνώθη και κατέπαυσεν η ταραχή εκείνη της διαιρέσεως, πέμψαντες πρέσβεις οι Λακεδαιμόνιοι εζήτουν εκείνα τα χρήματα. ^[12] Ενώ δε εγίνετο συζήτησις και άλλοι μεν εζήτουν να αποδώσουν τα χρήματα εκείνοι οι οποίοι τα εδανείσθησαν, οι εις το άστυ μείναντες ολιγαρχικοί, άλλοι προέβαλλον την αξίωσιν να εξοφλήσουν από κοινού τα χρήματα και τούτο να είναι η πρώτη ένδειξις της ομονοίας, λέγουν ότι ο λαός προετίμησε να συνεισφέρη και αυτός και να λάβη μέρος εις την δαπάνην ώστε να μη αθετήση τίποτε από τα συμπεφωνημένα. Πώς λοιπόν δεν είναι φοβερόν πράγμα, ω άνδρες Αθηναίοι, αν τότε μεν, διά να φανήτε πιστοί εις τον λόγον σας ηθελήσατε να συνεισφέρετε χρήματα δι' εκείνους οι οποίοι σας είχον βλάψει, τώρα δε, ενώ είναι εις την εξουσίαν σας να κάμετε εις τους ευεργέτας σας ό,τι απαιτεί το δίκαιον διά της ακυρώσεως του νόμου, θα προτιμήσετε μάλλον να ψευσθήτε; Εγώ τουλάχιστον δεν το εγκρίνω.

^[13] Λοιπόν, τον μεν χαρακτήρα της πόλεως, ω άνδρες Αθηναίοι, και από άλλα πολλά και από όσα είπον, δύναται να ίδη κανείς ότι είναι τοιούτος, ειλικρινής δηλαδή και τίμιος και ότι δεν αποβλέπει προς κάθε τι οικονομικώς ωφέλιμον, αλλά εις ό,τι είναι και ευγενές διά να το πράξη. Τον δε χαρακτήρα του εισαγαγόντος τον νόμον, κατά μεν τα άλλα εγώ δεν γνωρίζω ούτε λέγω τίποτε εξευτελιστικόν ούτε και γνωρίζω άλλως τε, αλλά παρατηρών εκ του νόμου τον οποίον εισηγήθη ευρίσκω ότι διαφέρει πολύ από τον χαρακτήρα της πατρίδος. ^[14] Διισχυρίζομαι λοιπόν ότι είναι εντιμότερον να ακολουθήση ούτος σας διά να ακυρώσετε τον νόμον παρά σεις ν' ακολουθήσετε τούτον προς επικύρωσιν αυτού και ότι είναι ωφελιμώτερον και εις σας και εις τούτον να πείση η πατρίς τον Λεπτίνην να φαίνεται ότι έγινεν όμοιος με αυτήν παρά να πεισθή αύτη από αυτόν να του ομοιάση. Και χρηστότατος ακόμη εάν είναι, (και όσον εξαρτάται από εμέ τουλάχιστον, ας είναι χρηστότατος) ούτε τότε είναι ανώτερος της πατρίδος κατά τον χαρακτήρα. ^[15] Νομίζω λοιπόν, κύριοι δικασταί, ότι θα εσκέπτεσθε καλύτερον εις την προκειμένην περίπτωσιν, εάν ηθέλετε μάθει και το άλλο, ότι εκείνο κατά το οποίον υπερέχουν αι παρά των δημοκρατιών διδόμεναι δωρεαί, από τας παρά των άλλων πολιτειών διδομένας, και τούτο σας το αφαιρεί ο Λεπτίνης με τον νόμον τον οποίον εισάγει. Διότι ως προς την υλικήν ωφέλειαν των λαμβανόντων τας δωρεάς οι τύραννοι και οι έχοντες τα ολιγαρχικά πολιτεύματα μετά μεγίστης ευκολίας δύνανται να απονέμωσι τιμάς. Διότι παρευθείς κάμνουν πλούσιον εκείνον που θέλουν· ως προς δε την τιμήν και την σταθερότητα θέλετε εύρει ότι είναι καλύτεραι αι παρά των δημοκρατιών διδόμεναι δωρεαί. ^[16] Διότι και το να μη λαμβάνη κανείς την δωρεάν μετ' αισχύνης, ως κόλαξ, αλλά να τιμάται εν πολιτεία εχούση ίσην δι' όλους ελευθερίαν, θεωρούμενος ότι είναι άξιος κάποιας τιμής, τούτο είναι εκ των εντίμων, καθώς και το να θαυμάζεται υπό των ομοίων του αυθορμήτως φαίνεται ότι είναι εντιμότερον από το να λαμβάνη οτιδήποτε παρά του δεσπότου. Διότι εις μεν τας ολιγαρχίας ο φόβος περί του μέλλοντος είναι ανώτερος από την χαράν της χορηγίας, εις δε τας δημοκρατίας, όσα τυχόν λάβη κανείς, ηδύνατο να τα έχη αφόβως, τουλάχιστον κατά τον προτού χρόνον. ^[17] Λοιπόν ούτος ο νόμος, ο οποίος αφαιρεί την πίστιν των δωρεών, αφαιρεί ακριβώς εκείνο κατά το οποίον υπερέχουν αι παρ' υμών διδόμεναι δωρεαί. Εκτός δε τούτου, εάν εξ όλων ανεξαιρέτως των πολιτειών αφαιρέσης το να λαμβάνουν ανταμοιβήν οι διακείμενοι ευνοϊκώς προς την καθεστηκυίαν τάξιν, θα αφαιρέσης από αυτάς υποστήριγμα το οποίον δεν είναι μικρόν.