Μτφρ. Γ. Κορδάτος & Η. Ηλιού. [1939] χ.χ. Αισχίνης. Λόγοι. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

[9] Περί μεν λοιπόν της κατηγορίας γενικώς, νομίζω, ότι είναι αρκετά τα προειρημένα· σχετικώς δε με την κειμένην νομοθεσίαν την αφορώσαν τους δοσιλόγους, κατά παράβασιν της οποίας ο Κτησιφών έχει προτείνει τούτο το ψήφισμα, συντόμως θέλω ειπή ολίγα τινά. Κατά το παρελθόν άρχοντες τινές διαχειρισθέντες τα ανώτατα κρατικά λειτουργήματα και τα δημόσια έσοδα, χρηματιζόμενοι δε κατά την άσκησιν των δημοσίων τούτων καθηκόντων των, και προσεταιριζόμενοι τους ρήτορας της Βουλής και του δήμου, πολύ πριν λήξη η αρχοντία των προκατελάμβανον τας λογοδοσίας διά των υπέρ αυτών προτεινομένων ψηφισμάτων και των αποδιδομένων επαίνων. Και έτσι, όταν ήρχετο η ώρα της λογοδοσίας των, εις μεγίστην αμηχανίαν ευρίσκοντο όσοι επρόκειτο να τους κατηγορήσωσι και εις μεγαλυτέραν ακόμη, φυσικά, οι δικασταί, που επρόκειτο να τους δικάσουν. [10] Δι΄ αυτό πάρα πολλοί εκ των δοσιλόγων, συλλαμβανόμενοι επ΄ αυτοφώρω κλέπτοντες το δημόσιον χρήμα, διέφευγον την υπό των δικαστηρίων καταδίκην των, και ευλόγως νομίζω, διότι οι δικασταί εντρέποντο να παρουσιασθή τοιούτο θέαμα: εκείνος που, ενώ εις την ιδίαν πόλιν, ίσως δε και τον ίδιον χρόνον, απελάμβανε τόσων τιμών, ήτοι ενώ προ ολίγου εγίνετο δημοσία ανακοίνωσις εις το θέατρον, ότι αρετής και δικαιοσύνης ένεκα στεφανούται από του δήμου με χρυσούν στέφανον, ο ίδιος, ύστερα από ολίγον καιρόν, να εξέρχεται εκ του δικαστηρίου με την καταδίκην της κλοπής δημοσίων χρημάτων μόλις ελογοδότησεν. Ακριβώς δε δια την αιτίαν αυτήν, ηναγκάζοντο οι δικασταί να δίδουν την ψήφον των, όχι δια το εκδικαζόμενον αδίκημα (την κλοπήν των δημοσίων χρημάτων), αλλ' υπέρ του δήμου, τον οποίον δεν ήθελον να εξευτελίσουν. [11] Αντιληφθείς δε τούτο κάποιος εκ των νομοθετών, έθεσε νόμον, και μάλιστα πολύ σοφόν, κατά τον οποίον απαγορεύεται ρητώς να τιμώνται διά στεφάνου οι μη λογοδοτήσαντες άρχοντες. Και όμως, αν και ο νομοθέτης επρονόησε τόσον καλώς θεσπίσας ταύτα, επενοήθησαν εν τούτοις δικαιολογίαι προς καταστρατήγησιν του νόμου, τας οποίας εάν τις δεν σας τας είπη, χωρίς να το καταλάβετε, θα εξαπατηθήτε από αυτάς. Διότι μεταξύ τούτων οι οποίοι προτείνουν παρανόμως να στεφανώνωνται οι άρχοντες χωρίς προηγουμένως να λογοδοτήσουν, είναι και μερικοί εκ φύσεως μετριοπαθείς ―αν είναι δυνατόν οι προτείνοντες παράνομα ψηφίσματα να είναι μετριοπαθείς― οι οποίοι όμως διά να καλύψουν την αισχύνην της παρανομίας των, προσθέτουν εις τα ψηφίσματά των να τελήται το στεφάνωμα αφού πρώτα ο υπεύθυνος άρχων δώση λόγον των πράξεων και της διαχειρίσεώς του. [12] Και όμως εις την πόλιν, πάλιν το ίδιον αδίκημα γίνεται, διότι προκαταλαμβάνονται αι υπό των αρχόντων τούτων λογοδοσίαι δι' επαίνων και στεφάνων. Πάντως εις την προκειμένην περίπτωσιν, ο προτείνων το τοιούτον ψήφισμα, δεν αποκρύπτει μεν από τους ακροατάς του ότι προτείνει παράνομα πράγματα, δεικνύει όμως ότι και εντρέπεται διά την παράνομον πράξιν του. Ο Κτησιφών εν τούτοις, ω Αθηναίοι, καταπατήσας την περί δοσιλόγων κειμένην νομοθεσίαν, και αφαιρέσας από το ψήφισμά του τον όρον που προ ολίγου σας ανέφερον (να στεφανώνεται ο άρχων αφού λογοδοτήση), έγραψε να στεφανωθή ο Δημοσθένης πριν δώση λόγον των πράξεων και της διαχειρίσεώς του και ενώ ήτο ακόμη άρχων.

Μτφρ. Κ. Αργύρης. χ.χ. Αισχίνης. Κατά Κτησιφώντος. Αθήνα: Γρηγόρης.

[9] Σχετικά λοιπόν με την όλη κατηγορία νομίζω πως είναι αρκετά αυτά που είπα. Σχετικά όμως με τους νόμους που υπάρχουν γι' αυτούς που είναι υποχρεωμένοι να λογοδοτήσουν μετά τη λήξη της αρχής που διαχειρίστηκαν και τους οποίους παραβαίνοντας ο Κτησιφώντας έγραψε το ψήφισμά του, θέλω ν' αναφέρω λίγα λόγια.

Στα περασμένα χρόνια λοιπόν μερικοί άρχοντες, οι οποίοι αναλάμβαναν τα πιο μεγάλα αξιώματα και διαχειρίζονταν τα δημόσια έσοδα και οι οποίοι δωροδοκούνταν σε κάθε μια απ' τις περιπτώσεις αυτές, παίρνοντας με το μέρος τους τους ρήτορες της βουλής και του δήμου, πολύ πριν τελειώση ο χρόνος της αρχής που διαχειρίζονταν, κατόρθωναν να εξασφαλίσουν ευνοϊκές προϋποθέσεις για τη λογοδοσία τους με τιμητικά ψηφίσματα κι επαίνους, ώστε την ώρα που λογοδοτούσαν για τη διαχείριση της αρχής που ανάλαβαν να βρίσκονται σε μεγάλη αμηχανία όσοι ήθελαν να τους κατηγορήσουν και πολύ περισσότερο οι δικαστές. [10] Γι' αυτό πολλοί απ' αυτούς που ήσαν υποχρεωμένοι να λογοδοτήσουν, αν και πιάνονταν επ' αυτοφώρω να κλέβουν τα χρήματα του δημοσίου, γλύτωναν απ' τα δικαστήρια, και πολύ φυσικά. Γιατί, νομίζω, οι δικαστές θεωρούσαν ντροπή να φανή ο ίδιος άνδρας, στην ίδια πόλη, ίσως μάλιστα και στον ίδιο χρόνο, ότι προ ολίγου ανακηρύχθηκε στους θεατρικούς αγώνες πως στεφανώθηκε απ' το δήμο με χρυσό στεφάνι ένεκα της αρετής του και της δικαιοσύνης του και ύστερ' από λίγο ο ίδιος αυτός άνδρας να φανή ότι βγαίνει απ' το δικαστήριο ύστερ' απ' τη λογοδοσία του καταδικασμένος για κλοπή δημοσίων χρημάτων. Αναγκάζονταν λοιπόν οι δικαστές να ψηφίσουν όχι για να καταδικάσουν το έγκλημα που εδίκαζαν εκείνη τη στιγμή, αλλά για να μη ντροπιάσουν το δήμο.

[11] Όταν όμως κάποιος νομοθέτης αντιλήφθηκε την κατάσταση αυτή, εθέσπισε νόμο πάρα πολύ σωστό, που απαγορεύει αυστηρά να στεφανώνονται όσοι είναι υποχρεωμένοι να λογοδοτήσουν. Εν τούτοις, αν και ο νομοθέτης πολύ καλά προνόησε γι' αυτά, έχουν επινοηθή δικαιολογίες για να καταπατηθή αυτός ο νόμος, τις οποίες αν κάποιος δεν σας τις υποδείξη, θα εξαπατηθήτε απ' αυτούς χωρίς να το καταλάβετε· γιατί, ανάμεσα σ' αυτούς που παράνομα προτείνουν να στεφανώνονται άρχοντες που δεν έχουν λογοδοτήσει, υπάρχουν μερικοί οι οποίοι από φυσικού τους είναι μετριοπαθείς, αν είναι βέβαια δυνατό να είναι μετριοπαθής κάποιος απ' αυτούς που προτείνουν παράνομα ψηφίσματα, αλλά καλύπτουν κάπως τη ντροπή της παρανομίας. Προσθέτουν δηλαδή στα ψηφίσματά τους να στεφανώνεται ο υπεύθυνος άρχοντας, αφού λογοδοτήσει για την αρχή που διαχειρίστηκε. [12] Και η πόλη παθαίνει πάλι την ίδια αδικία, γιατί δημιουργούνται ευνοϊκές προϋποθέσεις για τη λογοδοσία με την πρόταση να επαινεθή και να στεφανωθή ο υπεύθυνος αλλ' αυτός που προτείνει το ψήφισμα δεν κρύβει απ' τους ακροατές του ότι πρότεινε παράνομες προτάσεις, ντρέπεται όμως για τα σφάλματα που έκανε. Ο Κτησιφώντας όμως, άνδρες Αθηναίοι, παραβαίνοντας το νόμο που υπάρχει για τους υπεύθυνους άρχοντες και χωρίς να προσθέση τη δικαιολογία που εγώ προηγουμένως σας ανέφερα, επρότεινε να στεφανωθή ο Δημοσθένης, πριν λογοδοτήση για την αρχή που διαχειρίστηκε, ενώ ακόμα ήταν άρχοντας.