Ο Γρηγόριος και το ἑλληνίζειν εἰς τὴν γλῶσσαν… (επιμέλεια: Λ. Πόλκας)


«Η "έξωθεν παιδεία" όχι μόνο δεν ήταν επιζήμια στο χριστιανό, αλλά, αντίθετα, χρήσιμη γι' αυτόν προπαίδεια εἰς Χριστόν. Η στάση, εξάλλου, την οποία οι συμμαθητές του αυτοκράτορα Ιουλιανού Μ. Βασίλειος και Γρ. ο Θεολόγος πήραν απέναντι στα διατάγματά του περί απαγορεύσεως στους χριστιανούς εκπαιδευτικούς να διδάσκουν Γραμματική, Ρητορική και Φιλοσοφία, δείχνει καθαρά την πίστη των Ελλήνων χριστιανών στην αξία της ελληνικής παιδείας και την εμμονή τους στη σπουδή και της "θύραθεν σοφίας". Ο Γρηγόριος αποδεικνύει στον αυτοκράτορα ότι το "ελληνίζειν εις την γλωσσαν δεν είναι μονοπώλιον των εθνικών, αλλά και των χριστιανών δικαίωμα".
 
Στο αυτοβιογραφικό του ποίημα ΛΘ "Εις τα έμμετρα", εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους αποφάσισε να γράψει ποιήματα σε γλώσσα και στιχουργία παρόμοια προς εκείνη των αρχαίων Ελλήνων ποιητών, αναφέρει ως τρίτο λόγο ότι ήθελε να δείξει στους αντιμαχομένους τους χριστιανούς και ιδιαίτερα στον Ιουλιανό ότι οι χριστιανοί δεν υστερούν σε ανάλογα έργα.»

[ Γ.Ξ. Τσάμπης, Η παιδεία στο χριστιανικό Βυζάντιο, εκδ. Γρηγόρης: Αθήνα 1999, σ.103]