Άσκηση 1

Για κάθε ομάδα λέξεων από τις παρακάτω βρείτε αν συνδέονται συνταγματικά ή παραδειγματικά:

α. παίζω, παίζεις, έπαιξα, θα παίξουμε, παίζανε, παίξτε

β. οι μαθητές βγαίνουν και παίζουν σε κάθε διάλειμμα

γ. η λίμνη, της λίμνης, τη λίμνη, οι λίμνες, των λιμνών, τις λίμνες

δ. στην αγαπημένη μου αδελφή

ε. μαθητής, μαθητεύω, συμμαθητής, μαθητικός, μάθηση, μαθησιακός

Απάντηση

Απάντηση

α: παραδειγματικά

β: συνταγματικά

γ: παραδειγματικά

δ: συνταγματικά

ε: παραδειγματικά

 

 
 

Άσκηση 2

Βρείτε ποιοι συνταγματικοί περιορισμοί που παραβιάζονται κάνουν τις παρακάτω προτάσεις  συντακτικά ή σημασιολογικά ανώμαλες:

α.  Ο μικρή μου αδελφή έφυγαν χθες για το χωριό.

β.  Το βιβλίο μου αναπνέει κανονικά.

γ.  Λυπάμαι ότι έφυγες.

δ. Τον Γιάννη κοιμάται.

Απάντηση

Απάντηση

α. Το άρθρο (και το επίθετο) πρέπει να συμφωνούν με το ουσιαστικό κατά γένος, (αριθμό και πτώση).

β. Το αναπνέω απαιτεί έμψυχο υποκείμενο .

γ. Το συμπλήρωμα του λυπάμαι εισάγεται με το που (ή το γιατί).

δ. Το υποκείμενο πρέπει να είναι σε ονομαστική πτώση.

 

 
 

Άσκηση 3

Βρείτε το είδος της παραδειγματικής σχέσης που συνδέει την κάθε ομάδα λέξεων (π.χ. ρηματικό παράδειγμα, ονοματικό παράδειγμα, ομόρριζα, παράγωγα κλπ.).

α. έχω μάθει, έχεις μάθει, έχει μάθει, έχουμε μάθει, έχετε μάθει, έχουν μάθει

β. θέση, υπόθεση, σύνθεση, απόθεση, επίθεση, μετάθεση, έκθεση

γ. το σώμα, του σώματος, τα σώματα, των σωμάτων

δ. ωραίος, ωραιότερος, ωραιότατος, πιο ωραίος, ο πιο ωραίος, λιγότερο ωραίος

ε. δυνατός, ισχυρός, ελέγχων, δυνάστης, κυρίαρχος, αδύναμος, ανίσχυρος, άτονος,   άβουλος

Απάντηση

Απάντηση

α. ρηματικό παράδειγμα (κλίση Παρακειμένου)

β. παραγωγή

γ. ονοματικό παράδειγμα (κλίση ουδέτερων τριτόκλιτων)

δ. επιθετικό παράδειγμα (βαθμοί επιθέτου)

ε. συντακτικό παράδειγμα: επίθετα, σημασιολογικό παράδειγμα: λέξεις που δηλώνουν δύναμη (ή το αντίθετο)

 

 
 

Άσκηση 4

Στο παρακάτω κείμενο επεξεργαστείτε παραδειγματικά κάθε μια από τις υπογραμμισμένες λέξεις. Για κάθε υποκατάστατο που βρίσκετε προσπαθήστε να παρακολουθήσετε τις συνταγματικές αλλαγές που τυχόν επιφέρει στην πρόταση η παραδειγματική αλλαγή.

Μάλιστα, με τα έξι αυτά μετάλλια ο Αμερικανός κολυμβητής έφτασε συνολικά τα είκοσι δύο σε Ολυμπιακούς αγώνες, ξεπερνώντας το φαινομενικά απλησίαστο ρεκόρ  της Λαρίσα Λατίνα, της Σοβιετικής γυμνάστριας που κατέκτησε δεκαοκτώ μετάλλια τη δεκαετία του ’50.

Απάντηση

Απάντηση

Ενδεικτικές απαντήσεις:

μάλισταà βασικά, συγκεκριμένα, για να ακριβολογούμε, κοκ.

έφτασε à πήρε, παίρνει, άγγιξε, κατάκτησε, αγγίζει, κατακτάει, έπιασε, πιάνει, χτύπησε, χτυπάει κοκ. Με τα παίρνει, πήρε δεν μπορούμε να έχουμε το άρθρο τα.

απλησίαστο à αξεπέραστο, άφταστο

ξεπερνώντας à φτάνοντας, νικώντας

μετάλλια à βραβεία, διακρίσεις (με το διακρίσεις αλλάζουν και άλλα στοιχεία  της ονοματικής  φράσης => τις έξι αυτές διακρίσεις)