5. Λέξεις με πολλές σημασίες

Στην πρόταση, που μελετούμε, είδαμε ότι εμφανίζεται δύο φορές η λέξη βάση. Το ουσιαστικό βάση εμφανίζεται με τη σημασία ‘υπόβαθρο, πλαίσιο’ και στη συνέχεια εμφανίζεται ως βάσεις και την εξειδικευμένη σημασία ‘επίπεδο εισαγωγής στα Α.Ε.Ι.’.

Η ύπαρξη πολλών σημασιών σε μια λέξη είναι πολύ συχνή στις ανθρώπινες γλώσσες και ονομάζεται πολυσημία.

Ορισμένες φορές οι διάφορες σημασίες μιας λέξης μπορούν να απομακρύνονται αρκετά μεταξύ τους και να προβληματίζουν τον συντάκτη ενός λεξικού για το αν θα πρέπει να τις εντάξει σε ένα λήμμα ή να φτιάξει ξεχωριστά λήμματα. Π.χ. η λέξη ποντίκι στη νέα ελληνική έχει τρεις σημασίες; α) το γνωστό ζώο, β) ο μυς του ανθρώπινου σώματος και γ) το εξάρτημα του υπολογιστή. Η δεύτερη σημασία προκύπτει από την πρώτη μεταφορικά, ενώ η τρίτη πιθανόν είναι δάνεια από το αγγλικό mouse.

Ο φυσικός ομιλητής χρησιμοποιεί χωρίς πρόβλημα τη λέξη με καθεμιά από τις σημασίες της στα αντίστοιχα συμφραζόμενα. Ωστόσο, ο λεξικογράφος προβληματίζεται εάν θα πρέπει και οι τρεις να ενταχθούν στο ίδιο λήμμα.