3. Ποιες είναι οι παράμετροι του ύφους;

Οι επιλογές και αποκλίσεις που ορίζουν το ύφος ενός κειμένου δεν αποτελούν τυχαία φαινόμενα αλλά διαμορφώνονται με συστηματικό τρόπο σύμφωνα με τη γλωσσική ποικιλία που χρησιμοποιείται.

Οι παράμετροι της γλωσσικής διαφοροποίησης καθορίζουν αυτό που ονομάζεται επίπεδο ύφους. Κάποιες βασικές παράμετροι γλωσσικής διαφοροποίησης παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα:

Παράμετρος	Είδος διαφοροποίησης	Επίπεδο ύφους	Παραδείγματα
Γεωγραφική ποικιλότητα	σύμφωνα με την προέλευση των ομιλητών	κοινό διαλεκτικό ιδιωματικό …	κοιμόντουσαν-κοιμόσαντε, κατσαρόλα-τσικάλι, τσίχλα-πίσσα (Κύπρ.)
Κοινωνική ποικιλότητα	σύμφωνα με τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των ομιλητών (φύλο, κοινωνική τάξη, ηλικία κλπ.)	ανδρικό γυναικείο λαϊκό ανώτερης τάξης νεανικό …	χρυσό μου-φιλάρα, καταβροχθίζω-χλαπακιάζω, περίεργο-άκυρο, πρόσωπο-μούρη, εμπριμέ-με σχέδια
Πεδίο	σύμφωνα με το περιεχόμενο, το θέμα κειμένου	καθημερινό τεχνικό εξειδικευμένο …	ασανσέρ-ανελκυστήρας, τσιγαρίζω-σωτάρω, χτυπάω-κρούω
Τρόπος	σύμφωνα με το μέσο που χρησιμοποιείται	προφορικό γραπτό ηλεκτρονικού λόγου …	κάνα-κανένα, άντε-πήγαινε, τίποτα-τπτ
Τόνος	σύμφωνα με τις διαπροσωπικές σχέσεις ομιλητή/συγγραφέα-ακροατή/αναγνώστη	οικείο επίσημο απομακρυσμένο …	χαρούμενος-ιλαρός, πείνα-λιμός, μακαρίτης-εκλιπών, τεμπέλης-νωθρός

Οι διαφορές που οφείλονται στις παραμέτρους αυτές, μαζί με άλλες γλωσσικές διαφοροποιήσεις (π.χ. στην εκφραστικότητα ή τη μεταφορικότητα των εκφράσεων) προσδιορίζουν το ύφος ενός κειμένου. Το ίδιο συμβαίνει και με ομοειδή κείμενα, που ανήκουν στο ίδιο κειμενικό είδος και έχουν κοινό ύφος, αλλά και

με τη γλωσσική χρήση κάθε ομιλητή, στην οποία αναφερόμαστε με τον όρο ατομικό ύφος ή ιδιόλεκτος. Κάθε άτομο διαθέτει την ιδιόλεκτό του, που αποτελείται από το λεξιλόγιο και τις δομές που χρησιμοποιεί πιο συχνά, τις ιδιαίτερες γλωσσικές επιλογές και αποκλίσεις του που χρησιμοποιεί αποκλειστικά κλπ., όλα δηλαδή τα στοιχεία που μας επιτρέπουν να ξεχωρίσουμε τον λόγο του από εκείνον των άλλων.

Τα στοιχεία αυτά είναι πολλές φορές είναι μετρήσιμα και μπορούν να συγκριθούν με το σύνολο των στοιχείων άλλων ομιλητών έτσι ώστε να μπορούμε να καθορίσουμε λ.χ. ποιος έγραψε ένα κείμενο ανάμεσα σε συγκεκριμένους υποψηφίους, ανάλογα με το ύφος του συγγραφέα.