2. Τα δημιουργικά γλωσσικά στοιχεία απαντούν μόνο στα λογοτεχνικά κείμενα;

Ας δούμε και το επόμενο κείμενο:

(2) Ρίγες... εμπριμέ ή κάτι σε λουλουδάκι; Τι θα ταίριαζε, λέτε, καλύτερα στο ευρωπαϊκό το σημαιάκι;

Μιλάω για της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη σημαία, που ο πρόεδρός της, Ρομάνο Πρόντι, να την αλλάξει, είχε την ιδέα.

Μια χαρά ήταν τα σημαιάκια με τα δώδεκα αστέρια τα χρυσά.

Και ομολογώ πως δεν κατάλαβα, γιατί πρέπει να αντικατασταθούν με ριγέ πανιά!

Θα μου πείτε, κι εσένα κυρά μου τι σε κόφτει, αν αλλάξει σημαία η Ευρώπη;

Έλυσες τα υπόλοιπα προβλήματά σου, τα καθημερινά και σου περισσεύει καιρός ν' ασχοληθείς και με τα εμβλήματα τα ευρωπαϊκά;

Μισό λεπτό, μη... βαράτε βρε παιδιά.

Έχω το λόγο μου, που τα λέω αυτά.

Τ’ αστέρια στέκεσαι και τα κοιτάς.

Τις ρίγες απλώς τις προσπερνάς.

Δοκιμάστε να κοιτάξετε ένα ύφασμα ή ένα χαρτί.

Αν έχει πάνω του ρίγες πυκνές, δεν θ’ αντέξετε πολύ.

Γρήγορα θα αποστρέψετε το βλέμμα σας, γιατί θα κουραστεί.

Τ’ αστέρια σε παραπέμπουνε στον ουρανό, στο όραμα, στο μέλλον, στην ελπίδα.

Οι ρίγες σε καθηλώνουνε στη γη, στην πραγματικότητα, στο παρόν.

Γίνονται στα όνειρα λεπίδα.

Τ’ αστέρια, ορίζοντα σου ανοίγουν.

Οι ρίγες βάζουν όρια και σε πνίγουν.

Τ’ αστέρια σου δημιουργούν (ψευδ)αίσθηση ελευθερίας.

Οι ρίγες σε στριμώχνουν στα «πρέπει» της ευθείας.

Τ’ αστέρια όμως έχουν και το... μειονέκτημα να είναι άπιαστα, σημείο θεωρητικής αναφοράς.

Ενώ οι ρίγες είναι χειροπιαστές κι έτσι όπως σχεδιάστηκαν, θυμίζουν έγχρωμο ηλεκτρονικό κώδικα σειράς. […] 

από το Αστέρια και... ρίγες της Σ. Ράπτη, Τα Νέα 11/5/2002, http://www.tanea.gr/aixmes/?aid=4230941 (πρόσβαση 3/11/2011)

 

Πλήθος δημιουργικών γλωσσικών στοιχείων απαντούν και σε αυτό:

·         είναι γραμμένο σε στίχο,

·         έχει ομοιοκαταληξίες (π.χ. λουλουδάκι-σημαιάκι, σημαία-ιδέα, κοιτάς-προσπερνάς),

·         επαναλήψεις (π.χ. σημαιάκι, ευρωπαϊκό, αστέρια, ρίγες),

·         υπερβολές (π.χ. Τ’ αστέρια στέκεσαι… προσπερνάς, Αν έχει πάνω του ρίγες πυκνές… θα κουραστεί),

·         μεταφορές (π.χ. Τ’ αστέρια, ορίζοντα σου ανοίγουν, Οι ρίγες βάζουν όρια και σε πνίγουν, Οι ρίγες σε στριμώχνουν στα «πρέπει» της ευθείας) κλπ.

 

Ωστόσο, το κείμενο δεν ανήκει σε κάποια ποιητική συλλογή και η συγγραφέας του δεν αυτοπαρουσιάζεται ως ποιήτρια. Έχει δημοσιευτεί στον ημερήσιο τύπο από δημοσιογράφο και μετέπειτα πολιτικό, και έχει εμφανή στόχο να σχολιάσει την (πριν από λίγα χρόνια συζητούμενη) αλλαγή της σημαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή ένα θέμα πολιτικής σημασίας. Η συγγραφέας του μάλιστα παρουσιάζει σαφώς τη θέση της κατά της αλλαγής αυτής.

           

Άρα για να αποφασίσουμε αν ένα κείμενο είναι λογοτεχνικό ή όχι, δεν αρκεί να παρατηρούμε τη γλωσσική του μορφή. Θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας

·         το περιβάλλον στο οποίο δημιουργείται και ερμηνεύεται,

·         τους στόχους του,

·         τον τρόπο και τον χώρο παρουσίασής του,

·         το θέμα του.

 

Όπως φαίνεται στο παράδειγμα (2),

στοιχεία που ανήκουν στη γλωσσική δημιουργικότητα δεν απαντούν μονάχα σε λογοτεχνικά κείμενα· άρα δεν μπορούν να αποτελέσουν κριτήριο για να ξεχωρίσουμε τα λογοτεχνικά από τα μη λογοτεχνικά κείμενα.