2. Το θέμα και το σχόλιο μέσα στην πρόταση

Αν δούμε την πρόταση καθαρά ως μήνυμα και την αποσυνδέσουμε από τη συντακτική [σύνταξη] της δομή, τότε μπορούμε να τη χωρίσουμε σε θέμα και σχόλιο.

Το θέμα μιας πρότασης είναι το «σημείο εκκίνησης», αυτό με το οποίο ασχολείται η πρόταση, αυτό για το οποίο γίνεται λόγος. Το υπόλοιπο κομμάτι της πρότασης λέει κάτι για το θέμα της, το αναπτύσσει ή το περιγράφει με διάφορους τρόπους, με άλλα λόγια το σχολιάζει. Αυτό είναι το σχόλιο.

Άρα στην πρόταση

(α) Η υποχρέωση να φοράνε στολή δίχασε τα μέλη της υπηρεσίας,

το Η υποχρέωση να φοράνε στολή είναι το θέμα

και το δίχασε τα μέλη της υπηρεσίας είναι το σχόλιο·

ενώ στην πρόταση,

(β) Τα μέλη της υπηρεσίας διχάστηκαν από την υποχρέωση να φοράνε στολή

το Τα μέλη της υπηρεσίας είναι το θέμα

και το διχάστηκαν από την υποχρέωση να φοράνε στολή το σχόλιο.

Η διαίρεση της πρότασης σε θέμα και σχόλιο εξαρτάται βέβαια και από το κείμενο μέσα στο οποίο βρίσκεται αλλά και από το τι έχει προηγηθεί

. Αν λ.χ. η πρόταση αυτή απαντά στην ερώτηση

Τι έπαθαν τα μέλη της υπηρεσίας;

τότε το σχόλιο, όπως είπαμε πριν, είναι το διχάστηκαν από την υποχρέωση να φοράνε στολή. Αν όμως απαντά στην ερώτηση

Γιατί διχάστηκαν τα μέλη της υπηρεσίας;

τότε το διχάστηκαν είναι μέρος του θέματος και το σχόλιο είναι από την υποχρέωση να φοράνε στολή.

Είναι φανερό ότι

όσον αφορά το μήνυμα που μεταφέρει η πρόταση, το σχόλιο είναι το πιο σημαντικό κομμάτι, αφού αυτό περιέχει τη βασική πληροφορία που ο ομιλητής θέλει να μεταδώσει στους συνομιλητές του.