Εξώφυλλο

Ανεμόσκαλα
Συμφραστικοί Πίνακες Λέξεων για Μείζονες Νεοέλληνες Ποιητές

Σκαρφαλώνοντας λέξεις όπως μιαν ανεμόσκαλα. Γιώργος Σεφέρης, «“Νότες” για ένα ποίημα» (ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ, Β΄)

Ο Δελφικός ύμνος


Τὸν κιθαρίσει κλυτὸν παῖδα μεγάλου Διὸς
ἐρῶ σ’ ἅτε· παρ’ ἀκρονιφῆ τόνδε πάγον…

Εσένα τον κιθαριστή τον κοσμοξακουσμένο θα ψάλω, του τρανού Διός Εσένα το βλαστάρι, τα λόγια Σου τ’ αθάνατα θα τραγουδήσω, εκείνα που φανερώνεις, ω Θεέ, για τους ανθρώπους όλους, 5 κοντά στο χιονοστέφανο το βράχο! Θα κηρύξω το μαντικό τον τρίποδα πώς όρμησες και πήρες, τον τρίποδα, που ο δράκοντας ο επίβουλος κρατούσε σφυρίζοντας, αλύπητος· και πώς με το δοξάρι του τρύπησες το παρδαλό, το στριφογυρισμένο 10 κορμί! Και πώς εκράτησες παράλυτο μπροστά Σου, μ’ όλη του την παλικαριά, τον άπιστο Γαλάτη! Του βροντερού Διός Εσείς πανώριες θυγατέρες, που ορίζετε πυκνόδεντρο τον Ελικώνα, ελάτε, και με τραγούδια, με χορούς, υμνείτε, διαλαλείτε 15 τ’ αδέρφι Σας το θεϊκό, το χρυσομάλλη Φοίβο. Απάνου εκεί στου Παρνασσού τους δίκορφους τους θρόνους στα κρυσταλλένια τα νερά της Κασταλίας προβάλλει ανάμεσα στα Δελφικά τα πανηγύρια, αφέντης του φημισμένου αυτού βουνού, του μαντικού του βράχου. 20 Και χαίρε, ω πολυδόξαστη, μεγάλη χώρα, Αθήνα, της πολεμόχαρης θεάς λάτρισσα, ριζωμένη σε γην απάνου ασάλευτη γι’ αυτή σου τη λατρεία! Καίει των ταύρων τα μηριά στους ιερούς βωμούς Του ο Ήφαιστος, και αραβικό θυμίαμα σκορπίζει 25 ψηλά ψηλά ώς τον Όλυμπο μαζί με τη φωτιά Του. Χίλια λαλήματα κι ο αυλός ο λυγερός κυλάει, ύμνους κι η γλυκερόφωνη χρυσή κιθάρα απλώνει· των Αθηναίων ο λαός, Θεέ, Σε προσκυνάει!

1894


(Σ.τ.Ε.) Το ποίημα αποτελεί παράφραση (μεταφραστική δοκιμή την χαρακτηρίζει ο Παλαμάς) του επιγραφικού ύμνου (παιάνα) στον Απόλλωνα, μια έμμετρη επιγραφή που ανακαλύφθηκε το 1893 στο Θησαυρό των Αθηναίων στο ιερό των Δελφών, και από την οποία αντλείται και το motto. Το ποίημα περιλαμβάνεται στα αποτελέσματα περιορισμένης αναζήτησης από την επιλογή "Μεταφράσεις" των Καταλόγων Λέξεων στο corpus της Ανεμόσκαλας. Βλ. τις πρώτες δημοσιεύσεις (Εφημερίς 3.4.1894 και Εστία 10.4.1894 και το άρθρο του Παλαμά «Ο ύμνος του Απόλλωνος και η δημώδης» (Εφημερίς, 5.4.1894, τώρα στα Πρώτα Κριτικά = Άπαντα, τόμος Β΄). Με βάση το σωζόμενο σπάραγμα ο παιάνας αρχικά αποδόθηκε σε έναν ανώνυμο Αθηναίο ―[παιὰν καὶ ] εἰς τὸν θεὸν ὃ ἐ[πόησεν Ἀθ]ηναῖος―, αλλά πλέον αποδίδεται στον Αθήναιο ―[παιὰν καὶ ] εἰς τὸν θεὸν ὃ ἐ[πόησεν Ἀθ]ήναιος―.