Μεταξουργείο Μεταξουργείο
Σε φιλώ στη μούρη...
Για την παράσταση του έργου του Γ. Διαλεγμένου «Σε φιλώ στη μούρη».
Καμιά φορά φωτογραφίζω στο δρόμο κάποιον που μοιάζει με τον τάδε ήρωα του έργου που δουλεύω. Τον μεγεθύνω, του μιλάω και παίρνω απαντήσεις φανταστικές και προχωράω.
Μαζεύεις χαρτιά και τέτοια;
Χαρτιά, ναι…
ΠοΎ τα πουλάς αυτά;
Εκεί, στο… η Ελιά… η Ελιά… η Ελιά… [εννοεί στην Ακαδημία Πλάτωνος] και στο… Πάτση… Τί είναι Πάτση;
Σπύρου Πάτση;
Ναι… vαι… vαι… [γελάει] εκεί… Εκεί…
Και πόσο τα πουλάς αυτά;
Αυτά [δείχνει εφημερίδες] μία πενήντα… 1,50 το καλό… αυτό…
αυτό [δείχνει χαρτόνια] τέσσερεις… το καλό… Νά, αυτό [δείχνει παλιόρουχα]… αυτό το καλό, έξι… Νά, όλα αυτά…
Τα μπουκάλια;
Αυτά όχι… Αυτά όχι πουλάω εγώ… Ε, αυτά [δείχνει μπουκάλια ποτών] 1,50… δεν είναι καλά τα γυαλιά… Μπίρες είναι… αυτά τα ποτά… τα αυτά… τα ούζα… αυτά ε είναι καλά… Νά, μπίρες
α… αυτά μπορεί α παρ' τα εγώ… εγώ… αυτό πάει… εγώ, τα
καλά… όλα… νά, νά…
Και τα πουλάς όλα αυτά στην Ελιά;
Η Ελιά… η Ελιά… κάτω… τα σκυλιά εκεί… εκεί πολύ χαρτί… εκεί… εκεί είναι το ρολόι εκεί… τράπ την πόρτα… και το κάρρο… για πίσω ο… ο γκύριος… αυτό το χαρτί τί είναι; 1,50… όχι, κύριε… τέσσερεις, το καλό πέντε… βαρά 5 εκεί… εκεί… α, όλα αυτά… όλα αυτά εγώ… 'ρνάει η ώρα μου… 'ρνάει η ώρα μου, δε μπορώ…
Αυτά τα σιδερικά πόσο τα πουλάς;
Δύο… Τρει… Τέσσερει… βαράω εγώ [γελάει]… πέντε… εκεί…
Νίκος Σαρρής, ρακοσυλλέκτης στο Μεταξουργείο
Αυτό το κοινωνικό φαινόμενο, με τους ρακοσυλλέκτες, συνεχίζεται, βέβαια, σε κάθε συνοικία, όχι ίσως, σε όλες, αλλά σε πολλές συνοικίες εμφανίζεται αυτό το πρόβλημα. Δε νομίζω ότι θα μπορέσει να σταματήσει, εύκολα τουλάχιστον… Ίσως, αν θέλετε, με το πρόγραμμα αυτό που λέμε, της ανακύκλωσης, με το πρόγραμμα της διαλογής, να πάψουν πλέον να υπάρχουν τα χρήσιμα υλικά μέσα στις σακούλες στα σκουπίδια, οπότε δεν θα υπάρχει αντικείμενο για την εργασία αυτή…
Σταμάτης Λώλας, πρόεδρος του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Νόμου Αττικής
Δε γράφω ποτέ καθισμένος σε γραφείο, αλλά όρθιος, παίζοντας αυτά που γράφω. Ακόμα και στο δρόμο παραμιλάω τους ανθρώπους μου.
Νέος που ήσανε, πήγαινες και μια βόλτα, πήγαινες με την κυρά σου, ε, απόχτ’σες τα παιδάκια σ', έγινες νοικοκύρης, τώρα τί κάνεις; δε… σε πάτησ' τ' αμάξι, έχεις το 'να το ποδάρ' στο λάκκο, πάει και τ' άλλο, σκόλασες…
Γιώργος, ρακοσυλλέκτης στην Πατησίων
Γιώργος Διαλεγμένος, Σε φιλώ στη μούρη, (μη – γραμμικό πολυτροπικό κείμενο που περιλαμβάνει δηλώσεις του θεατρικού συγγραφέα, οπτικά κείμενα (φωτογραφίες) που συνοδεύονται από διαλόγους και αφηγήσεις πραγματικών ρακοσυλλεκτών, προσώπων που αποτέλεσαν την πρώτη ύλη για τη δημιουργία του θεατρικού έργου), ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: Εταιρεία Θεάτρου Η Σκηνή, Θέατρο οδού Κυκλάδων (περίοδος 1984), σ. 16 - 17
Σπύρος Μαγαλιός: Επάγγ...
Επτακόσιοι «φτωχοδιάβολοι» κυκλοφορούν στην Αθήνα ψαχουλεύοντας τους κάδους απορριμμάτων
Το τρίκυκλο σταματά δίπλα στον ξεχειλισμένο κάδο. Ο μεσήλικος άνδρας, με το πολυκαιρισμένο μπουφάν και το τριμμένο πουλόβερ, ανοίγει τον κάδο ψάχνοντας για ό,τι πολύτιμο. Πεταμένα ρούχα και παπούτσια, ηλεκτρικές συσκευές, διαφόρων μεγεθών σιδερικά και συσκευασίες. Κάθε ημέρα τουλάχιστον 700 «φτωχοδιάβολοι» διασχίζουν τις γειτονιές της Αθήνας συλλέγοντας από κάδους και πεζοδρόμια τα περιττά των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, τα απορρίμματα, τα σκουπίδια, τα ράκη. Κοντά στους ρακοσυλλέκτες αυτούς συνωθούνται άστεγοι, άνεργοι, οικονομικοί μετανάστες και πρόσφυγες, που ψάχνουν για φαγητό, ρουχισμό, για κάτι που θα τους βοηθήσει να «βγάλουν» τη μέρα.
«Τη ζωή αυτή δεν την επιλέξαμε,η ζωή μας εξώθησε εκεί,η ανεργία,η φτώχεια,τα λιγοστά γράμματα» λέει ο 62χρονος ρακοσυλλέκτης κ. Σπύρος Μαγαλιός, πρόεδρος το τελευταίο χρονικό διάστημα του σωματείου των ρακοσυλλεκτών με την επωνυμία «Ο Ερμής». Κάθε μέρα θα βάλει μπροστά τη μηχανή στο τρίκυκλο και θα ξεκινήσει το δρομολόγιό του στις γειτονιές της Αθήνας. «Πατήσια,Εξάρχεια,Μεταξουργείο,Κο- λωνός. Κάθε ρακοσυλλέκτης έχει προκαθορίσει το πού θα πάει. Λίγοι έχουν δικό τους μέσο, πολλοί απλώς περπατούν μερικά τετράγωνα, ψάχνοντας σε κάδους και στα πεζοδρόμια». Το στοίχημα είναι να προλάβει ο ρακοσυλλέκτης τα απορριμματοφόρα του δήμου. «Ξέρουμε από πείρα πότε θα περάσουν οι οδοκαθαριστές και με ποια συχνότητα». Το περιστατικό στα Πατήσια, όπου αρχικά οι Αφγανοί που τραυματίστηκαν θεωρήθηκαν ρακοσυλλέκτες, αποδεικνύει και τους κινδύνους του επαγγέλματός τους. «Βόμβα δεν έχω βρει ποτέ. Ευτυχώς» λέει ο κ. Μαγαλιός. «Αρκετοί συνάδελφοι όμως έχουν βρει πολλά:κυρίως όπλα, παλαιά ή και πιοκαινούργια». Κάποιος πιθανόν τα πέταξε στη βιασύνη του να γλιτώσει το μπλέξιμο. Το ίδιο όμως, το μπλέξιμο, αποφεύγουν και οι ρακοσυλλέκτες. «Οι περισσότεροι συνάδελφοιαποφεύγουν είτε να τα πάρουν για να τα πουλήσουν, είτε ακόμη και να τα παραδώσουνστην Αστυνομία για να μην μπλέξουν. Απλώς, δεν ασχολούνται». Οι περισσότεροι του σωματείου, που αριθμεί επίσημα 723 καταγεγραμμένα μέλη, κατάγονται από τα χωριά της Θράκης και είναι μουσουλμάνοι το θρήσκευμα. Ανθρωποι φτωχοί ή με πολύ χαμηλό εισόδημα, χωρίς πολλές φορές τη στοιχειώδη εκπαίδευση, συμπληρώνουν τα προς το ζην μαζεύοντας αυτά που «γυαλίζουν» στο μάτι ή μπορεί να πιάσουν κάποια καλή τιμή στο καθιερωμένο, κάθε Κυριακή, παζάρι κάτω από τη γέφυρα Πουλοπούλου, στο Γκάζι.«Κάποτε ήταν καλές οι εποχές και για το παζάρι. Εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, ρούχα κάπως καλής κατάστασης, παπούτσια και παντελόνια μπορούσαν να αποφέρουν στον ρακοσυλλέκτη ακόμη και 100 ή 150 ευρώ την εβδομάδα. Τώρα είναι ευτύχημα αν βγάλουμε ένα σαραντάρι». Τα περισσότερα αντικείμενα πωλούνται το πολύ 1-1,50 ευρώ. Μόνο όσα είναι σε καλή κατάσταση και σχετικά πρόσφατης παραγωγής θα πουληθούν 5-6 ευρώ.
Τον τελευταίο καιρό δίπλα στους «συνήθεις υπόπτους» ρακοσυλλέκτες κάνουν την εμφάνισή τους φτωχοί, άνεργοι, τοξικομανείς και μετανάστες. «Μπουκάλια, ρούχα και φαγητό μαζεύουν. Εύκολα ανταλλάξιμα και άμεσα αναλώσιμα πράγματα και αγαθά».
Αραιά και πού ο ρακοσυλλέκτης κερδίζει τον πρώτο λαχνό. «Ερχονται κληρονόμοι ή παιδιά αποβιωσάντων στρατιωτικών ή δημοσίων υπαλλήλων και ζητούν να τους αδειάσουμε παλιά σπίτια και αρχοντικά.Από εκεί μπορεί να προκύψουν ευκαιρίες, χάρτες, βιβλία, ντοκουμέντα,στολές ή ρούχα που ενδιαφέρουν μποέμ τύπους, κουλτουριάρηδες,καλλιτέχνες ή ιστοριοδίφες» . Μια τέτοια, σπάνια κλήση και ευκαιρία είχε αποφέρει στον κ. Μαγαλιό 52 κοστούμια, που πουλήθηκαν μετά στο παζάρι, «σε ανθρώπους που τα ΄χαν ανάγκη».
Ο ίδιος θεωρεί τους ρακοσυλλέκτες «ένα παραγνωρισμένο λειτούργημα. Ο πολύς κόσμος αγνοεί ότι οι ΄΄Ωδές΄΄ του Ανδρέα Κάλβουβρέθηκαν στα σκουπίδια από έναν ρακοσυλλέκτη και παραδόθηκαν κατόπιν στον Κωστή Παλαμά. Τα αρχεία του Μακεδονικού Αγώνα, του Τέλλου Αγρα, ρακοσυλλέκτες τα ανέσυραν από τα σκουπίδια και τα παρέδωσαν στις νεότερες γενιές. Αυτοί οι συνάδελφοι ανακύκλωσαν τον πολιτισμό και διέσωσαν πηγές της Ιστορίας».
Ο κ. Μαγαλιός διατηρεί μια βιβλιοθήκη με 400 τίτλους λεξικών. Τους βρήκε στα σκουπίδια.«Από τον Σουρή και τον Παπαδιαμάντη που επιμελήθηκαν λήμματα σε ορισμένα από τα πρώτα λεξικά της Ελληνικής ως τον Δημητράκο, τα λεξικά αυτά είναι ένας μικρός θησαυρός της γλώσσας μας και δεν τον αποχωρίζομαι».
Το τρίκυκλο του ρακοσυλλέκτη…
* κινείται προλαβαίνοντας τα απορριμματοφόρα και,ανάλογα με τα ωράρια των οδοκαθαριστών,
* μαζεύει ρούχα, παπούτσια, βιβλία και σιδερικά,
* έχει 723 επίσημα καταγεγραμμένα μέλη στον «Ερμή»,
* αντικαθίσταται από τα πόδια ή τα μέσα μαζικής μεταφοράς για τους πιο φτωχούς των φτωχών,
* προτιμά τις παλιές αστικές συνοικίες (Εξάρχεια, Πατήσια, Κολωνός, Αγιος Παντελεήμονας, Σεπόλια),
* καταγράφει έναν συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ρακοσυλλεκτών, μεταναστών, ανέργων ή απόρων.
Νικολόπουλος Γιάννης, «Σπύρος Μαγαλιός: Επάγγελμα ρακοσυλλέκτης», εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 03/04/2010.
Σωματείο ρακοσυλλεκτών...
Μάστορα, μασ’ τα
«Nα’ ναι καλά τα σκουπίδια που παίρνουμε ένα κομμάτι ψωμί» &
«Οι πιο φτωχοί άνθρωποι θα είναι αυτοί που θα ανοίξουν μια τρύπα στον σκοτεινό ορίζοντα που ζούμε σήμερα».
Δύο μόνο από τις …σοφές κουβέντες που ακούγονται στο ντοκιμαντέρ «Σωματείο Ρακοσυλλεκτών» της νεαρής (γεννήθηκε το 1982)Μαρίνας Δανέζη. Το Σωματείο ιδρύθηκε το 1992. «Προτού το ιδρύσουμε ήμασταν έρμαια της καλοσύνης του κάθε οργάνου» λέει στην ταινία ο πρόεδρος Σπύρος. Η ίδια η σκηνοθέτιδα δίνει το στίγμα της ταινίας: «Η ανάγκη βιοπορισμού τους έκανε να οργανωθούν, να διεκδικήσουν και τελικά να καταφέρουν να αποκτήσουν ένα σταθερό χώρο όπου κάθε Κυριακή στήνουν το παζάρι τους. Άνθρωποι με διαφορετικές κουλτούρες, καταγωγές, θρησκείες συνυπάρχουν αρμονικά. Ο επίτιμος πρόεδρος, ο πρόεδρος, ο γραμματέας, ο ταμίας, ο αρχιφύλακας, τα μέλη, τα επίτιμα μέλη, ένα γαϊτανάκι ανθρώπων, μια μικρογραφία της κοινωνίας μας».
Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία δύο χρόνια το Κυριακάτικο παζάρι στην Κορεάτικη αγορά γνώριζε μεγάλες δόξες και μεταμορφωνόταν σε πόλη έλξης των βολταδάρων την Κυριακής. Τον τελευταίο καιρό όμως τα πράγματα έχουν κάπως αλλάξει. Η χαρά της vintage, αγοράς και των καλτ θησαυρών έχει αρχίσει να δίνει τη θέση της στην απόγνωση για φτηνότερες αγορές. Ο κόσμος έχει τριπλασιαστεί και συχνά είναι έτοιμος να…παλέψει με τον διπλανό του για ένα φτηνό παντελόνι των € 2 ή ένα μίξερ «μαϊμού» με € 3. Ο συνωστισμός αυξάνεται επικίνδυνα όπως και οι κλεψιές σε τσάντες και πορτοφόλια. Στα μάτια δεν βλέπεις χαρά αλλά άγχος- να καταφέρεις να πάρεις όσα περισσότερα χρειάζεσαι με όσο το δυνατόν λιγότερα χρήματα. Ακριβώς όπως το είπε η σκηνοθέτιδα: μια μικρογραφία της κοινωνία μας.
* Η ταινία κάνει πρεμιέρα το Σάββατο 29/10(16:30) στον κινηματογράφο Απόλλων Cinemax Class στο πλαίσιο του 24ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου.
Μετάβαση στο σημείο: Μεταξουργείο