Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Το ποίημα γράφτηκε το 1914 και είναι ένα σονέτο της πρώτης περιόδου της δημιουργίας του ποιητή με αρχαιόθεμα ποιήματα, η οποία διέπεται από το πνεύμα του παρνασσισμού. Δημοσιεύτηκε στο αλεξανδρινό περιοδικό Γράμματα το 1914, και ο ποιητής επέφερε στο ποίημα μερικές αλλαγές πριν το συμπεριλάβει στα Ποιητικά του. Σύμφωνα με τον Γ. Γιατρομανωλάκη (1977–1978: 393-413), ο K. Βάρναλης εμπνεύστηκε το ποίημα από τον τραγικό ήρωα των Χοηφόρων του Αισχύλου κι όχι από τον ομηρικό Ορέστη.
Η πλοκή του σονέτου ακολουθεί τη χρονική εξέλιξη της αρχαίας τραγωδίας. Αρχίζει από την ώρα που ο Ορέστης βρίσκεται μπροστά στην πύλη του Άργους με τον χρησμό του Απόλλωνα στον νου. Το ποίημα όμως δεν αφήνει καμιά αμφιβολία ότι δεν θα ακολουθηθεί η μοιραία πορεία του χρησμού. Πιο συγκεκριμένα, ο Κ. Βάρναλης, έχοντας διαμορφώσει ήδη έναν διονυσιακό Ορέστη, προχωρά πέρα από τον τραγικό μύθο προτρέποντας τον ήρωα: «διώξε από το νου σου πια το χρέος του μεγάλου χρησμού» (στ. 3-4). Ωστόσο, η προτροπή του Κ. Βάρναλη στον δικό του Ορέστη δεν σημαίνει αλλαγή απόφασης και πορείας, γιατί η συνέχεια του ποιήματος αποκαλύπτει το αδύνατον της αλλαγής πλεύσης του ήρωα (στ. 4-5), καθώς η μοίρα του είναι προδιαγεγραμμένη. Ο Κ. Βάρναλης μεταθέτει την ευθύνη της πράξης έξω από τον ήρωα, στη μοίρα που διαμορφώθηκε χωρίς τη συμβολή του, σ’ ένα χρέος που προέκυψε από τους νόμους των θεών και το οποίο αναγκάστηκε να υπηρετήσει ο αθώος νεαρός ήρωας.