Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ

Βίων πρᾶσις (12-14)


ΖΕΥΣ
[12] Ἄλλον κάλει τὸν Κυρηναῖον, τὸν ἐν τῇ πορφυρίδι, τὸν ἐστεφανωμένον.
ΕΡΜΗΣ
Ἄγε δή, πρόσεχε πᾶς· πολυτελὲς τὸ χρῆμα καὶ πλουσίων δεόμενον. βίος οὗτος ἥδιστος, βίος τρισμακάριστος. τίς ἐπιθυμεῖ τρυφῆς; τίς ὠνεῖται τὸν ἁβρότατον;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ἐλθὲ σὺ καὶ λέγε ἅπερ εἰδὼς τυγχάνεις· ὠνήσομαι γάρ σε, ἢν ὠφέλιμος ᾖς.
ΕΡΜΗΣ
Μὴ ἐνόχλει αὐτόν, ὦ βέλτιστε, μηδὲ ἀνάκρινε· μεθύει γάρ. ὥστε οὐκ ἂν ἀποκρίναιτό σοι, τὴν γλῶτταν, ὡς ὁρᾷς, διολισθάνων.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Καὶ τίς ἂν εὖ φρονῶν πρίαιτο διεφθαρμένον οὕτω καὶ ἀκόλαστον ἀνδράποδον; ὅσον δὲ καὶ ἀποπνεῖ μύρων, ὡς δὲ καὶ σφαλερὸν βαδίζει καὶ παράφορον. ἀλλὰ κἂν σύ γε, ὦ Ἑρμῆ, λέγε ὁποῖα πρόσεστιν αὐτῷ καὶ ἃ μετιὼν τυγχάνει.
ΕΡΜΗΣ
Τὸ μὲν ὅλον, συμβιῶναι δεξιὸς καὶ συμπιεῖν ἱκανὸς καὶ κωμάσαι μετὰ αὐλητρίδος ἐπιτήδειος ἐρῶντι καὶ ἀσώτῳ δεσπότῃ· τὰ ἄλλα δὲ πεμμάτων ἐπιστήμων καὶ ὀψοποιὸς ἐμπειρότατος, καὶ ὅλως σοφιστὴς ἡδυπαθείας. ἐπαιδεύθη μὲν οὖν Ἀθήνησιν, ἐδούλευσε δὲ καὶ περὶ Σικελίαν τοῖς τυράννοις καὶ σφόδρα εὐδοκίμει παρ᾽ αὐτοῖς. τὸ δὲ κεφάλαιον τῆς προαιρέσεως, ἁπάντων καταφρονεῖν, ἅπασι χρῆσθαι, πανταχόθεν ἐρανίζεσθαι τὴν ἡδονήν.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ὥρα σοι ἄλλον περιβλέπειν τῶν πλουσίων τούτων καὶ πολυχρημάτων· ἐγὼ μὲν γὰρ οὐκ ἐπιτήδειος ἱλαρὸν ὠνεῖσθαι βίον.
ΕΡΜΗΣ
Ἄπρατος ἔοικεν ἡμῖν οὗτος, ὦ Ζεῦ, μένειν.
ΖΕΥΣ
[13] Μετάστησον· ἄλλον παράγε· μᾶλλον δὲ τὼ δύο τούτω, τὸν γελῶντα τὸν Ἀβδηρόθεν καὶ τὸν κλάοντα τὸν ἐξ Ἐφέσου· ἅμα γὰρ αὐτὼ πεπρᾶσθαι βούλομαι.
ΕΡΜΗΣ
Κατάβητον ἐς τὸ μέσον. τὼ ἀρίστω βίω πωλῶ, τὼ σοφωτάτω πάντων ἀποκηρύττομεν.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ὦ Ζεῦ τῆς ἐναντιότητος. ὁ μὲν οὐ διαλείπει γελῶν, ὁ δέ τινα ἔοικε πενθεῖν· δακρύει γοῦν τὸ παράπαν. τί ταῦτα, ὦ οὗτος; τί γελᾷς;
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ
Ἐρωτᾷς; ὅτι μοι γελοῖα πάντα δοκέει τὰ πρήγματα ὑμέων καὶ αὐτοὶ ὑμέες.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πῶς λέγεις; καταγελᾷς ἡμῶν ἁπάντων καὶ παρ᾽ οὐδὲν τίθεσαι τὰ ἡμέτερα πράγματα;
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ
Ὧδε ἔχει· σπουδαῖον γὰρ ἐν αὐτέοισιν οὐδέν, κενεὰ δὲ πάντα καὶ ἀτόμων φορὴ καὶ ἀπειρίη.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Οὐ μὲν οὖν, ἀλλὰ σὺ κενὸς ὡς ἀληθῶς καὶ ἄπειρος. ὢ τῆς ὕβρεως, οὐ παύσῃ γελῶν; [14] σὺ δὲ τί κλάεις, ὦ βέλτιστε; πολὺ γὰρ οἶμαι κάλλιον σοὶ προσλαλεῖν.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Ἡγέομαι γάρ, ὦ ξεῖνε, τὰ ἀνθρωπήϊα πρήγματα ὀϊζυρὰ καὶ δακρυώδεα καὶ οὐδὲν αὐτέων ὅ τι μὴ ἐπικήριον· τὸ δὴ οἰκτείρω τε σφέας καὶ ὀδύρομαι, καὶ τὰ μὲν παρεόντα οὐ δοκέω μεγάλα, τὰ δὲ ὑστέρῳ χρόνῳ ἐσόμενα πάμπαν ἀνιηρά, λέγω δὲ τὰς ἐκπυρώσιας καὶ τὴν τοῦ ὅλου συμφορήν· ταῦτα ὀδύρομαι καὶ ὅτι ἔμπεδον οὐδέν, ἀλλ᾽ ὅκως ἐς κυκεῶνα τὰ πάντα συνειλέονται καί ἐστι τὠυτὸ τέρψις ἀτερψίη, γνῶσις ἀγνωσίη, μέγα μικρόν, ἄνω κάτω περιχωρέοντα καὶ ἀμειβόμενα ἐν τῇ τοῦ αἰῶνος παιδιῇ.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Τί γὰρ ὁ αἰών ἐστι;
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Παῖς παίζων, πεσσεύων, διαφερόμενος, συμφερόμενος.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Τί δὲ ἄνθρωποι;
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Θεοὶ θνητοί.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Τί δὲ θεοί;
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Ἄνθρωποι ἀθάνατοι.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Αἰνίγματα λέγεις, ὦ οὗτος, ἢ γρίφους συντίθης; ἀτεχνῶς γὰρ ὥσπερ ὁ Λοξίας οὐδὲν ἀποσαφεῖς.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Οὐδὲν γάρ μοι μέλει ὑμέων.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Τοιγαροῦν οὐδὲ ὠνήσεταί σέ τις εὖ φρονῶν.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Ἐγὼ δὲ κέλομαι πᾶσιν ἡβηδὸν οἰμώζειν, τοῖσιν ὠνεομένοισι καὶ τοῖσιν οὐκ ὠνεομένοισι.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Τουτὶ τὸ κακὸν οὐ πόρρω μελαγχολίας ἐστίν· οὐδέτερον δὲ ὅμως αὐτῶν ἔγωγε ὠνήσομαι.
ΕΡΜΗΣ
Ἄπρατοι καὶ οὗτοι μένουσιν.
ΖΕΥΣ
Ἄλλον ἀποκήρυττε.


ΔΙΑΣ
[12] Κάλεσε άλλον, αυτόν από την Κυρήνη, τον ντυμένο με το πορφυρό ρούχο, τον στεφανωμένο.
ΕΡΜΗΣ
Εμπρός, λοιπόν, ας προσέξει ο καθένας. Το εμπόρευμα είναι πολύτιμο, και χρειάζεται να ενδιαφερθούν οι πλούσιοι. Αυτός εδώ είναι ένας βίος απολαυστικότατος, βίος τρισευτυχισμένος. Ποιός επιθυμεί καλοπέραση; Ποιός αγοράζει τον πιο εκλεπτυσμένο;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Έλα δω εσύ, και πες μου αυτά που ξέρεις να κάνεις. Θα σε αγοράσω, αν μπορείς να μου είσαι χρήσιμος.
ΕΡΜΗΣ
Μην τον ενοχλείς, λεβέντη μου, και μην του υποβάλλεις ερωτήσεις, γιατί είναι μεθυσμένος. Συνεπώς δεν θα μπορούσε να σου απαντήσει, μια και τραυλίζει, όπως βλέπεις, καθώς η γλώσσα του γλιστράει.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Και ποιός μυαλωμένος άνθρωπος θα αγόραζε έναν τόσο διεφθαρμένο και αχαλίνωτο δούλο; Πόσο πολύ μοσχοβολάει αρώματα, και με πόση αστάθεια βαδίζει και παραπατάει συνεχώς! Αλλά τουλάχιστον εσύ, Ερμή, πες τί προσόντα έχει και με τί μπορεί να ασχοληθεί.
ΕΡΜΗΣ
Γενικά είναι βολικός για να ζήσεις μαζί του, ειδικός για να τα πίνετε μαζί, και κατάλληλος για να γλεντήσει με μια αυλητρίδα μαζί με ένα ερωτευμένο και ακόλαστο αφεντικό. Κατά τα άλλα είναι επιστήμονας στα γλυκίσματα και εμπειρότατος στην ετοιμασία του φαγητού, και γενικά καθηγητής στην καλοπέραση. Εκπαιδεύτηκε στην Αθήνα, αλλά υπηρέτησε στη Σικελία τους τυράννους, και πρόκοψε πολύ κοντά τους. Και η σύνοψη της φιλοσοφικής του επιλογής: να περιφρονείς τα πάντα, να χρησιμοποιείς τα πάντα, από παντού να απανθίζεις την ηδονή.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Καιρός να ψάξεις να βρεις κάποιον άλλο, από αυτούς εδώ τους πλουσίους, με τα πολλά λεφτά. Εγώ πάντως δεν έχω τη δυνατότητα να αγοράσω έναν εύθυμο βίο.
ΕΡΜΗΣ
Μου φαίνεται, Δία, πως θα μας μείνει απούλητος αυτός εδώ.
ΔΙΑΣ
[13] Απομάκρυνέ τον. Παρουσίασε κάποιον άλλο. Ή καλύτερα αυτούς εκεί τους δύο, αυτόν που γελάει, από τα Άβδηρα, κι αυτόν που κλαίει, από την Έφεσο. Θέλω αυτοί οι δύο να πουληθούν μαζί.
ΕΡΜΗΣ
Εσείς οι δύο, κατεβείτε εδώ στη μέση. Πουλάω τους δύο άριστους βίους· φέρνουμε για πούλημα τους δύο πιο σοφούς απ᾽ όλους.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Δία μου, τί αντίθεση! Ο ένας δεν σταματάει να γελάει, ενώ ο άλλος μοιάζει να πενθεί για κάποιον· είναι συνεχώς γεμάτος δάκρυα. Ε, φίλε, τί συμβαίνει; Γιατί γελάς;
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ
Το ρωτάς; Γιατί μου φαίνονται γελοία όλα τα ζητήματά σας και εσείς οι ίδιοι.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Τί λες; Μας περιγελάς όλους εμάς και θεωρείς τιποτένια τα δικά μας ζητήματα;
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ
Έτσι ακριβώς. Δεν υπάρχει τίποτε αξιόλογο σ᾽ αυτά, αλλά είναι όλα «κενό» και «κίνηση άπειρων ατόμων».
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Όχι βέβαια, αλλά εσύ είσαι πραγματικά «κενός» και «άπειρος». Τί αλαζονεία! Δεν θα πάψεις να γελάς; [14] Εσύ πάλι γιατί κλαις, λεβέντη μου; Πολύ προτιμότερο είναι, μου φαίνεται, να απευθύνω τον λόγο σ᾽ εσένα.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Επειδή νομίζω, ξένε μου, πως τα ανθρώπινα ζητήματα είναι αξιολύπητα κι αξιοδάκρυτα, και δεν υπάρχει κανένα απ᾽ αυτά που να μην είναι προορισμένο να πεθάνει· γι᾽ αυτό λοιπόν τους λυπάμαι και θρηνώ. Και τις τωρινές συμφορές δεν τις θεωρώ μεγάλες, αυτά όμως που πρόκειται να συμβούν αργότερα είναι εξαιρετικά θλιβερά, εννοώ το παρανάλωμα της φωτιάς και τη συγχώνευση των πάντων. Γι᾽ αυτό θρηνώ, και γιατί τίποτε δεν είναι σταθερό, αλλά τα πάντα συμπεριστρέφονται μέσα σε ένα σύμφυρμα, και είναι το ίδιο ευχαρίστηση δυσαρέσκεια, γνώση αγνωσία, μεγάλο μικρό, καθώς πάνω κάτω στριφογυρίζουν και εναλλάσσονται στου αιώνα το παιχνίδι.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Και τί είναι ο αιώνας;
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Ένα παιδί που παίζει, ρίχνει τα ζάρια, περνάει την ώρα του.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Και τί είναι οι άνθρωποι;
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Θεοί θνητοί.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Και τί είναι οι θεοί;
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Άνθρωποι αθάνατοι.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Λες αινίγματα, φίλε, ή συνθέτεις γρίφους; Τελικά δεν ξεκαθαρίζεις τίποτε, ακριβώς όπως ο Λοξίας.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Καθόλου δεν με νοιάζει για σας.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Συνεπώς ούτε και θα σε αγοράσει κανένας μυαλωμένος άνθρωπος.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
Κι εγώ σας λέω να πάτε όλοι οι ενήλικοι να κλάψετε, κι εσείς που αγοράζετε κι εσείς που δεν αγοράζετε.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Αυτή εδώ η πάθηση δεν απέχει πολύ από κατάθλιψη. Πάντως εγώ δεν πρόκειται να αγοράσω κανέναν απ᾽ αυτούς τους δύο.
ΕΡΜΗΣ
Απούλητοι μένουν κι αυτοί.
ΔΙΑΣ
Φέρε άλλον για πούλημα.