Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ

Κατὰ Μειδίου (21) (9-12)


[9] Ὁ μὲν νόμος οὗτός ἐστιν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καθ᾽ ὃν αἱ προβολαὶ γίγνονται, λέγων, ὥσπερ ἠκούσατε, ποιεῖν τὴν ἐκκλησίαν ἐν Διονύσου μετὰ τὰ Πάνδια, ἐν δὲ ταύτῃ ἐπειδὰν χρηματίσωσιν οἱ πρόεδροι περὶ ὧν διῴκηκεν ὁ ἄρχων, χρηματίζειν καὶ περὶ ὧν ἄν τις ἠδικηκὼς ᾖ περὶ τὴν ἑορτὴν ἢ παρανενομηκώς, καλῶς, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καὶ συμφερόντως ἔχων ὁ νόμος, ὡς τὸ πρᾶγμ᾽ αὐτὸ μαρτυρεῖ. ὅπου γὰρ ἐπόντος τοῦ φόβου τούτου φαίνονταί τινες οὐδὲν ἧττον ὑβρισταί, τί χρὴ τοὺς τοιούτους προσδοκᾶν ἂν ποιεῖν, εἰ μηδεὶς ἐπῆν ἀγὼν μηδὲ κίνδυνος;
[10] Βούλομαι τοίνυν ὑμῖν καὶ τὸν ἑξῆς ἀναγνῶναι νόμον τούτῳ· καὶ γὰρ ἐκ τούτου φανερὰ πᾶσιν ὑμῖν ἥ τε τῶν ἄλλων ὑμῶν εὐλάβεια γενήσεται καὶ τὸ τούτου θράσος. Λέγε τὸν νόμον.

ΝΟΜΟΣ.
[Εὐήγορος εἶπεν· ὅταν ἡ πομπὴ ᾖ τῷ Διονύσῳ ἐν Πειραιεῖ καὶ οἱ κωμῳδοὶ καὶ οἱ τραγῳδοί, καὶ ‹ἡ› ἐπὶ Ληναίῳ πομπὴ καὶ οἱ τραγωδοὶ καὶ οἱ κωμῳδοί, καὶ τοῖς ἐν ἄστει Διονυσίοις ἡ πομπὴ καὶ οἱ παῖδες καὶ ὁ κῶμος καὶ οἱ κωμῳδοὶ καὶ οἱ τραγῳδοί, καὶ Θαργηλίων τῇ πομπῇ καὶ τῷ ἀγῶνι, μὴ ἐξεῖναι μήτε ἐνεχυράσαι μήτε λαμβάνειν ἕτερον ἑτέρου, μηδὲ τῶν ὑπερημέρων, ἐν ταύταις ταῖς ἡμέραις. ἐὰν δέ τις τούτων τι παραβαίνῃ, ὑπόδικος ἔστω τῷ παθόντι, καὶ προβολαὶ αὐτοῦ ἔστωσαν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τῇ ἐν Διονύσου ὡς ἀδικοῦντος, καθὰ περὶ τῶν ἄλλων τῶν ἀδικούντων γέγραπται.]

[11] Ἐνθυμεῖσθ᾽, ὦ ἄνδρες δικασταί, ὅτι ἐν τῷ προτέρῳ νόμῳ κατὰ τῶν περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικούντων οὔσης τῆς προβολῆς, ἐν τούτῳ καὶ κατὰ τῶν τοὺς ὑπερημέρους εἰσπραττόντων ἢ καὶ ἄλλ᾽ ὁτιοῦν τινὸς λαμβανόντων ἢ βιαζομένων ἐποιήσατε τὰς προβολάς. οὐ γὰρ ὅπως τὸ σῶμ᾽ ὑβρίζεσθαί τινος ἐν ταύταις ταῖς ἡμέραις, ἢ τὴν παρασκευὴν ἣν ἂν ἐκ τῶν ἰδίων πορίσαιτό τις εἰς λῃτουργίαν, ᾤεσθε χρῆναι, ἀλλὰ καὶ τὰ δίκῃ καὶ ψήφῳ τῶν ἑλόντων γιγνόμενα τῶν ἑαλωκότων καὶ κεκτημένων ἐξ ἀρχῆς τὴν γοῦν ἑορτὴν ἀπεδώκατ᾽ εἶναι. [12] ὑμεῖς μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πάντες εἰς τοσοῦτον ἀφῖχθε φιλανθρωπίας καὶ εὐσεβείας ὥστε καὶ τῶν πρότερον γεγενημένων ἀδικημάτων τὸ λαμβάνειν δίκην ἐπέσχετε ταύτας τὰς ἡμέρας· Μειδίας δ᾽ ἐν αὐταῖς ταύταις ταῖς ἡμέραις ἄξια τοῦ δοῦναι τὴν ἐσχάτην δίκην ποιῶν δειχθήσεται. βούλομαι δ᾽ ἕκαστον ἀπ᾽ ἀρχῆς ὧν πέπονθ᾽ ἐπιδείξας καὶ περὶ τῶν πληγῶν εἰπεῖν ἃς τὸ τελευταῖον προσενέτεινέ μοι· ἓν γὰρ οὐδέν ἐστιν ἐφ᾽ ᾧ τῶν πεπραγμένων οὐ δίκαιος ὢν ἀπολωλέναι φανήσεται.


[9] Αυτός, Αθηναίοι, είναι ο νόμος σύμφωνα με τον οποίο γίνονται οι προβολές. Ορίζει, όπως ακούσατε, να συγκαλείται η εκκλησία του δήμου στο θέατρο του Διονύσου μετά τον εορτασμό των Πανδίων· σε αυτή τη συνέλευση, αφού οι πρόεδροι συσκεφθούν για το πώς διοίκησε ο επώνυμος άρχοντας, ορίζεται να εξετάζουν επίσης αν κάποιος έχει κάμει αδίκημα ή παρανομία αναφορικά με την εορτή. Ο νόμος αυτός έχει θεσπισθεί ορθά και σύμφωνα με το συμφέρον της πόλεως, όπως μαρτυρεί η υπόθεση αυτή. Γιατί, όταν και με την απειλή αυτή του νόμου εμφανίζονται ορισμένοι τόσο αναιδείς, τί θα έπρεπε να περιμένουμε από τέτοιους ανθρώπους, αν δεν είχαν να αντιμετωπίσουν ούτε δίκη ούτε κανέναν κίνδυνο;
[10] Θέλω τώρα να σας διαβάσω και τον επόμενο νόμο, γιατί από αυτόν θα φανεί σε σας όλους η ευσέβεια όλων σας και η αναίδεια του κατηγορουμένου. Διάβασε τον νόμο.

ΝΟΜΟΣ
[Ο Ευήγορος πρότεινε: «Όταν στον Πειραιά η πομπή προς τιμή του Διονύσου με κωμικούς και τραγικούς υποκριτές, η πομπή των Ληναίων επίσης με τραγικούς και κωμικούς υποκριτές, η πομπή των εν άστει Διονυσίων με αγώνες αγοριών, πανηγύρι και κωμικούς και τραγικούς υποκριτές και η πομπή και οι αγώνες των Θαργηλίων, σε όλες αυτές τις ημέρες απαγορεύεται να λαμβάνεται ενέχυρο ή να κατάσχονται περιουσίες ακόμη και αυτών που είναι εκπρόθεσμοι για την καταβολή των χρεών τους. Εάν κάποιος από αυτούς παραβαίνει οποιαδήποτε από τις διατάξεις αυτές, να μπορεί το θύμα να τον καταγγέλλει και να υποβάλλονται εναντίον του κατά την εκκλησία του δήμου στο θέατρο του Διονύσου προβολές, επειδή θεωρείται υπεύθυνος για αδίκημα, όπως προβλέπεται από τον νόμο και για τους άλλους δράστες αδικημάτων.]

[11] Παρατηρήστε, κύριοι δικαστές, ότι ενώ στον πρώτο νόμο η προβολή αφορά εκείνους που παραβαίνουν τους θεσμούς των εορτών, στον δεύτερο καθιερώσατε προβολές και εναντίον όσων εισπράττουν χρήματα από τους εκπροθέσμους ή λαμβάνουν οτιδήποτε άλλο ή μεταχειρίζονται βία. Γιατί είχατε τη γνώμη ότι δεν έπρεπε στις ημέρες αυτές να προσβάλλεται κάποιος κατά πρόσωπο ή να εξευτελίζεται η προετοιμασία για την εκτέλεση λειτουργίας που κάποιος θα έκαμνε με δικά του έξοδα· αντίθετα, όσα σύμφωνα με τον νόμο και τη δικαστική απόφαση περιέρχονται στους νικητές του δικαστικού αγώνα, τα παραχωρήσατε, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της εορτής, στους ηττημένους, στους οποίους ανήκαν αρχικά. [12] Φθάσατε όλοι λοιπόν, Αθηναίοι, σε τόσο μεγάλο βαθμό ανθρωπισμού και ευσέβειας ώστε στις ημέρες αυτές εμποδίζετε την επιβολή των ποινών ακόμη και για αδικήματα που έγιναν στο παρελθόν· ο Μειδίας όμως αυτές ακριβώς τις ημέρες, όπως θα αποδείξω, έκαμε πράξεις που αξίζουν την εσχάτη των ποινών. Θέλω, αφού περιγράψω με τη σειρά καθεμία από τις προσβολές που δέχθηκα, να μιλήσω και για την πρόσφατη χειροδικία του εναντίον μου. Γιατί θα αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει ούτε μία από τις πράξεις του για την οποία να μην αξίζει να καταδικαστεί σε θάνατο.