Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΑΡΡΙΑΝΟΣ

Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (4.21.10-4.22.8)

[4.21.10] Ξυνέβη δὲ χειμῶνί τε κακοπαθῆσαι αὐτῷ τὴν στρατιὰν πολλῆς χιόνος ἐπιπεσούσης ἐν τῇ πολιορκίᾳ καὶ ἅμα ἀπορίᾳ τῶν ἐπιτηδείων ἐπιέσθησαν. ἀλλὰ Χοριήνης ἐς δίμηνον σιτία ἔφη δώσειν τῇ στρατιᾷ καὶ ἔδωκεν σῖτόν τε καὶ οἶνον τῶν ἐν τῇ πέτρᾳ ἀποθέτων κρέα τε ταριχηρὰ κατὰ σκηνήν. καὶ ταῦτα δοὺς οὐκ ἔφασκεν ἀναλῶσαι τῶν παρεσκευασμένων ἐς τὴν πολιορκίαν οὐδὲ τὴν δεκάτην μοῖραν. ἔνθεν ἐν τιμῇ μᾶλλον τῷ Ἀλεξάνδρῳ ἦν ὡς οὐ πρὸς βίαν μᾶλλον ἢ κατὰ γνώμην ἐνδοὺς τὴν πέτραν.
[4.22.1] Ταῦτα δὲ καταπραξάμενος Ἀλέξανδρος αὐτὸς μὲν ἐς Βάκτρα ᾔει, Κρατερὸν δὲ τῶν ἑταίρων ἱππέας ἔχοντα ἑξακοσίους καὶ τῶν πεζῶν τήν τε αὑτοῦ τάξιν καὶ τὴν Πολυπέρχοντος καὶ Ἀττάλου καὶ τὴν Ἀλκέτα ἐπὶ Κατάνην τε καὶ Αὐστάνην ἐκπέμπει, οἳ δὴ μόνοι ἔτι ὑπελείποντο ἐν τῇ Παρειτακηνῶν χώρᾳ ἀφεστηκότες. [4.22.2] καὶ μάχης γενομένης πρὸς αὐτοὺς καρτερᾶς νικῶσιν οἱ ἀμφὶ Κρατερὸν τῇ μάχῃ· καὶ Κατάνης μὲν ἀποθνήσκει αὐτοῦ μαχόμενος, Αὐστάνης δὲ ξυλληφθεὶς ἀνήχθη παρ᾽ Ἀλέξανδρον· τῶν δὲ ξὺν αὐτοῖς βαρβάρων ἱππεῖς μὲν ἀπέθανον ἑκατὸν καὶ εἴκοσι, πεζοὶ δὲ ἀμφὶ τοὺς χιλίους πεντακοσίους. ταῦτα δὲ ὡς ἐπράχθη τοῖς ἀμφὶ Κρατερόν, καὶ οὗτοι ἐς Βάκτρα ἦσαν. καὶ ἐν Βάκτροις τὸ ἀμφὶ Καλλισθένην τε καὶ τοὺς παῖδας πάθημα Ἀλεξάνδρῳ ξυνηνέχθη.
[4.22.3] Ἐκ Βάκτρων δὲ ἐξήκοντος ἤδη τοῦ ἦρος ἀναλαβὼν τὴν στρατιὰν προὐχώρει ὡς ἐπ᾽ Ἰνδούς, Ἀμύνταν ἀπολιπὼν ἐν τῇ χώρᾳ τῶν Βακτρίων καὶ ξὺν αὐτῷ ἱππέας μὲν τρισχιλίους καὶ πεντακοσίους, πεζοὺς δὲ μυρίους. [4.22.4] ὑπερβαλὼν δὲ τὸν Καύκασον ἐν δέκα ἡμέραις ἀφίκετο εἰς Ἀλεξάνδρειαν πόλιν τὴν κτισθεῖσαν ἐν Παραπαμισάδαις, ὅτε τὸ πρῶτον ἐπὶ Βάκτρων ἐστέλλετο. καὶ τὸν μὲν ὕπαρχον, ὅστις αὐτῷ ἐπὶ τῆς πόλεως τότε ἐτάχθη, παραλύει τῆς ἀρχῆς, ὅτι οὐ καλῶς ἐξηγεῖσθαι ἔδοξε· [4.22.5] προσκατοικίσας δὲ καὶ ἄλλους τῶν περιοίκων τε καὶ ὅσοι τῶν στρατιωτῶν ἀπόμαχοι ἦσαν ἐς τὴν Ἀλεξάνδρειαν Νικάνορα μέν, ἕνα τῶν ἑταίρων, τὴν πόλιν αὐτὴν κοσμεῖν ἐκέλευσε, σατράπην δὲ Τυρίεσπιν κατέστησε τῆς τε χώρας τῆς Παραπαμισαδῶν καὶ τῆς ἄλλης ἔστε ἐπὶ τὸν Κωφῆνα ποταμόν. [4.22.6] ἀφικόμενος δὲ ἐς Νίκαιαν πόλιν καὶ τῇ Ἀθηνᾷ θύσας προὐχώρει ὡς ἐπὶ τὸν Κωφῆνα, προπέμψας κήρυκα ὡς Ταξίλην τε καὶ τοὺς ἐπὶ τάδε τοῦ Ἰνδοῦ ποταμοῦ, κελεύσας ἀπαντᾶν ὅπως ἂν ἑκάστοις προχωρῇ. καὶ Ταξίλης τε καὶ οἱ ἄλλοι ὕπαρχοι ἀπήντων, δῶρα τὰ μέγιστα παρ᾽ Ἰνδοῖς νομιζόμενα κομίζοντες, καὶ τοὺς ἐλέφαντας δώσειν ἔφασκον τοὺς παρὰ σφίσιν ὄντας, ἀριθμὸν ἐς πέντε καὶ εἴκοσιν.
[4.22.7] Ἔνθα δὴ διελὼν τὴν στρατιὰν Ἡφαιστίωνα μὲν καὶ Περδίκκαν ἐκπέμπει ἐς τὴν Πευκελαῶτιν χώραν ὡς ἐπὶ τὸν Ἰνδὸν ποταμόν, ἔχοντας τήν τε Γοργίου τάξιν καὶ Κλείτου καὶ Μελεάγρου καὶ τῶν ἑταίρων ἱππέων τοὺς ἡμίσεας καὶ τοὺς μισθοφόρους ἱππέας ξύμπαντας, προστάξας τά τε κατὰ τὴν ὁδὸν χωρία ἢ βίᾳ ἐξαιρεῖν ἢ ὁμολογίᾳ παρίστασθαι καὶ ἐπὶ τὸν Ἰνδὸν ποταμὸν ἀφικομένους παρασκευάζειν ὅσα ἐς τὴν διάβασιν τοῦ ποταμοῦ ξύμφορα. ξὺν τούτοις δὲ καὶ Ταξίλης καὶ οἱ ἄλλοι ὕπαρχοι στέλλονται. [4.22.8] καὶ οὗτοι ὡς ἀφίκοντο πρὸς τὸν Ἰνδὸν ποταμόν, ἔπρασσον ὅσα ἐξ Ἀλεξάνδρου ἦν τεταγμένα. Ἄστις δὲ ὁ τῆς Πευκελαώτιδος ὕπαρχος νεωτερίσας αὐτός τε ἀπόλλυται καὶ τὴν πόλιν προσαπώλεσεν, ἐς ἥντινα ξυμπεφεύγει. ἐξεῖλον γὰρ αὐτὴν ἐν τριάκοντα ἡμέραις προσκαθήμενοι οἱ ξὺν Ἡφαιστίωνι. καὶ αὐτὸς μὲν Ἄστις ἀποθνήσκει, τῆς πόλεως δὲ ἐπιμελεῖσθαι ἐτάχθη Σαγγαῖος, ὃς ἔτι πρόσθεν πεφευγὼς Ἄστιν παρὰ Ταξίλην ηὐτομολήκει· καὶ τοῦτο ἦν αὐτῷ τὸ πιστὸν πρὸς Ἀλέξανδρον.

[4.21.10] Τον χειμώνα εκείνο έτυχε να υποφέρει πολύ ο στρατός του Αλεξάνδρου, επειδή έπεσε πολύ χιόνι κατά την πολιορκία και συγχρόνως ταλαιπωρήθηκε πολύ από έλλειψη τροφίμων.
Αλλά ο Χοριήνης υποσχέθηκε να δώσει τρόφιμα στον στρατό του Αλεξάνδρου για δύο μήνες και έδωσε σιτάρι και κρασί από τα αποθέματα που είχε στον βράχο, καθώς και παστά κρέατα για την κάθε σκηνή. Όταν τα έδινε, είπε ότι από τα εφόδια που είχε ετοιμάσει για την πολιορκία δεν κατανάλωσε ούτε καν το ένα δέκατο. Για τον λόγο αυτόν τον εκτίμησε περισσότερο ο Αλέξανδρος, επειδή από δική του μάλλον απόφαση του παρέδωσε τον βράχο παρά υποκύπτοντας στη χρήση βίας.
[4.22.1] Αφού τακτοποίησε τα ζητήματα αυτά ο Αλέξανδρος, προχώρησε ο ίδιος για τα Βάκτρα και απέστειλε τον Κρατερό με εξακόσιους εταίρους ιππείς και από τους πεζούς τη φάλαγγά του και τις φάλαγγες του Πολυπέρχοντα, του Αττάλου και του Αλκέτα εναντίον του Κατάνη και του Αυστάνη, οι οποίοι ήταν οι μόνοι που παρέμεναν ακόμη επαναστατημένοι στην περιοχή των Παρειτακηνών. [4.22.2] Σε σφοδρή μάχη που έγινε με αυτούς νίκησαν οι άνδρες του Κρατερού. Ο Κατάνης σκοτώθηκε εκεί πολεμώντας, ενώ ο Αυστάνης αιχμαλωτίσθηκε και οδηγήθηκε στον Αλέξανδρο. Από τους βαρβάρους που ήταν μαζί τους σκοτώθηκαν εκατόν είκοσι ιππείς και χίλιοι πεντακόσιοι περίπου πεζοί. Μετά τις επιτυχίες αυτές οι άνδρες του Κρατερού ήρθαν και αυτοί στα Βάκτρα. Στα Βάκτρα συνέβη το θλιβερό για τον Αλέξανδρο επεισόδιο με τον Καλλισθένη και τους βασιλικούς παίδες.
[4.22.3] Όταν τελείωνε πλέον η άνοιξη, ο Αλέξανδρος πήρε μαζί του τον στρατό και προχώρησε προς την Ινδία, αφήνοντας πίσω στη χώρα των Βακτρίων τον Αμύντα με τρεις χιλιάδες πεντακόσιους ιππείς και δέκα χιλιάδες πεζούς.
[4.22.4] Πέρασε τον Καύκασο μέσα σε δέκα μέρες και έφθασε στην πόλη Αλεξάνδρεια που είχε ιδρύσει στη χώρα των Παραπαμισαδών, όταν εκστράτευσε για πρώτη φορά στα Βάκτρα. Απέλυσε από το αξίωμά του τον ύπαρχο που είχε διορίσει τότε στην πόλη, επειδή νόμιζε ότι δεν διοικούσε καλά. [4.22.5] Εγκατέστησε στην Αλεξάνδρεια και άλλους εποίκους από τις γύρω περιοχές, καθώς και όσους στρατιώτες του ήταν ανίκανοι για μάχη και διέταξε τον Νικάνορα, έναν από τους εταίρους, να διοικεί την πόλη και διόρισε τον Τυρίεσπη σατράπη της χώρας των Παραπαμισαδών, καθώς και της υπόλοιπης περιοχής μέχρι τον ποταμό Κωφήνα. [4.22.6] Αφού έφθασε στην πόλη Νίκαια και θυσίασε στην Αθηνά, προχώρησε προς τον Κωφήνα. Προηγουμένως έστειλε κήρυκα στον Ταξίλη και στους Ινδούς που κατοικούσαν στην από δω μεριά του Ινδού διατάζοντάς τους να τον συναντήσουν με όποιο τρόπο μπορούσε ο καθένας. Και ο Ταξίλης, καθώς και οι άλλοι ύπαρχοι, τον συνάντησαν φέρνοντας μαζί τους όσα δώρα θεωρούσαν οι Ινδοί πολύ σπουδαία και υπόσχονταν να του παραδώσουν και τους ελέφαντες που είχαν και ήταν είκοσι πέντε τον αριθμό.
[4.22.7] Εδώ, λοιπόν, ο Αλέξανδρος διαίρεσε τον στρατό του· απέστειλε τον Ηφαιστίωνα και τον Περδίκκα στην περιοχή της Πευκελαώτιδας, προς την κατεύθυνση του Ινδού ποταμού, με τις φάλαγγες του Γοργία και του Κλείτου και του Μελεάγρου, καθώς και τους μισούς από τους εταίρους ιππείς και όλους τους μισθοφόρους ιππείς. Τους διέταξε ή να καταλάβουν με τα όπλα ή να εξαναγκάσουν σε παράδοση κατόπιν συμφωνίας όσους οχυρούς τόπους συναντούσαν στον δρόμο τους και, όταν φθάσουν στον Ινδό ποταμό, να ετοιμάσουν αυτά που θα ήταν χρήσιμα για τη διάβαση του ποταμού. Μαζί με αυτούς έστειλε τον Ταξίλη και τους άλλους υπάρχους. [4.22.8] Και όταν αυτοί έφθασαν στον Ινδό ποταμό, εκτέλεσαν όσα τους είχε διατάξει ο Αλέξανδρος. Στασίασε και ο Άστης, ο ύπαρχος της Πευκελαώτιδας, με καταστρεπτικό αποτέλεσμα και για τον ίδιο και για την πόλη, στην οποία είχε καταφύγει, γιατί την πολιόρκησαν οι άνδρες του Ηφαιστίωνα και την κατέλαβαν μέσα σε τριάντα μέρες. Ο ίδιος ο Άστης σκοτώθηκε και διοικητής της πόλης διορίσθηκε ο Σαγγαίος, ο οποίος είχε εγκαταλείψει προηγουμένως τον Άστη και είχε αυτομολήσει στον Ταξίλη. Η πράξη του αυτή θεωρήθηκε απόδειξη της αφοσίωσής του στον Αλέξανδρο.