[8.21.1] Την ίδια εποχή έγινε και στη Σάμο επανάσταση των δημοκρατικών εναντίον των ολιγαρχικών με τη βοήθεια των Αθηναίων που έτυχε να βρίσκονται εκεί με τρία καράβια. Οι δημοκρατικοί της Σάμου σκότωσαν διακόσιους περίπου ολιγαρχικούς, εξόρισαν άλλους τετρακόσιους και μοίρασαν τα κτήματά τους και τα σπίτια τους. Μετά απ᾽ αυτό, οι Αθηναίοι, με ψήφισμα, τους έδωσαν την αυτονομία τους, βέβαιοι ότι θα ήσαν πιστοί σύμμαχοι. Από τότε και ύστερα κυβερνούσαν οι δημοκρατικοί. Δεν έδιναν στους γαιοκτήμονες κανένα πολιτικό δικαίωμα κι απαγόρευσαν στους δημοκρατικούς να δίνουν τις κόρες τους σε γάμο στους γαιοκτήμονες, ούτε να παντρεύονται γυναίκες από τις οικογένειές τους.
[8.22.1] Μετά απ᾽ αυτά, το ίδιο καλοκαίρι, οι Χίοι με τον ίδιο ζήλο με τον οποίο είχαν αρχίσει και χωρίς να περιμένουν τους Πελοποννησίους, παρουσιάζονταν με πολλές δυνάμεις στις διάφορες πολιτείες για να προκαλέσουν αποστασίες, θέλοντας να έχουν όσο το δυνατόν περισσότερους με το μέρος τους. Εκστρατεύσαν με δεκατρία καράβια στη Λέσβο όπου έπρεπε να πάνε κατά το σχέδιο των Λακεδαιμονίων μετά τη δική τους αποστασία και ύστερα να στραφούν στον Ελλήσποντο. Ταυτόχρονα ο στρατός, τον οποίο αποτελούσαν όσοι Πελοποννήσιοι είχαν κιόλας φτάσει και οι σύμμαχοι της περιοχής, προχωρούσε προς τις Κλαζομενές και την Κύμη. Αρχηγός του στρατού ήταν ο Σπαρτιάτης Ευάλας. Αρχηγός του στόλου ήταν ο περίοικος Δεινιάδας. [8.22.2] Τα καράβια έφτασαν στην Μήθυμνα και την παράσυραν πρώτη σε αποστασία. Έμειναν τέσσερα καράβια εκεί και τα άλλα πήγαν αμέσως στη Μυτιλήνη που επαναστάτησε κι αυτή.
[8.23.1] Στο μεταξύ ο Λακεδαιμόνιος ναύαρχος Αστύοχος, με τα τέσσερα καράβια που είχε, έφτασε από τις Κεχριές στην Χίο. Την τρίτη μέρα μετά την άφιξή του, πήγαν στην Λέσβο είκοσι πέντε αθηναϊκά καράβια με αρχηγούς τον Λέοντα και τον Διομέδοντα. Ο Λέων είχε ξεκινήσει αργότερα από την Αθήνα με ενίσχυση δέκα καράβια. [8.23.2] Την ίδια μέρα, προς το βράδυ, έφυγε και ο Αστύοχος για τη Λέσβο, παίρνοντας κι ένα καράβι από την Χίο, για να βοηθήσει όπως μπορούσε. Έφτασε στην Πύρρα και την επομένη στην Έφεσο. Εκεί έμαθε ότι οι Αθηναίοι είχαν κυριέψει την Μυτιλήνη με την πρώτη έφοδο. [8.23.3] Οι Αθηναίοι είχαν εμφανιστεί ξαφνικά, μπήκαν στο λιμάνι, νίκησαν τα καράβια των Χίων, έκαναν απόβαση, νίκησαν τον στρατό που τους αντιστεκόταν και κυρίεψαν την πολιτεία. [8.23.4] Ο Αστύοχος τα πληροφορήθηκε αυτά από τους Ερεσίους και από τα τρία καράβια της Χίου, τα οποία, με αρχηγό τον Εύβουλο, είχαν μείνει στην Μήθυμνα. Όταν κυριεύτηκε η Μυτιλήνη, τα τρία καράβια είχαν φύγει (το ένα το είχαν πιάσει οι Αθηναίοι) και ο Αστύοχος δεν προχώρησε προς την Μυτιλήνη, αλλά προκάλεσε την αποστασία της Ερεσού και την όπλισε. Είχε οπλίτες στα καράβια του και τους έστειλε από στεριά στην Άντισσα και την Μήθυμνα, με αρχηγό τον Ετεόνικο. Ο ίδιος με τα καράβια του και τα τρία καράβια της Χίου, έπλεε κοντά στις ακτές με την ελπίδα ότι, βλέποντάς τον, οι Μηθυμναίοι θ᾽ αναθαρρούσαν και θα επέμεναν στην αποστασία τους. [8.23.5] Αλλά επειδή στη Λέσβο δεν είχε παρά μόνο αποτυχίες, παράλαβε τον στρατό του και έφυγε στη Χίο. Γύρισαν επίσης στις πολιτείες τους οι μονάδες των πεζοναυτών που επρόκειτο να πάνε στον Ελλήσποντο. Έξι από τα συμμαχικά πελοποννησιακά καράβια έφτασαν από τις Κεχριές στην Χίο. [8.23.6] Οι Αθηναίοι, αφού τακτοποίησαν την κατάσταση στη Λέσβο ξεκίνησαν για την Πολίχνη την οποία οχύρωναν οι Κλαζομένιοι. Κυρίεψαν την τοποθεσία και μετέφεραν τους Κλαζομενίους πίσω στην πολιτεία τους που βρίσκεται στο νησί, εκτός όμως από εκείνους που είχαν πρωτοστατήσει στην επανάσταση. Αυτοί είχαν φύγει στην Δαφνούντα. Έτσι οι Κλαζομένιοι έγιναν πάλι σύμμαχοι της Αθήνας.