[1.72.1] Αυτά, περίπου, είπαν οι Κορίνθιοι. Έτυχε να βρίσκονται στην Σπάρτη Αθηναίοι πρέσβεις που είχαν πάει εκεί για άλλο λόγο και οι οποίοι, όταν πληροφορήθηκαν τα όσα είχαν πει οι Κορίνθιοι, θεώρησαν σκόπιμο να παρουσιαστούν στην συνέλευση των Λακεδαιμονίων και, χωρίς ν᾽ απολογηθούν για τις κατηγορίες των διαφόρων πόλεων, να υποδείξουν στους Σπαρτιάτες γενικά ότι δεν έπρεπε να πάρουν αμέσως την απόφαση, αλλά να σκεφτούν ψύχραιμα. Ταυτόχρονα ήθελαν να υπογραμμίσουν την δύναμη της Αθήνας και να θυμίσουν περιστατικά που οι ηλικιωμένοι τα ήξεραν και οι νεότεροι θα τα μάθαιναν. Πίστευαν ότι με τα επιχειρήματά τους θα επηρεάσουν τους Λακεδαιμονίους περισσότερο προς την ειρήνη παρά προς τον πόλεμο. [1.72.2] Πήγαν στους άρχοντες της Σπάρτης και είπαν ότι ήθελαν και αυτοί, αν δεν υπήρχε εμπόδιο, να μιλήσουν στην συνέλευσή τους. Οι άρχοντες τους κάλεσαν να παρουσιαστούν και οι Αθηναίοι είπαν περίπου τα ακόλουθα:
[1.73.1] «Αποστολή δεν είχαμε να έρθομε σε αντιλογία με τους συμμάχους σας, αλλά ν᾽ ασχοληθούμε με τα ζητήματα για τα οποία μας έστειλε η πολιτεία μας. Επειδή όμως πληροφορηθήκαμε ότι υπάρχει πολλή κατακραυγή εναντίον μας, ζητήσαμε να παρουσιαστούμε όχι για να αντικρούσομε τις κατηγορίες που διατύπωσαν οι διάφορες πολιτείες εναντίον μας (γιατί δεν θα ήταν δυνατόν ούτε εκείνοι ούτε εμείς ν᾽ απευθυνόμαστε σε σας σαν να είστε δικαστές), αλλά για να σας αποτρέψομε να πάρετε αβασάνιστα, παρασυρόμενοι από τους συμμάχους σας, σφαλερές αποφάσεις για τόσο πολύ σπουδαία ζητήματα. Θέλομε, επίσης, να εξηγήσομε, σχετικά με τον θόρυβο που γίνεται για μας, ότι κατέχομε νόμιμα τις κτήσεις μας και ότι η πολιτεία μας είναι άξια σεβασμού. [1.73.2] Και για μεν τα πολύ παλιά γεγονότα, προς τί να σας μιλήσομε, αφού είναι γνωστά μόνο από προφορική παράδοση και δεν τα έχει ζήσει κανείς απ᾽ όσους μας ακούνε; Αλλά για τα Μηδικά και για τα όσα ξέρετε από προσωπική αντίληψη, είναι ανάγκη να σας μιλήσομε, ακόμα κι αν η συχνή επανάληψή τους καταντάει ενοχλητική. Γιατί όταν αγωνιζόμαστε, το εκάναμε για το κοινό συμφέρον και απ᾽ αυτό ωφεληθήκατε και σεις και δεν θα ήταν σωστό εμείς να τα στερηθούμε εντελώς απ᾽ την ωφέλεια τού να τα θυμίζομε. [1.73.3] Άλλωστε, δεν θα τα εξιστορήσομε για να σας εξευμενίσομε, αλλά για να καταλάβετε με παραδείγματα και αποδείξεις με ποιά πολιτεία θ᾽ αναμετρηθείτε αν δεν πάρετε την σωστή απόφαση. [1.73.4] Θέλομε να πούμε, δηλαδή, ότι στον Μαραθώνα προκινδυνεύσαμε μόνοι εναντίον των βαρβάρων και, όταν έκαναν την δεύτερη επιδρομή τους, εμείς, μη μπορώντας ν᾽ αμυνθούμε στην στεριά, επιβιβαστήκαμε μέχρι και του τελευταίου στα καράβια μας και συμπολεμήσαμε στην ναυμαχία της Σαλαμίνας. Αυτό εμπόδισε τον βάρβαρο να πάει να κυριέψει μια-μια τις πολιτείες της Πελοποννήσου οι οποίες θα ήσαν ανίκανες να αλληλοβοηθούν εναντίον ενός πανίσχυρου στόλου. [1.73.5] Και την καλύτερη απόδειξη γι᾽ αυτό, την έδωσε ο ίδιος ο βάρβαρος, γιατί όταν νικήθηκε στην θάλασσα κι έχασε την υπεροπλία, αποσύρθηκε αμέσως με το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του.
[1.74.1] »Σ᾽ αυτό το γεγονός, με το οποίο αποδείχτηκε ότι η σωτηρία των Ελλήνων κρεμόταν από το ναυτικό, εμείς συνεισφέραμε τρία σπουδαιότατα πράγματα, δηλαδή τα περισσότερα καράβια, τον καλύτερο στρατηγό και την μεγάλη μας τόλμη. Από τα τετρακόσια καράβια, κάτι λιγότερο από τα δύο τρίτα ήσαν δικά μας, αρχηγός ήταν ο Θεμιστοκλής, χάρη στον οποίο η ναυμαχία έγινε στα στενά, πράγμα που είναι βέβαιο ότι έσωσε την κατάσταση και γι᾽ αυτό σεις τον υποδεχτήκατε με τις μεγαλύτερες τιμές που κάνατε πότε σε ξένο ο οποίος σας επισκέφτηκε. [1.74.2] Τέλος, δείξαμε θάρρος και τόλμη πολύ μεγάλη, γιατί όταν οι άλλοι Έλληνες, έως τα σύνορά μας, είχαν υποδουλωθεί και δεν είχαμε καμιά βοήθεια στην στεριά, αποφασίσαμε να εγκαταλείψομε την πολιτεία μας, αλλά να μην εγκαταλείψομε, και τότε ακόμα, τους συμμάχους μας και να μη διασκορπιστούμε, για να μπορέσομε να τους βοηθήσομε. Αποφασίσαμε να μπούμε στα καράβια μας και ν᾽ αγωνιστούμε χωρίς να μνησικακούμε επειδή σεις δεν μας βοηθήσατε σύγκαιρα. [1.74.3] Ώστε μπορούμε να πούμε ότι σας προσφέραμε περισσότερες υπηρεσίες από ό,τι μας προσφέρατε σεις. Γιατί σεις ήρθατε να πολεμήστε, αφήνοντας τις πολιτείες σας άθικτες, με σκοπό να τις εξασφαλίσετε για το μέλλον, και ήρθατε να μας βοηθήστε όταν φοβηθήκατε για τους εαυτούς σας και όχι για μας, γιατί όσο δεν είχαμε πάθει τίποτε, δεν κινηθήκατε. Εμείς, αντίθετα, με βάση μια πόλη που δεν υπήρχε πια, αγωνιστήκαμε για μια ισχνή ελπίδα και, σώζοντας τους εαυτούς μας, συντελέσαμε και στην δική σας σωτηρία. [1.74.4] Εάν, από φόβο, είχαμε προσχωρήσει στους Μήδους, όπως το έκαναν τόσοι άλλοι για να σώσουν την γη τους, ή εάν, πιστεύοντας ότι είμαστε καταστραμμένοι, δεν είχαμε την τόλμη να μπούμε στα πολεμικά μας, δεν θα μπορούσατε να ναυμαχήστε μη έχοντας αρκετά καράβια και τα γεγονότα θα είχαν πάρει, χωρίς δυσκολία, την εξέλιξη που ήθελαν οι Πέρσες.