Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (6.103.1-6.105.3)

[6.103.1] Μετὰ δὲ τοῦτο οἱ Ἀθηναῖοι τροπαῖον ἔστησαν καὶ τοὺς νεκροὺς ὑποσπόνδους ἀπέδοσαν τοῖς Συρακοσίοις καὶ τοὺς μετὰ Λαμάχου καὶ αὐτὸν ἐκομίσαντο· καὶ παρόντος ἤδη σφίσι παντὸς τοῦ στρατεύματος καὶ τοῦ ναυτικοῦ καὶ τοῦ πεζοῦ, ἀπὸ τῶν Ἐπιπολῶν καὶ τοῦ κρημνώδους ἀρξάμενοι ἀπετείχιζον μέχρι τῆς θαλάσσης τείχει διπλῷ τοὺς Συρακοσίους. [6.103.2] τὰ δ᾽ ἐπιτήδεια τῇ στρατιᾷ ἐσήγετο ἐκ τῆς Ἰταλίας πανταχόθεν. ἦλθον δὲ καὶ τῶν Σικελῶν πολλοὶ ξύμμαχοι τοῖς Ἀθηναίοις, οἳ πρότερον περιεωρῶντο, καὶ ἐκ τῆς Τυρσηνίας νῆες πεντηκόντοροι τρεῖς. καὶ τἆλλα προυχώρει αὐτοῖς ἐς ἐλπίδας. [6.103.3] καὶ γὰρ οἱ Συρακόσιοι πολέμῳ μὲν οὐκέτι ἐνόμιζον ἂν περιγενέσθαι, ὡς αὐτοῖς οὐδὲ ἀπὸ τῆς Πελοποννήσου ὠφελία οὐδεμία ἧκε, τοὺς δὲ λόγους ἔν τε σφίσιν αὐτοῖς ἐποιοῦντο ξυμβατικοὺς καὶ πρὸς τὸν Νικίαν· οὗτος γὰρ δὴ μόνος εἶχε Λαμάχου τεθνεῶτος τὴν ἀρχήν. [6.103.4] καὶ κύρωσις μὲν οὐδεμία ἐγίγνετο, οἷα δὲ εἰκὸς ἀνθρώπων ἀπορούντων καὶ μᾶλλον ἢ πρὶν πολιορκουμένων, πολλὰ ἐλέγετο πρός τε ἐκεῖνον καὶ πλείω ἔτι κατὰ τὴν πόλιν. καὶ γάρ τινα καὶ ὑποψίαν ὑπὸ τῶν παρόντων κακῶν ἐς ἀλλήλους εἶχον, καὶ τοὺς στρατηγούς τε ἐφ᾽ ὧν αὐτοῖς ταῦτα ξυνέβη ἔπαυσαν, ὡς ἢ δυστυχίᾳ ἢ προδοσίᾳ τῇ ἐκείνων βλαπτόμενοι, καὶ ἄλλους ἀνθείλοντο, Ἡρακλείδην καὶ Εὐκλέα καὶ Τελλίαν.
[6.104.1] Ἐν δὲ τούτῳ Γύλιππος ὁ Λακεδαιμόνιος καὶ αἱ ἀπὸ τῆς Κορίνθου νῆες περὶ Λευκάδα ἤδη ἦσαν, βουλόμενοι ἐς τὴν Σικελίαν διὰ τάχους βοηθῆσαι. καὶ ὡς αὐτοῖς αἱ ἀγγελίαι ἐφοίτων δειναὶ καὶ πᾶσαι ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐψευσμέναι ὡς ἤδη παντελῶς ἀποτετειχισμέναι αἱ Συράκουσαί εἰσι, τῆς μὲν Σικελίας οὐκέτι ἐλπίδα οὐδεμίαν εἶχεν ὁ Γύλιππος, τὴν δὲ Ἰταλίαν βουλόμενος περιποιῆσαι αὐτὸς μὲν καὶ Πυθὴν ὁ Κορίνθιος ναυσὶ δυοῖν μὲν Λακωνικαῖν, δυοῖν δὲ Κορινθίαιν ὅτι τάχιστα ἐπεραιώθησαν τὸν Ἰόνιον ἐς Τάραντα, οἱ δὲ Κορίνθιοι πρὸς ταῖς σφετέραις δέκα Λευκαδίας δύο καὶ Ἀμπρακιώτιδας τρεῖς προσπληρώσαντες ὕστερον ἔμελλον πλεύσεσθαι. [6.104.2] καὶ ὁ μὲν Γύλιππος ἐκ τοῦ Τάραντος ἐς τὴν Θουρίαν πρῶτον πρεσβευσάμενος καὶ τὴν τοῦ πατρὸς ἀνανεωσάμενος πολιτείαν καὶ οὐ δυνάμενος αὐτοὺς προσαγαγέσθαι, ἄρας παρέπλει τὴν Ἰταλίαν, καὶ ἁρπασθεὶς ὑπ᾽ ἀνέμου κατὰ τὸν Τεριναῖον κόλπον, ὃς ἐκπνεῖ ταύτῃ μέγας κατὰ βορέαν ἑστηκώς, ἀποφέρεται ἐς τὸ πέλαγος, καὶ πάλιν χειμασθεὶς ἐς τὰ μάλιστα τῷ Τάραντι προσμίσγει· καὶ τὰς ναῦς, ὅσαι μάλιστα ἐπόνησαν ὑπὸ τοῦ χειμῶνος, ἀνελκύσας ἐπεσκεύαζεν. [6.104.3] ὁ δὲ Νικίας πυθόμενος αὐτὸν προσπλέοντα ὑπερεῖδε τὸ πλῆθος τῶν νεῶν, ὅπερ καὶ οἱ Θούριοι ἔπαθον, καὶ λῃστικώτερον ἔδοξε παρεσκευασμένους πλεῖν, καὶ οὐδεμίαν φυλακήν πω ἐποιεῖτο.
[6.105.1] Κατὰ δὲ τοὺς αὐτοὺς χρόνους τούτου τοῦ θέρους καὶ Λακεδαιμόνιοι ἐς τὸ Ἄργος ἐσέβαλον αὐτοί τε καὶ οἱ ξύμμαχοι καὶ τῆς γῆς τὴν πολλὴν ἐδῄωσαν, καὶ Ἀθηναῖοι Ἀργείοις τριάκοντα ναυσὶν ἐβοήθησαν· αἵπερ τὰς σπονδὰς φανερώτατα τὰς πρὸς τοὺς Λακεδαιμονίους αὐτοῖς ἔλυσαν. [6.105.2] πρότερον μὲν γὰρ λῃστείαις ἐκ Πύλου καὶ περὶ τὴν ἄλλην Πελοπόννησον μᾶλλον ἢ ἐς τὴν Λακωνικὴν ἀποβαίνοντες μετά τε Ἀργείων καὶ Μαντινέων ξυνεπολέμουν, καὶ πολλάκις Ἀργείων κελευόντων ὅσον σχόντας μόνον ξὺν ὅπλοις ἐς τὴν Λακωνικὴν καὶ τὸ ἐλάχιστον μετὰ σφῶν δῃώσαντας ἀπελθεῖν οὐκ ἤθελον· τότε δὲ Πυθοδώρου καὶ Λαισποδίου καὶ Δημαράτου ἀρχόντων ἀποβάντες ἐς Ἐπίδαυρον τὴν Λιμηρὰν καὶ Πρασιὰς καὶ ὅσα ἄλλα ἐδῄωσαν τῆς γῆς, καὶ τοῖς Λακεδαιμονίοις ἤδη εὐπροφάσιστον μᾶλλον τὴν αἰτίαν ἐς τοὺς Ἀθηναίους τοῦ ἀμύνεσθαι ἐποίησαν. [6.105.3] ἀναχωρησάντων δὲ τῶν Ἀθηναίων ἐκ τοῦ Ἄργους ταῖς ναυσὶ καὶ τῶν Λακεδαιμονίων οἱ Ἀργεῖοι ἐσβαλόντες ἐς τὴν Φλειασίαν τῆς τε γῆς αὐτῶν ἔτεμον καὶ ἀπέκτεινάν τινας, καὶ ἀπῆλθον ἐπ᾽ οἴκου.

[6.103.1] Μετά απ᾽ αυτά οι Αθηναίοι έστησαν τρόπαιο, απόδωσαν, με εκεχειρία, τους νεκρούς στους Συρακουσίους και πήραν οι ίδιοι τους νεκρούς του Λαμάχου και των συντρόφων του. Έχοντας, τώρα, όλες τις δυνάμεις τους, πεζικές και ναυτικές, έχτισαν διπλό τείχος, ξεκινώντας από τις Επιπολές και τους γκρεμούς, έως την θάλασσα, και απέκλεισαν τους Συρακουσίους. [6.103.2] Ο ανεφοδιασμός έφτανε στον στρατό από όλα τα μέρη της Ιταλίας. Πήγαν να συμπολεμήσουν με τους Αθηναίους πολλοί Σικελοί, που έως τότε παρακολουθούσαν τα πράγματα, και τρία τυρρηνικά καράβια με πενήντα κουπιά. Όλα βάδιζαν σύμφωνα με τις ελπίδες τους, [6.103.3] γιατί και οι Συρακούσιοι δεν πίστευαν πια ότι θα μπορούσαν να νικήσουν στον πόλεμο, αφού δεν τους είχε έρθει καμιά βοήθεια από την Πελοπόννησο και δεν έκαναν λόγο μεταξύ τους, και προς τον Νικία, παρά για συνθηκολόγηση. Μετά τον θάνατο του Λαμάχου, ο Νικίας ήταν ο μόνος στρατηγός. [6.103.4] Αλλά δεν έπαιρναν καμιά οριστική απόφαση. Όπως είναι φυσικό για ανθρώπους που βρίσκονται σε δύσκολη θέση και πολιορκούνται πολύ πιο στενά από πριν, του μηνούσαν πολλά και έλεγαν ακόμα περισσότερα μεταξύ τους μέσα στην πολιτεία. Οι συμφορές τις οποίες είχαν πάθει, προκαλούσαν υποψίες μεταξύ τους και έπαψαν τους στρατηγούς που ασκούσαν την εξουσία όταν συνέβησαν αυτά, αποδίδοντάς τα στην κακοτυχία τους ή σε προδοσία, και διόρισαν στην θέση τους τον Ηρακλείδη, τον Ευκλέα και τον Τελλία.
[6.104.1] Στο μεταξύ ο Λακεδαιμόνιος Γύλιππος και τα κορινθιακά καράβια είχαν κιόλας φτάσει στην Λευκάδα με σκοπό να περάσουν γρήγορα στην Σικελία. Καθώς τους έφταναν συνεχώς δυσάρεστες πληροφορίες που συμφωνούσαν όλες —χωρίς να είναι αλήθεια— στο ότι οι Συρακούσες είχαν εντελώς αποκλειστεί, ο Γύλιππος δεν είχε πια καμιάν ελπίδα για την Σικελία, αλλά ήθελε να προστατέψει την Ιταλία. Αυτός ο ίδιος και ο Κορίνθιος Πυθήν με δύο καράβια λακωνικά και δύο κορινθιακά, πέρασαν όσο μπορούσαν πιο γρήγορα τον Ιόνιο κόλπο κι έφτασαν στον Τάραντα. Οι Κορίνθιοι θ᾽ ακολουθούσαν αργότερα, αφού θα ετοίμαζαν δέκα δικά τους καράβια, δύο λευκαδίτικα και τρία αμπρακιώτικα. [6.104.2] Από τον Τάραντα ο Γύλιππος έστειλε πρώτα πρέσβεις στους Θουρίους κι επικαλέσθηκε το ότι ο πατέρας του, άλλοτε, ήταν πολίτης των Θουρίων, αλλά δεν μπόρεσε να τους προσεταιριστεί. Έφυγε από τον Τάραντα και παράπλεε την Ιταλία. Στον Τεριναίο κόλπο τον άρπαξε ο άνεμος, που στην περιοχή εκείνη φυσάει δυνατά από τον βοριά, και τον παράσυρε στο πέλαγος. Άλλη φοβερή τρικυμία τον έριξε πάλι στον Τάραντα. Έσυρε στην στεριά όσο καράβια είχαν κακοπάθει από την τρικυμία και τα επισκεύασε. [6.104.3] Ο Νικίας είχε μάθει τον ερχομό του, αλλά περιφρονούσε τα λίγα καράβια του, όπως το είχαν πάθει και οι Θούριοι, και νόμισε ότι ερχόταν για πειρατεία. Δεν έλαβε κανένα μέτρο για να τον παρακολουθεί.
[6.105.1] Την ίδια εποχή του καλοκαιριού οι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοί τους έκαναν εισβολή στην Αργολίδα και ρήμαξαν το μεγαλύτερο μέρος της γης. Οι Αθηναίοι έστειλαν βοήθεια στους Αργείους τριάντα καράβια και αυτό ήταν η πιο κατάφωρη παραβίαση της συνθήκης ειρήνης με τους Λακεδαιμονίους. [6.105.2] Πρωτύτερα, βοηθούσαν, βέβαια, τους Αργείους και τους Μαντινείς σε ληστρικές επιδρομές με ορμητήριο την Πύλο και σε αποβάσεις, περισσότερο σε άλλα μέρη της Πελοποννήσου παρά στην Λακωνική. Πολλές φορές οι Αργείοι τούς είχαν ζητήσει να κάνουν, μαζί τους, έστω και ελάχιστες καταστροφές στην Λακωνία, αλλά είχαν αρνηθεί. Εκείνη την φορά, όμως, με στρατηγούς τον Πυθόδωρο, τον Λαισπόδιο και τον Δημάρατο, οι Αθηναίοι έκαναν απόβαση στην Επίδαυρο την Λιμηρά και στις Πρασιές και σ᾽ άλλα μέρη και ρήμαξαν την γη δίνοντας έτσι καλή αφορμή στους Λακεδαιμονίους ν᾽ αμυνθούν εναντίον τους. [6.105.3] Όταν οι Αθηναίοι έφυγαν από την Αργολίδα με τα καράβια τους κι έφυγαν και οι Λακεδαιμόνιοι, οι Αργείοι έκαναν εισβολή στο έδαφος της Φλιασίας, ρήμαξαν την γη, σκότωσαν μερικούς κατοίκους και γύρισαν στο Άργος.