[6.8.1] Το επόμενο καλοκαίρι, με την άνοιξη, γύρισαν οι Αθηναίοι πρέσβεις από την Σικελία με τους Εγεσταίους αποσταλμένους κι έφεραν μαζί τους εξήντα τάλαντα άκοπο ασήμι που αντιπροσώπευαν τους μισθούς ενός μηνός για εξήντα καράβια, όσα επρόκειτο να ζητήσουν οι Εγεσταίοι να τους στείλουν. [6.8.2] Οι Αθηναίοι συγκάλεσαν Εκκλησία και αφού άκουσαν από τους Εγεσταίους και τους δικούς τους πρέσβεις ενθαρρυντικές αλλά όχι αληθινές πληροφορίες —μεταξύ άλλων ότι υπήρχαν, έτοιμα, χρήματα πολλά στο δημόσιο ταμείο και στους ναούς— ψήφισαν να στείλουν στην Σικελία εξήντα καράβια με στρατηγούς τον Αλκιβιάδη του Κλεινίου, τον Νικία του Νικηράτου και τον Λάμαχο του Ξενοφάνους, οι οποίοι θα είχαν απόλυτη εξουσία, με εντολή να βοηθήσουν τους Εγεσταίους εναντίον των Σελινουντίων και, αν η τροπή του πολέμου ήταν ευνοϊκή, να εγκαταστήσουν πάλι τους Λεοντίνους στην πολιτεία τους και να λάβουν, στην Σικελία, όλα τα μέτρα που θα θεωρούσαν εξυπηρετικά για τα συμφέροντα της Αθήνας. [6.8.3] Πέντε μέρες αργότερα, έγινε πάλι Εκκλησία για ν᾽ αποφασιστούν τ᾽ αναγκαία μέτρα, ώστε να ετοιμαστούν το γρηγορότερο τα καράβια και για να δώσουν στους στρατηγούς ό,τι θα είχαν ακόμα ανάγκη για την εκστρατεία. [6.8.4] Ο Νικίας, ο οποίος είχε οριστεί στρατηγός παρά την θέλησή του, θεωρούσε ότι η πολιτεία είχε πάρει σφαλερή απόφαση και ότι με ισχνή πρόφαση επιδιωκόταν η κατάκτηση ολόκληρης της Σικελίας, πράγμα που ήταν δύσκολο έργο. Ήθελε να ματαιώσει την εκστρατεία. Ανέβηκε στο βήμα και είπε στους Αθηναίους, περίπου, τα εξής:
[6.9.1] «Η Εκκλησία αυτή έγινε για ν᾽ αποφασίσει πώς πρέπει να γίνουν οι προετοιμασίες για την εκστρατεία της Σικελίας. Αλλά εγώ νομίζω ότι πρέπει να εξετάσομε πάλι το ζήτημα κατ᾽ αρχήν, αν δηλαδή είναι ορθό να εκστρατεύσει ο στόλος ώστε να μην πάρομε, βιαστικά, μιαν απόφαση για τόσο σπουδαίο ζήτημα και να μην προκαλέσομε, παρασυρόμενοι από ξένους, έναν πόλεμο που δεν μας αφορά. [6.9.2] Η συμμετοχή μου στην εκστρατεία είναι τιμή για μένα και φοβάμαι για την ζωή μου λιγότερο από κάθε άλλον, αλλά θεωρώ εξίσου καλόν πολίτη εκείνον που σκέπτεται και τον εαυτό του και την περιουσία του, γιατί είναι φυσικό να θέλει, για το δικό του συμφέρον, να ευδοκιμεί η πολιτεία. Και στο παρελθόν ποτέ οι τιμές τις οποίες μου έκαναν δεν μ᾽ εμπόδισαν να μιλήσω κατά τις πεποιθήσεις μου, και ούτε τώρα θα πω τίποτε άλλο από εκείνο που πιστεύω ότι είναι καλύτερο. [6.9.3] Ξέρω καλά ότι, με την ιδιοσυγκρασία σας, τα λόγια μου δεν θα είχαν κανένα αποτέλεσμα αν σας προέτρεπα να φροντίσετε να διατηρήσετε τα όσα έχετε και να μην ριψοκινδυνεύσετε τα έτοιμα για αβέβαια και μελλοντικά πράγματα. Θα σας εξηγήσω, όμως, ότι η βιασύνη σας είναι άκαιρη και ότι δεν είναι εύκολο να επιτύχετε τον σκοπό που επιδιώκετε.
[6.10.1] »Ισχυρίζομαι, δηλαδή, ότι εκείνο που επιδιώκετε είναι ν᾽ αφήσετε πίσω σας πολλούς εχθρούς και να πάτε εκεί να δημιουργήσετε άλλους, οι οποίοι, μετά, θα έρθουν και αυτοί εδώ. [6.10.2] Νομίζετε, ίσως, ότι οι συνθήκες ειρήνης που κάνατε, έχουν κάποιαν αξία. Βέβαια, όσο μένετε ήσυχοι, θα υπάρχει ειρήνη, ονομαστικά τουλάχιστον (γιατί σ᾽ αυτό το σημείο την κατάντησαν οι ενέργειες μερικών, και δικών μας και αντιπάλων), αλλά αν χάσομε κάπου σημαντικές δυνάμεις, τότε γρήγορα οι εχθροί σας θα σας επιτεθούν και τούτο επειδή μόνο οι συμφορές που έπαθαν τους ανάγκασαν να κάνουν ειρήνη, περισσότερο ταπεινωτική για εκείνους, παρά για σας. Αλλά εκτός απ᾽ αυτό, πολλές διαφορές έχουν προκύψει απ᾽ αυτήν την ίδια την συνθήκη. [6.10.3] Υπάρχουν και πολλοί, και μάλιστα όχι από τους πιο άσημους, που δεν δέχτηκαν καν την συνθήκη ειρήνης. Μερικοί μας πολεμούν ανοιχτά και άλλοι έχουν μαζί μας ανακωχή με την δεκαήμερη ρήτρα και τούτο μόνο και μόνο επειδή οι Λακεδαιμόνιοι αδρανούν ακόμα. [6.10.4] Αν, λοιπόν, έβρισκαν τις δυνάμεις μας διασκορπισμένες —και αυτό ακριβώς πάτε να κάνετε— είναι πολύ πιθανό να μας επιτεθούν μαζί με τους Σικελούς τους οποίους, άλλοτε, ήθελαν περισσότερο από κάθε άλλον για συμμάχους. [6.10.5] Πρέπει, λοιπόν, να τα σκεφθούμε καλά αυτά και να μην εκθέσομε σε κίνδυνο την πολιτεία που βρίσκεται ακόμα σε αβεβαιότητα, ούτε να επιδιώξομε να επεκτείνομε την ηγεμονία μας προτού εξασφαλίσομε εκείνην που ασκούμε, αφού οι Χαλκιδείς της Θράκης είναι από τόσα χρόνια επαναστατημένοι και δεν τους έχομε υποτάξει, κι ενώ η νομιμοφροσύνη μερικών άλλων ηπειρωτικών λαών είναι αμφίβολη. Αλλά ενώ σπεύδομε να βοηθήσομε τους Εγεσταίους που είναι σύμμαχοί μας και ισχυρίζονται ότι αδικούνται, αναβάλλομε κάθε επιχείρηση εναντίον εκείνων που μας αδίκησαν εμάς τους ίδιους επαναστατώντας εναντίον μας.
[6.11.1] »Αλλ᾽ αυτούς, άμα τους υποτάξομε, θα μπορούμε να τους συγκρατούμε υπό την εξουσία μας, ενώ τους άλλους, και αν ακόμα τους υποτάσσαμε, θα μας ήταν δύσκολο, επειδή είναι πολλοί και βρίσκονται μακριά, να τους εξουσιάζομε. Είναι ανοησία να εκστρατεύει κανείς εναντίον εκείνων τους οποίους δεν θα μπορέσει να υποτάξει, και αν ακόμα τους νικήσει, ενώ αν νικηθεί δεν θα βρίσκεται στην κατάσταση όπου ήταν πριν. [6.11.2] Νομίζω ότι οι Σικελιώτες, στην κατάσταση που βρίσκονται σήμερα, θα ήσαν ακόμα λιγότερο επικίνδυνοι για μας, αν τους υπότασσαν οι Συρακούσιοι, πράγμα με το οποίο οι Εγεσταίοι προσπαθούν, κυρίως, να μας φοβίσουν. [6.11.3] Τώρα θα έρχονταν, ίσως, εδώ, εναντίον μας, μεμονωμένα, για να κάνουν χάρη στους Λακεδαιμονίους, αλλ᾽ όταν συνέβαινε να υποταχτούν όλοι σε μια πολιτεία, τότε είναι απίθανο μια ηγεμονία να κηρύξει πόλεμο εναντίον άλλης, γιατί αφού θα καταλύαν μαζί με τους Πελοποννησίους την δική μας ηγεμονία, θα ήταν φυσικό, μετά, οι Πελοποννήσιοι να καταλύσουν την δική τους. [6.11.4] Εάν θέλομε να εμπνεύσομε δέος στους Έλληνες της Σικελίας, ο καλύτερος τρόπος είναι να μην εμφανισθούμε εκεί ή, εάν εμφανισθούμε, να κάνομε μια σύντομη επίδειξη της δύναμής μας και να φύγομε. Ξέρομε όλοι ότι εκείνο που εντυπωσιάζει περισσότερο είναι αυτό που βρίσκεται μακριά και του οποίου η φήμη δεν έχει υποβληθεί σε δοκιμασία. Αλλ᾽ αν μας συνέβαινε κάποια ατυχία, θα μας περιφρονούσαν αμέσως και θα έρχονταν εδώ να μας επιτεθούν με τους άλλους Έλληνες. [6.11.5] Αυτό ακριβώς σας συμβαίνει απέναντι των Λακεδαιμονίων. Ενώ δεν το περιμένατε, και παρά τους αρχικούς σας φόβους, τους νικήσατε και τώρα τους περιφρονείτε και στρέφεστε εναντίον της Σικελίας. [6.11.6] Δεν πρέπει, όμως, να επαίρεται κανείς από τις ατυχίες που παθαίνει ο αντίπαλος, αλλά πρέπει ν᾽ αντλεί την αυτοπεποίθησή του από την υπεροχή του στην στρατηγική. Μην νομίζετε ότι οι ταπεινωμένοι Λακεδαιμόνιοι κάνουν τίποτε άλλο παρά ν᾽ αναζητούν, και τώρα ακόμα, τρόπο να μας μειώσουν, ώστε ν᾽ αποπλύνουν την δική τους ταπείνωση, αφού εκείνο το οποίο από πάντα φροντίζουν περισσότερο απ᾽ όλα, είναι η φήμη της πολεμικής αρετής τους. [6.11.7] Αν είμαστε σώφρονες πρέπει να καταλάβομε ότι η συζήτηση αυτή δεν γίνεται για τους Εγεσταίους της Σικελίας —τους βαρβάρους αυτούς— αλλά για να προφυλαχτούμε όσο το δυνατόν καλύτερα από τις επιβουλές μιας ολιγαρχικής πολιτείας.