Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (9.50-9.113)


Ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἐπίαχον υἷες Ἀχαιῶν, 50
μῦθον ἀγασσάμενοι Διομήδεος ἱπποδάμοιο.
τοῖσι δ᾽ ἀνιστάμενος μετεφώνεεν ἱππότα Νέστωρ·
«Τυδεΐδη, περὶ μὲν πολέμῳ ἔνι καρτερός ἐσσι,
καὶ βουλῇ μετὰ πάντας ὁμήλικας ἔπλευ ἄριστος.
οὔ τίς τοι τὸν μῦθον ὀνόσσεται, ὅσσοι Ἀχαιοί, 55
οὐδὲ πάλιν ἐρέει· ἀτὰρ οὐ τέλος ἵκεο μύθων.
ἦ μὲν καὶ νέος ἐσσί, ἐμὸς δέ κε καὶ πάϊς εἴης
ὁπλότατος γενεῆφιν· ἀτὰρ πεπνυμένα βάζεις
Ἀργείων βασιλῆας, ἐπεὶ κατὰ μοῖραν ἔειπες.
ἀλλ᾽ ἄγ᾽ ἐγών, ὃς σεῖο γεραίτερος εὔχομαι εἶναι, 60
ἐξείπω καὶ πάντα διίξομαι· οὐδέ κέ τίς μοι
μῦθον ἀτιμήσει᾽, οὐδὲ κρείων Ἀγαμέμνων.
ἀφρήτωρ ἀθέμιστος ἀνέστιός ἐστιν ἐκεῖνος,
ὃς πολέμου ἔραται ἐπιδημίου ὀκρυόεντος.
ἀλλ᾽ ἤτοι νῦν μὲν πειθώμεθα νυκτὶ μελαίνῃ 65
δόρπα τ᾽ ἐφοπλισόμεσθα· φυλακτῆρες δὲ ἕκαστοι
λεξάσθων παρὰ τάφρον ὀρυκτὴν τείχεος ἐκτός.
κούροισιν μὲν ταῦτ᾽ ἐπιτέλλομαι· αὐτὰρ ἔπειτα,
Ἀτρεΐδη, σὺ μὲν ἄρχε· σὺ γὰρ βασιλεύτατός ἐσσι.
δαίνυ δαῖτα γέρουσιν· ἔοικέ τοι, οὔ τοι ἀεικές. 70
πλεῖαί τοι οἴνου κλισίαι, τὸν νῆες Ἀχαιῶν
ἠμάτιαι Θρῄκηθεν ἐπ᾽ εὐρέα πόντον ἄγουσι·
πᾶσά τοί ἐσθ᾽ ὑποδεξίη, πολέεσσι δ᾽ ἀνάσσεις.
πολλῶν δ᾽ ἀγρομένων τῷ πείσεαι ὅς κεν ἀρίστην
βουλὴν βουλεύσῃ· μάλα δὲ χρεὼ πάντας Ἀχαιοὺς 75
ἐσθλῆς καὶ πυκινῆς, ὅτι δήϊοι ἐγγύθι νηῶν
καίουσιν πυρὰ πολλά· τίς ἂν τάδε γηθήσειε;
νὺξ δ᾽ ἥδ᾽ ἠὲ διαρραίσει στρατὸν ἠὲ σαώσει.»
Ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δ᾽ ἄρα τοῦ μάλα μὲν κλύον ἠδ᾽ ἐπίθοντο.
ἐκ δὲ φυλακτῆρες σὺν τεύχεσιν ἐσσεύοντο 80
ἀμφί τε Νεστορίδην Θρασυμήδεα, ποιμένα λαῶν,
ἠδ᾽ ἀμφ᾽ Ἀσκάλαφον καὶ Ἰάλμενον, υἷας Ἄρηος,
ἀμφί τε Μηριόνην Ἀφαρῆά τε Δηΐπυρόν τε,
ἠδ᾽ ἀμφὶ Κρείοντος υἱὸν Λυκομήδεα δῖον.
ἕπτ᾽ ἔσαν ἡγεμόνες φυλάκων, ἑκατὸν δὲ ἑκάστῳ 85
κοῦροι ἅμα στεῖχον δολίχ᾽ ἔγχεα χερσὶν ἔχοντες·
κὰδ δὲ μέσον τάφρου καὶ τείχεος ἷζον ἰόντες·
ἔνθα δὲ πῦρ κήαντο, τίθεντο δὲ δόρπα ἕκαστος.
Ἀτρεΐδης δὲ γέροντας ἀολλέας ἦγεν Ἀχαιῶν
ἐς κλισίην, παρὰ δέ σφι τίθει μενοεικέα δαῖτα. 90
οἱ δ᾽ ἐπ᾽ ὀνείαθ᾽ ἑτοῖμα προκείμενα χεῖρας ἴαλλον.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
τοῖς ὁ γέρων πάμπρωτος ὑφαίνειν ἤρχετο μῆτιν,
Νέστωρ, οὗ καὶ πρόσθεν ἀρίστη φαίνετο βουλή·
ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν· 95
«Ἀτρεΐδη κύδιστε, ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον,
ἐν σοὶ μὲν λήξω, σέο δ᾽ ἄρξομαι, οὕνεκα πολλῶν
λαῶν ἐσσι ἄναξ καί τοι Ζεὺς ἐγγυάλιξε
σκῆπτρόν τ᾽ ἠδὲ θέμιστας, ἵνα σφίσι βουλεύῃσθα.
100 τῶ σε χρὴ περὶ μὲν φάσθαι ἔπος ἠδ᾽ ἐπακοῦσαι,
κρηῆναι δὲ καὶ ἄλλῳ, ὅτ᾽ ἄν τινα θυμὸς ἀνώγῃ
εἰπεῖν εἰς ἀγαθόν· σέο δ᾽ ἕξεται ὅττι κεν ἄρχῃ.
αὐτὰρ ἐγὼν ἐρέω ὥς μοι δοκεῖ εἶναι ἄριστα.
οὐ γάρ τις νόον ἄλλος ἀμείνονα τοῦδε νοήσει,
105 οἷον ἐγὼ νοέω, ἠμὲν πάλαι ἠδ᾽ ἔτι καὶ νῦν,
ἐξ ἔτι τοῦ ὅτε, διογενές, Βρισηΐδα κούρην
χωομένου Ἀχιλῆος ἔβης κλισίηθεν ἀπούρας
οὔ τι καθ᾽ ἡμέτερόν γε νόον· μάλα γάρ τοι ἔγωγε
πόλλ᾽ ἀπεμυθεόμην· σὺ δὲ σῷ μεγαλήτορι θυμῷ
110 εἴξας ἄνδρα φέριστον, ὃν ἀθάνατοί περ ἔτεισαν,
ἠτίμησας· ἑλὼν γὰρ ἔχεις γέρας· ἀλλ᾽ ἔτι καὶ νῦν
φραζώμεσθ᾽ ὥς κέν μιν ἀρεσσάμενοι πεπίθωμεν
δώροισίν τ᾽ ἀγανοῖσιν ἔπεσσί τε μειλιχίοισι.»


50Είπε, κι οι Αχαιόπαιδες μ᾽ αλαλαγμούς τον στέρξαν,
ως του Τυδείδη εθαύμασαν τον λόγον του ιπποδάμου.
Τότε σηκώθηκε ο ιππευτής ο Νέστωρ να ομιλήση:
«Τυδείδη, και στον πόλεμον εξόχως είσαι ανδρείος,
και εις την βουλήν υπερτερείς πολύ των ομηλίκων.
55Και λόγον είπες, που Αχαιός κανείς δεν θέλει ψέξει
ή θα σου αντείπει· αλλ᾽ άφησες το πλήρωμα των λόγων.
Και νέος είσαι, ώστε παιδί να λέγεσαι δικό μου
μπορούσες υστερόγεννο· και όμως ορθά τα λέγεις
προς τους Αργείους βασιλείς· αλλ᾽ ως ανώτερός σου
60στους χρόνους, όλον φανερά θα ειπώ τον στοχασμόν μου,
και δεν θ᾽ αφήσω τίποτε· ουδέ θέλει αψηφήσει
κανείς τον λόγον μου, ούδ᾽ αυτός ο μέγας Αγαμέμνων.
Νόμον δεν έχει ούτε φυλήν, αλλ᾽ ούτε εστίαν έχει
που τον εμφύλιον πόλεμον, τον άγριον, αγαπάει.
65Πλην τώρ᾽ ας υπακούσομεν στην μαύρην νύκτα και όλοι
το δείπνο ας ετοιμάσομεν, και φύλακες απ᾽ έξω
του τείχους εις τον χάνδακα σιμά να ξενυκτήσουν.
Των νέων τούτο εσύστησα· και αρχήν, Ατρείδη, σ᾽ άλλα
συ κάμε, ως είσαι υπέρτατος των άλλων ηγεμόνων.
70Εις δείπνον συ τους γέροντες προσκάλεσε· σου πρέπει·
είναι οι σκηνές σου από κρασιά γεμάτες, που απ᾽ την Θράκην
σου φέρουν καθημερινώς των Αχαιών τα πλοία,
και όλα σού υπάρχουν τα καλά δια να φιλοξενήσεις.
Όπου πολλοί θα συναχθούν, πολλές θ᾽ ακούσεις γνώμες·
75συ δέξου την καλύτερην· και ανάγκην έχομ᾽ όλοι
γνώμης ορθής, γνώμης σοφής· οι εχθροί μας κάνουν τόσα
πυρά σιμά στα πλοία μας· να το χαρεί ποιος είναι;
Η νύκτα τούτη τον στρατόν θα σώσ᾽ ή θ᾽ αφανίσει».
Είπεν αυτά και υπάκουσαν εκείνοι στην φωνήν του
80τότε τους νυκτοφύλακες με τ᾽ άρματά τους όλα
εκίνησαν του Νέστορος ο υιός, ο Θρασυμήδης,
Ασκάλαφος και Ιάλμενος, παιδιά και οι δυο του Άρη,
Μηριόνης και Δηίπυρος και με τον Αφαρέα
του Κρείοντος το υπέρλαμπρον αγόρι ο Λυκομήδης.
85Οι πολεμάρχ᾽ ήσαν επτά κι είχ᾽ εκατόν καθένας
αγόρια, οπού με μακριά κοντάρι᾽ ακολουθούσαν.
Και ανάμεσα στον χάνδακα καθίσαν και στο τείχος,
φωτιάν ανάψαν κι έκαμαν το δείπνον του καθένας.
Των Αχαιών τους γέροντες συνάθροισεν ο Ατρείδης
90εις την σκηνήν του κι έβαλεν ευφραντικό τραπέζι,
τα χέρι᾽ απλώσαν στα έτοιμα φαγιά που εμπρός τους είχαν.
Και του φαγιού και του πιοτού την όρεξη αφού σβήσαν,
πρώτος ο γέρος άρχισε σκέψιν εμπρός να φέρει,
ο Νέστωρ, οπού η γνώμη του ως πρώτα επροτιμήθη·
95εκείνος τους αγόρευσε καλόγνωμα και είπε:
«Ω Αγαμέμνον᾽ αρχηγέ, τρισένδοξε Ατρεΐδη,
από εσέ θα κάμω αρχήν, σ᾽ εσέ θα κάμω τέλος.
Πολλών λαών είσαι αρχηγός και σου ᾽δωκε ο Κρονίδης,
δια να βουλεύεσαι σ᾽ αυτούς, και νόμιμα και σκήπτρο,
100όθεν εξόχως πρέπει συ να λέγεις και ν᾽ ακούεις
και να εκτελείς ό,τι αγαθόν και του άλλου ο νους εμπνέει·
το έργον θα κρέμεται από εσέ, ᾽πόδειξ᾽ εκείνου ο λόγος.
Και άκουσε αυτό που ορθότερον απ᾽ όλα εγώ νομίζω.
Ότι, θαρρώ, καλύτερα δεν θα σκεφθεί κανένας
105απ᾽ ό,τι σκέφθηκ᾽ απ᾽ αρχής, αφού του χολωμένου
Πηλείδη μέσ᾽ απ᾽ την σκηνήν την κόρην Βρισηίδα
επήρες, ω διογέννητε, στην γνώμην μου εναντίον
και αν και πολύ σ᾽ εμπόδιζα και σε παρακαλούσα,
μόνον την μεγαλόκαρδην υπάκουσες ψυχήν σου·
110κι εξαίσιον άνδρα αψήφησες που και οι θεοί δοξάσαν·
και το βραβείον του κρατείς· αλλά και τώρ᾽ ακόμη
πώς να τον ειρηνεύσομεν ας στοχασθούμεν όλοι
με πολλά δώρα πρόσχαρα και λόγια μελωμένα».