Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (22.77-22.130)


Ἦ ῥ᾽ ὁ γέρων, πολιὰς δ᾽ ἄρ᾽ ἀνὰ τρίχας ἕλκετο χερσὶ
τίλλων ἐκ κεφαλῆς· οὐδ᾽ Ἕκτορι θυμὸν ἔπειθε.
μήτηρ δ᾽ αὖθ᾽ ἑτέρωθεν ὀδύρετο δάκρυ χέουσα,
80 κόλπον ἀνιεμένη, ἑτέρηφι δὲ μαζὸν ἀνέσχε·
καί μιν δάκρυ χέουσ᾽ ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Ἕκτορ, τέκνον ἐμόν, τάδε τ᾽ αἴδεο καί μ᾽ ἐλέησον
αὐτήν, εἴ ποτέ τοι λαθικηδέα μαζὸν ἐπέσχον·
τῶν μνῆσαι, φίλε τέκνον, ἄμυνε δὲ δήϊον ἄνδρα
85 τείχεος ἐντὸς ἐών, μηδὲ πρόμος ἵστασο τούτῳ,
σχέτλιος· εἴ περ γάρ σε κατακτάνῃ, οὔ σ᾽ ἔτ᾽ ἔγωγε
κλαύσομαι ἐν λεχέεσσι, φίλον θάλος, ὃν τέκον αὐτή,
οὐδ᾽ ἄλοχος πολύδωρος· ἄνευθε δέ σε μέγα νῶϊν
Ἀργείων παρὰ νηυσὶ κύνες ταχέες κατέδονται.»
90Ὣς τώ γε κλαίοντε προσαυδήτην φίλον υἱόν,
πολλὰ λισσομένω· οὐδ᾽ Ἕκτορι θυμὸν ἔπειθον,
ἀλλ᾽ ὅ γε μίμν᾽ Ἀχιλῆα πελώριον ἆσσον ἰόντα.
ὡς δὲ δράκων ἐπὶ χειῇ ὀρέστερος ἄνδρα μένῃσι,
βεβρωκὼς κακὰ φάρμακ᾽, ἔδυ δέ τέ μιν χόλος αἰνός,
95 σμερδαλέον δὲ δέδορκεν ἑλισσόμενος περὶ χειῇ·
ὣς Ἕκτωρ ἄσβεστον ἔχων μένος οὐχ ὑπεχώρει,
πύργῳ ἔπι προὔχοντι φαεινὴν ἀσπίδ᾽ ἐρείσας·
ὀχθήσας δ᾽ ἄρα εἶπε πρὸς ὃν μεγαλήτορα θυμόν·
«ὤ μοι ἐγών, εἰ μέν κε πύλας καὶ τείχεα δύω,
100 Πουλυδάμας μοι πρῶτος ἐλεγχείην ἀναθήσει,
ὅς μ᾽ ἐκέλευε Τρωσὶ ποτὶ πτόλιν ἡγήσασθαι
νύχθ᾽ ὕπο τήνδ᾽ ὀλοήν, ὅτε τ᾽ ὤρετο δῖος Ἀχιλλεύς.
ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐ πιθόμην· ἦ τ᾽ ἂν πολὺ κέρδιον ἦεν.
νῦν δ᾽ ἐπεὶ ὤλεσα λαὸν ἀτασθαλίῃσιν ἐμῇσιν,
105 αἰδέομαι Τρῶας καὶ Τρῳάδας ἑλκεσιπέπλους,
μή ποτέ τις εἴπῃσι κακώτερος ἄλλος ἐμεῖο·
“Ἕκτωρ ἧφι βίηφι πιθήσας ὤλεσε λαόν.”
ὣς ἐρέουσιν· ἐμοὶ δὲ τότ᾽ ἂν πολὺ κέρδιον εἴη
ἄντην ἢ Ἀχιλῆα κατακτείναντα νέεσθαι,
110 ἠέ κεν αὐτῷ ὀλέσθαι ἐϋκλειῶς πρὸ πόληος.
εἰ δέ κεν ἀσπίδα μὲν καταθείομαι ὀμφαλόεσσαν
καὶ κόρυθα βριαρήν, δόρυ δὲ πρὸς τεῖχος ἐρείσας
αὐτὸς ἰὼν Ἀχιλῆος ἀμύμονος ἀντίος ἔλθω
καί οἱ ὑπόσχωμαι Ἑλένην καὶ κτήμαθ᾽ ἅμ᾽ αὐτῇ,
115 πάντα μάλ᾽ ὅσσα τ᾽ Ἀλέξανδρος κοίλῃς ἐνὶ νηυσὶν
ἠγάγετο Τροίηνδ᾽, ἥ τ᾽ ἔπλετο νείκεος ἀρχή,
δωσέμεν Ἀτρεΐδῃσιν ἄγειν, ἅμα δ᾽ ἀμφὶς Ἀχαιοῖς
ἄλλ᾽ ἀποδάσσεσθαι, ὅσα τε πτόλις ἥδε κέκευθε·
Τρωσὶν δ᾽ αὖ μετόπισθε γερούσιον ὅρκον ἕλωμαι
120 μή τι κατακρύψειν, ἀλλ᾽ ἄνδιχα πάντα δάσασθαι
κτῆσιν ὅσην πτολίεθρον ἐπήρατον ἐντὸς ἐέργει·
ἀλλὰ τίη μοι ταῦτα φίλος διελέξατο θυμός;
μή μιν ἐγὼ μὲν ἵκωμαι ἰών, ὁ δέ μ᾽ οὐκ ἐλεήσει
οὐδέ τί μ᾽ αἰδέσεται, κτενέει δέ με γυμνὸν ἐόντα
125 αὔτως ὥς τε γυναῖκα, ἐπεί κ᾽ ἀπὸ τεύχεα δύω.
οὐ μέν πως νῦν ἔστιν ἀπὸ δρυὸς οὐδ᾽ ἀπὸ πέτρης
τῷ ὀαριζέμεναι, ἅ τε παρθένος ἠΐθεός τε,
παρθένος ἠΐθεός τ᾽ ὀαρίζετον ἀλλήλοιιν.
βέλτερον αὖτ᾽ ἔριδι ξυνελαυνέμεν ὅττι τάχιστα·
130 εἴδομεν ὁπποτέρῳ κεν Ὀλύμπιος εὖχος ὀρέξῃ.»


Και ως τα ᾽λεγεν ο γέροντας τραβούσε τα μαλλιά του
σύρριζα, αλλά δεν άλλαζε του Έκτορος την γνώμην.
Και απ᾽ τ᾽ άλλο μέρος έκλαιε και οδύρετο η μητέρα
80και επρόβαλεν, ανοίγοντας τον κόρφον, το βυζί της
και κλαίοντας του έλεγεν: «Έκτωρ, παιδί μου, τούτα
σεβάσου και λυπήσου εμέ· θυμήσου, ω ποθητέ μου,
αν τα παυσίλυπα βυζιά σού έδωκα μια μέρα·
αν μ᾽ αγαπάς αντίστηθα τον άγριον κείνον άνδρα
85μη πολεμάς, αλλ᾽ απ᾽ εδώ στα τείχη μας κλεισμένος·
και αν σε φονεύσ᾽ ο άσπλαχνος δε θα σε κλάψω, επάνω
στην κλίνην, περιπόθητο των σπλάχνων μου βλαστάρι,
μήτε η λαμπρή σου σύντροφος, αλλά μακράν στες πρύμνες
των Αχαιών γοργόποδοι θενά σε φάγουν σκύλοι».
90Αυτά ελέγαν κλαίοντας στον ποθητόν υιόν τους,
παρακαλώντας, αλλ᾽ αυτός τον μέγαν Αχιλλέα,
που επροχωρούσ᾽ επάνω του, στον τόπον καρτερούσε.
Και ως δράκος στην μονιά του εμπρός τον άνθρωπον προσμένει
γεμάτος βότανα κακά και, ως η χολή τον καίει,
95στρέφεται γύρω στη μονιά με μάτια οπού τρομάζουν,
ομοίως μ᾽ άσβεστην ανδρειά δεν το κινούσ᾽ ο Έκτωρ
με την ασπίδα την λαμπρήν στον πύργον στηριγμένην.
Κι έλεγε με παράπονο στην ανδρικήν ψυχήν του:
«Ω συμφορά μου! αν έμπω εγώ στες πύλες και στα τείχη
100ο Πολυδάμας όνειδος σ᾽ εμέ θα ρίξει πρώτος,
οπού τους Τρώας μόλεγε στην πόλιν να οδηγήσω
την νύκτα εκείνην την φρικτήν, που εφάνηκε ο Πηλείδης.
Να ᾽χα δεχθεί την γνώμην του· και τώρα οπού οι δικές μου,
αλαζονείες τον λαόν αφάνισαν, φοβούμαι
105και των ανδρών το πρόσωπο και των σεμνών μητέρων,
μη κι ευρεθεί κάποιος να ειπεί πολύ κατώτερός μου:
«Έχασ᾽ ο Έκτωρ τον λαόν με την αποκοτιά του».
Αχ! παρά εκείνα να μου ειπούν μου εσύμφερε ή ν᾽ ανέβω
στα τείχη αφού μαχόμενος φονεύσω τον Πηλείδη
110ή για την πόλιν ένδοξα να πέσω σκοτωμένος.
Και αν βάλω κάτω την λαμπρήν ασπίδα και το κράνος
και κλίνω το κοντάρι μου στο τείχος, και προσπέσω
ο ίδιος εις το πρόσωπο του θείου Αχιλλέως
και του κάμω υπόσχεσιν να δώσω την Ελένην
115μ᾽ όσους επήρε θησαυρούς στα βαθουλά καράβια
στην Τροίαν ο Αλέξανδρος, που ήταν η αρχή της έχθρας
εις τους Ατρείδες, κι έπειτα να λάβουν το ένα μέρος
οι Αχαιοί των θησαυρών που η πόλις ταύτη κλείει·
και όρκον να κάμουν έπειτα οι γέροντες των Τρώων
120πως όλα εις δυο θα μοιρασθούν, χωρίς το ουδέν να κρύψουν,
απ᾽ όσα κλείει μέσα της η ζηλεμένη πόλις.
Αλλά τι διαλογίζεται στα στήθη μου η ψυχή μου;
Να μη προσπέσω εγώ σ᾽ αυτόν· δεν θέλει μ᾽ ελεήσει
και στον ικέτην ασεβής θα με φονεύσει ως θα ᾽μαι
125γυμνός απ᾽ όλα τ᾽ άρματα, σαν άνανδρη γυναίκα.
Μ᾽ αυτόν δεν γίνεται από δρυ ν᾽ αρχίσ᾽ ή από πέτραν
κανείς εδώ να φλυαρεί, καθώς το συνηθίζουν
μονάχοι να γλυκομιλούν αγόρι και παρθένα.
Και να ριχθούμε είναι καλόν αμέσως στον αγώνα
130να ιδούμε εις ποίον θέλει ο Ζευς την νίκην να χαρίσει».