Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (18.202-18.242)


Ἡ μὲν ἄρ᾽ ὣς εἰποῦσ᾽ ἀπέβη πόδας ὠκέα Ἶρις,
αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς ὦρτο Διῒ φίλος· ἀμφὶ δ᾽ Ἀθήνη
ὤμοις ἰφθίμοισι βάλ᾽ αἰγίδα θυσσανόεσσαν,
205 ἀμφὶ δέ οἱ κεφαλῇ νέφος ἔστεφε δῖα θεάων
χρύσεον, ἐκ δ᾽ αὐτοῦ δαῖε φλόγα παμφανόωσαν.
ὡς δ᾽ ὅτε καπνὸς ἰὼν ἐξ ἄστεος αἰθέρ᾽ ἵκηται,
τηλόθεν ἐκ νήσου, τὴν δήϊοι ἀμφιμάχωνται,
οἵ τε πανημέριοι στυγερῷ κρίνονται Ἄρηϊ
210 ἄστεος ἐκ σφετέρου· ἅμα δ᾽ ἠελίῳ καταδύντι
πυρσοί τε φλεγέθουσιν ἐπήτριμοι, ὑψόσε δ᾽ αὐγὴ
γίγνεται ἀΐσσουσα περικτιόνεσσιν ἰδέσθαι,
αἴ κέν πως σὺν νηυσὶν ἄρεω ἀλκτῆρες ἵκωνται·
ὣς ἀπ᾽ Ἀχιλλῆος κεφαλῆς σέλας αἰθέρ᾽ ἵκανε·
215 στῆ δ᾽ ἐπὶ τάφρον ἰὼν ἀπὸ τείχεος, οὐδ᾽ ἐς Ἀχαιοὺς
μίσγετο· μητρὸς γὰρ πυκινὴν ὠπίζετ᾽ ἐφετμήν.
ἔνθα στὰς ἤϋσ᾽, ἀπάτερθε δὲ Παλλὰς Ἀθήνη
φθέγξατ᾽· ἀτὰρ Τρώεσσιν ἐν ἄσπετον ὦρσε κυδοιμόν.
ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἀριζήλη φωνή, ὅτε τ᾽ ἴαχε σάλπιγξ
220 ἄστυ περιπλομένων δηΐων ὕπο θυμοραϊστέων,
ὣς τότ᾽ ἀριζήλη φωνὴ γένετ᾽ Αἰακίδαο.
οἱ δ᾽ ὡς οὖν ἄϊον ὄπα χάλκεον Αἰακίδαο,
πᾶσιν ὀρίνθη θυμός· ἀτὰρ καλλίτριχες ἵπποι
ἂψ ὄχεα τρόπεον· ὄσσοντο γὰρ ἄλγεα θυμῷ.
225 ἡνίοχοι δ᾽ ἔκπληγεν, ἐπεὶ ἴδον ἀκάματον πῦρ
δεινὸν ὑπὲρ κεφαλῆς μεγαθύμου Πηλεΐωνος
δαιόμενον· τὸ δὲ δαῖε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη.
τρὶς μὲν ὑπὲρ τάφρου μεγάλ᾽ ἴαχε δῖος Ἀχιλλεύς,
τρὶς δὲ κυκήθησαν Τρῶες κλειτοί τ᾽ ἐπίκουροι.
230 ἔνθα δὲ καὶ τότ᾽ ὄλοντο δυώδεκα φῶτες ἄριστοι
ἀμφὶ σφοῖς ὀχέεσσι καὶ ἔγχεσιν. αὐτὰρ Ἀχαιοὶ
ἀσπασίως Πάτροκλον ὑπὲκ βελέων ἐρύσαντες
κάτθεσαν ἐν λεχέεσσι· φίλοι δ᾽ ἀμφέσταν ἑταῖροι
μυρόμενοι· μετὰ δέ σφι ποδώκης εἵπετ᾽ Ἀχιλλεὺς
235 δάκρυα θερμὰ χέων, ἐπεὶ εἴσιδε πιστὸν ἑταῖρον
κείμενον ἐν φέρτρῳ δεδαϊγμένον ὀξέϊ χαλκῷ,
τόν ῥ᾽ ἤτοι μὲν ἔπεμπε σὺν ἵπποισιν καὶ ὄχεσφιν
ἐς πόλεμον, οὐδ᾽ αὖτις ἐδέξατο νοστήσαντα.
Ἠέλιον δ᾽ ἀκάμαντα βοῶπις πότνια Ἥρη
240 πέμψεν ἐπ᾽ Ὠκεανοῖο ῥοὰς ἀέκοντα νέεσθαι·
ἠέλιος μὲν ἔδυ, παύσαντο δὲ δῖοι Ἀχαιοὶ
φυλόπιδος κρατερῆς καὶ ὁμοιΐου πολέμοιο.


Και ως αναχώρησε η θεά, πετάχθηκεν ο θείος
Πηλείδης· τότε η Αθηνά τους εξαισίους ώμους
με την φρικτήν τού εσκέπασεν αιγίδα κροσσωμένην.
205Με νέφος εστεφάνωνε χρυσό την κεφαλήν του,
και άναβε φλόγα ολόλαμπρη μέσ᾽ από κείνο η θεία.
Και όπως μακρόθεν φαίνεται και φθάνει ως τον αιθέρα
καπνός από περίβρεκτην πολιορκημένην χώραν·
με αγών᾽ από τα τείχη τους ολημερίς παλαίουν
210και ο ήλιος άμα βυθισθεί πυκνές φωτιές αστράφτουν
να φθάσ᾽ η λάμψη από ψηλά στους γείτονες και δράμουν
ίσως με τα καράβια τους στον όλεθρον σωτήρες,
όμοι᾽ από την κεφαλήν πετιόνταν του Αχιλλέως
ως τον αιθέρ᾽ αναλαμπή· ξεκίνησε απ᾽ το τείχος
215στον χάντακα, όμως έμεινε μακράν απ᾽ τους Αργείους,
ως ήθελε να σεβασθεί τον λόγον της μητρός του.
Εστάθη εκεί κι εκραύγασε· κι η Αθηνά με άλλην
φωνήν τον τρόμον έβαλεν εις την ψυχήν των Τρώων.
Σάλπιγγα τόσο δεν αχά στην χώραν οπού γύρω
220έχουν ζωσμένην οι εχθροί να την εξολοθρεύσουν,
όσο η βοή που έβγαλεν ο ανίκητος Πηλείδης
και όλη ταράχθηκε η ψυχή στην χάλκινην φωνήν του.
Οι ίπποι οπισθογύρισαν τ᾽ αμάξια τρομασμένοι,
ότι αισθανόνταν συμφορές, και οι κυβερνήτες όλοι
225ζαλίζονταν απ᾽ την φωτιά, που επάνω εις του Αχιλλέως
την κεφαλήν αδάμαστη φρικτά φεγγοβολούσε,
όπως την άναβ᾽ η Αθηνά. Και τρεις φορές επάνω
από τον λάκκον φώναξεν ο Αχιλλεύς και τόσες
οι Τρώες και όλ᾽ οι βοηθοί γινήκαν άνω κάτω.
230Και πολεμάρχοι δώδεκα στες λόγχες των εβρήκαν
και στους τροχούς τον θάνατον, και μέσ᾽ από τα βέλη
οι Αχαιοί τον Πάτροκλον επήραν και τον θέσαν
εις το κλινάρι κι έστεκαν ολόγυρά του οι φίλοι
οι ποθητοί του κλαίοντας· μ᾽ εκείνους ο Πηλείδης
235έχυνε δάκρυα θερμά, άμ᾽ είδε τον πιστόν του
φίλον στο νεκροκράβατο με τα σχισμένα στήθη.
Στον πόλεμον με άλογα κι άμαξ᾽ αυτός τον είχε
στείλει, αλλά δεν τον δέχθηκεν οπίσω από την μάχην.
Και ο ήλιος ο ακούραστος εβιάσθη από την Ήραν
240προ ώρας στου Ωκεανού το ρεύμα να βυθίσει.
Έδυσ᾽ ο ήλιος κι ο στρατός των Αχαιών ανδρείων
ησύχασε απ᾽ τον πόλεμον που όλους θερίζει ομοίως.