Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (12.329-12.399)


Ὣς ἔφατ᾽, οὐδὲ Γλαῦκος ἀπετράπετ᾽ οὐδ᾽ ἀπίθησε·
330 τὼ δ᾽ ἰθὺς βήτην Λυκίων μέγα ἔθνος ἄγοντε.
τοὺς δὲ ἰδὼν ῥίγησ᾽ υἱὸς Πετεῶο Μενεσθεύς·
τοῦ γὰρ δὴ πρὸς πύργον ἴσαν κακότητα φέροντες.
πάπτηνεν δ᾽ ἀνὰ πύργον Ἀχαιῶν, εἴ τιν᾽ ἴδοιτο
ἡγεμόνων, ὅς τίς οἱ ἀρὴν ἑτάροισιν ἀμύναι·
335 ἐς δ᾽ ἐνόησ᾽ Αἴαντε δύω, πολέμου ἀκορήτω,
ἑσταότας, Τεῦκρόν τε νέον κλισίηθεν ἰόντα,
ἐγγύθεν· ἀλλ᾽ οὔ πώς οἱ ἔην βώσαντι γεγωνεῖν·
τόσσος γὰρ κτύπος ἦεν, ἀϋτὴ δ᾽ οὐρανὸν ἷκε,
βαλλομένων σακέων τε καὶ ἱπποκόμων τρυφαλειῶν
340 καὶ πυλέων· πᾶσαι γὰρ ἐπώχατο, τοὶ δὲ κατ᾽ αὐτὰς
ἱστάμενοι πειρῶντο βίῃ ῥήξαντες ἐσελθεῖν.
αἶψα δ᾽ ἐπ᾽ Αἴαντα προΐει κήρυκα Θοώτην·
«ἔρχεο, δῖε Θοῶτα, θέων Αἴαντα κάλεσσον,
ἀμφοτέρω μὲν μᾶλλον· ὃ γάρ κ᾽ ὄχ᾽ ἄριστον ἁπάντων
345 εἴη, ἐπεὶ τάχα τῇδε τετεύξεται αἰπὺς ὄλεθρος.
ὧδε γὰρ ἔβρισαν Λυκίων ἀγοί, οἳ τὸ πάρος περ
ζαχρηεῖς τελέθουσι κατὰ κρατερὰς ὑσμίνας.
εἰ δέ σφιν καὶ κεῖθι πόνος καὶ νεῖκος ὄρωρεν,
ἀλλά περ οἶος ἴτω Τελαμώνιος ἄλκιμος Αἴας,
350 καί οἱ Τεῦκρος ἅμα σπέσθω τόξων ἐῢ εἰδώς.»
Ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἄρα οἱ κῆρυξ ἀπίθησεν ἀκούσας,
βῆ δὲ θέειν παρὰ τεῖχος Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων,
στῆ δὲ παρ᾽ Αἰάντεσσι κιών, εἶθαρ δὲ προσηύδα·
«Αἴαντ᾽, Ἀργείων ἡγήτορε χαλκοχιτώνων,
355 ἠνώγει Πετεῶο διοτρεφέος φίλος υἱὸς
κεῖσ᾽ ἴμεν, ὄφρα πόνοιο μίνυνθά περ ἀντιάσητον,
ἀμφοτέρω μὲν μᾶλλον· ὃ γάρ κ᾽ ὄχ᾽ ἄριστον ἁπάντων
εἴη, ἐπεὶ τάχα κεῖθι τετεύξεται αἰπὺς ὄλεθρος·
ὧδε γὰρ ἔβρισαν Λυκίων ἀγοί, οἳ τὸ πάρος περ
360 ζαχρηεῖς τελέθουσι κατὰ κρατερὰς ὑσμίνας.
εἰ δὲ καὶ ἐνθάδε περ πόλεμος καὶ νεῖκος ὄρωρεν,
ἀλλά περ οἶος ἴτω Τελαμώνιος ἄλκιμος Αἴας,
καί οἱ Τεῦκρος ἅμα σπέσθω τόξων ἐῢ εἰδώς.»
Ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἀπίθησε μέγας Τελαμώνιος Αἴας.
365 αὐτίκ᾽ Ὀϊλιάδην ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Αἶαν, σφῶϊ μὲν αὖθι, σὺ καὶ κρατερὸς Λυκομήδης,
ἑσταότες Δαναοὺς ὀτρύνετον ἶφι μάχεσθαι·
αὐτὰρ ἐγὼ κεῖσ᾽ εἶμι καὶ ἀντιόω πολέμοιο·
αἶψα δ᾽ ἐλεύσομαι αὖτις, ἐπὴν εὖ τοῖς ἐπαμύνω.»
370Ὣς ἄρα φωνήσας ἀπέβη Τελαμώνιος Αἴας,
καί οἱ Τεῦκρος ἅμ᾽ ᾖε κασίγνητος καὶ ὄπατρος·
τοῖς δ᾽ ἅμα Πανδίων Τεύκρου φέρε καμπύλα τόξα.
εὖτε Μενεσθῆος μεγαθύμου πύργον ἵκοντο
τείχεος ἐντὸς ἰόντες, ἐπειγομένοισι δ᾽ ἵκοντο,
375 οἱ δ᾽ ἐπ᾽ ἐπάλξεις βαῖνον ἐρεμνῇ λαίλαπι ἶσοι
ἴφθιμοι Λυκίων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες·
σὺν δ᾽ ἐβάλοντο μάχεσθαι ἐναντίον, ὦρτο δ᾽ ἀϋτή.
Αἴας δὲ πρῶτος Τελαμώνιος ἄνδρα κατέκτα,
Σαρπήδοντος ἑταῖρον, Ἐπικλῆα μεγάθυμον,
380 μαρμάρῳ ὀκριόεντι βαλών, ὅ ῥα τείχεος ἐντὸς
κεῖτο μέγας παρ᾽ ἔπαλξιν ὑπέρτατος· οὐδέ κέ μιν ῥέα
χείρεσσ᾽ ἀμφοτέρῃς ἔχοι ἀνὴρ οὐδὲ μάλ᾽ ἡβῶν,
οἷοι νῦν βροτοί εἰσ᾽· ὁ δ᾽ ἄρ᾽ ὑψόθεν ἔμβαλ᾽ ἀείρας,
θλάσσε δὲ τετράφαλον κυνέην, σὺν δ᾽ ὀστέ᾽ ἄραξε
385 πάντ᾽ ἄμυδις κεφαλῆς· ὁ δ᾽ ἄρ᾽ ἀρνευτῆρι ἐοικὼς
κάππεσ᾽ ἀφ᾽ ὑψηλοῦ πύργου, λίπε δ᾽ ὀστέα θυμός.
Τεῦκρος δὲ Γλαῦκον, κρατερὸν παῖδ᾽ Ἱππολόχοιο,
ἰῷ ἐπεσσύμενον βάλε τείχεος ὑψηλοῖο,
ᾗ ῥ᾽ ἴδε γυμνωθέντα βραχίονα, παῦσε δὲ χάρμης.
390 ἂψ δ᾽ ἀπὸ τείχεος ἆλτο λαθών, ἵνα μή τις Ἀχαιῶν
βλήμενον ἀθρήσειε καὶ εὐχετόῳτ᾽ ἐπέεσσι.
Σαρπήδοντι δ᾽ ἄχος γένετο Γλαύκου ἀπιόντος,
αὐτίκ᾽ ἐπεί τ᾽ ἐνόησεν· ὅμως δ᾽ οὐ λήθετο χάρμης,
ἀλλ᾽ ὅ γε Θεστορίδην Ἀλκμάονα δουρὶ τυχήσας
395 νύξ᾽, ἐκ δ᾽ ἔσπασεν ἔγχος· ὁ δ᾽ ἑσπόμενος πέσε δουρὶ
πρηνής, ἀμφὶ δέ οἱ βράχε τεύχεα ποικίλα χαλκῷ.
Σαρπηδὼν δ᾽ ἄρ᾽ ἔπαλξιν ἑλὼν χερσὶ στιβαρῇσιν
ἕλχ᾽, ἡ δ᾽ ἕσπετο πᾶσα διαμπερές, αὐτὰρ ὕπερθε
τεῖχος ἐγυμνώθη, πολέεσσι δὲ θῆκε κέλευθον.


Το εδέχθη ο Γλαύκος πρόθυμα, και αντάμα των Λυκίων
330τον μέγαν κίνησαν λαόν· του Πετεώ το τέκνον
άμα τους είδε, ο Μενεσθεύς, επάγωσε· ότι επάνω
ορμούσαν εις τον πύργον του τον όλεθρον να φέρουν.
Και ολόγυρά του εκοίταζε να ιδεί των πολεμάρχων
κανέναν στην ανάγκην τους βοηθός αυτού να δράμει·
335κι εγγύς είδε τους Αίαντας, λεοντόκαρδο ζευγάρι,
στον πύργον και από την σκηνήν τον Τεύκρον μόλις ήλθε·
αλλά βοήν δια ν᾽ ακουσθεί να σύρει δεν ημπόρει
ότ᾽ ήταν κτύπος πόφθανεν ως τ᾽ ουρανού τον θόλον,
οι ασπίδες ως εκρούοντο και οι περικεφαλαίες.
340Και οι πύλες, ότ᾽ ήσαν κλειστές και οι Τρώες να τες σπάσουν
επροσπαθούσαν και με ορμήν κατόπιν να περάσουν.
Κι έστειλ᾽ ευθύς στον Αίαντα τον κήρυκα Θοώτην.
«Θοώτη, εδώ τον Αίαντα πετάξου να καλέσεις,
τους δύο μάλιστα· ότι αυτό θα ήταν σωτηρία,
345ότι φρικτός αφανισμός σ᾽ ολίγο εδώ θα γίνει.
Θα πέσουν μ᾽ όλην την ορμήν οι Λύκιοι πολεμάρχοι
οπού στην μάχην λυσσεροί και πρώτοι εγνωρισθήκαν.
Αλλ᾽ αν και αυτού στον πόλεμον πολύ στενοχωρούνται,
μόνος ο Τελαμώνιος ας έλθει ο μέγας Αίας
350και ο Τεύκρος εις το πλάγι του εξαίσιος τοξότης».
Είπε και δεν παράκουσεν ο κήρυξ εις τον λόγον,
των χαλκοφράκτων Αχαιών εδιάβηκε το τείχος,
εστήθη εμπρός στους Αίαντας και προς εκείνους είπε:
«Των χαλκοφράκτων Αχαιών ανδρείοι πολεμάρχοι,
355ω Αίαντες, του Πετεώ το τέκνο αγαπημένο
ολίγο καν σας θέλει εκεί να δράμετε βοηθοί του,
και οι δύο μάλιστα· ότι αυτό θα ήταν σωτηρία·
ότι σ᾽ ολίγο αφανισμός φρικτός εκεί θα γίνει·
θα πέσουν μ᾽ όλην την ορμήν οι Λύκιοι πολεμάρχοι
360οπού στην μάχην λυσσεροί και πρώτα εγνωρισθήκαν.
Αλλ᾽ αν κι εδώ στον πόλεμον πολύ στενοχωρείσθε,
μόνος ο Τελαμώνιος ας έλθει ο μέγας Αίας
και ο Τεύκρος εις το πλάγι του εξαίσιος εις το τόξον».
Και ο μέγας δεν αρνήθηκεν ο Τελαμώνιος Αίας,
365και στον Οϊλιάδην έλεγε με λόγια φτερωμένα:
«Ω Αία, συ και ο σύντροφος ανδρείος Λυκομήδης
μείνετ᾽ εδώ τους Δαναούς να σπρώχνετε στην μάχην
κι εγώ πηγαίνω κει βοηθός σ᾽ εκείνον τον αγώνα·
και άμα τους φέρω ανάσασιν, ευθύς εδώ θα γύρω».
370Τους είπε και ανεχώρησεν, κατόπιν ο αδελφός του
ο Τεύκρος, και το τόξον του βαστούσεν ο Πανδίων.
Και όταν του τείχους έφθασαν από το μέσα μέρος
στον πύργον οπού ο Μενεσθεύς κρατούσεν ο γενναίος,
κι έφθασαν στην ανάγκην τους, διότι των Λυκίων
375οι μεγαλόψυχοι αρχηγοί κι εξαίσιοι πολεμάρχοι
στον προμαχών᾽ ανέβαιναν, ως μαύρη ανεμοζάλη.
Και άρχισαν αντιμέτωποι μ᾽ αλαλαγμόν την μάχην.
Και πρώτος άνδρα εφόνευσεν ο Τελαμώνιος Αίας
του Σαρπηδόνος σύντροφον, τον μέγαν Επικλήα.
380Με τρανό μάρμαρο σκληρό που μες στο τείχος ήταν
στους προμαχώνες υψηλά· και δεν θα το βαστούσε
με τα δυο χέρια τωρινός θνητός εις τα καλά του·
και αυτός το σήκωσε υψηλά· στην περικεφαλαίαν
το ᾽ριξε και την άνοιξε κι εσύντριψε όλ᾽ αντάμα
385της κεφαλής τα κόκαλα· και απ᾽ τον υψηλόν πύργον
έπεσε αυτός, ως βουτηχτής και εβγήκεν η ψυχή του.
Και ο Τεύκρος τον ανδράγαθον υιόν του Ιππολόχου
τον Γλαύκον, ως ανέβαινε το τείχος κι εγυμνώθη
το χέρι, τον ετόξευσε κι έπαυσε από την μάχην
390και χάμου επήδησε κρυφά μη τους ιδεί κανένας
των Αχαιών και τες φωνές του βάλει που επληγώθη.
Σφόδρα ελυπήθη ο Σαρπηδών που είδε να φεύγει ο Γλαύκος.
Και όμως μ᾽ ορμήν πολεμικήν ευθύς τον Θεστορίδην
Αλκμάονα ελόγχισε και οπίσω το κοντάρι
395ετράβηξε κι επίστομα κατόπιν εις την λόγχην
έπεσε αυτός κι εβρόντησαν επάνω τ᾽ άρματά του.
Κι έσυρε αυτός με τα βαριά του χέρια προμαχώνα
και όλον τον εκατέβασεν ώστ᾽ εγυμνώθη επάνω
το τείχος όλο και εις πολλούς πλατύν άνοιξε δρόμον.