Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (12.251-12.328)


Ὣς ἄρα φωνήσας ἡγήσατο, τοὶ δ᾽ ἅμ᾽ ἕποντο
ἠχῇ θεσπεσίῃ· ἐπὶ δὲ Ζεὺς τερπικέραυνος
ὦρσεν ἀπ᾽ Ἰδαίων ὀρέων ἀνέμοιο θύελλαν,
ἥ ῥ᾽ ἰθὺς νηῶν κονίην φέρεν· αὐτὰρ Ἀχαιῶν
255 θέλγε νόον, Τρωσὶν δὲ καὶ Ἕκτορι κῦδος ὄπαζε.
τοῦ περ δὴ τεράεσσι πεποιθότες ἠδὲ βίηφι
ῥήγνυσθαι μέγα τεῖχος Ἀχαιῶν πειρήτιζον.
κρόσσας μὲν πύργων ἔρυον, καὶ ἔρειπον ἐπάλξεις,
στήλας τε προβλῆτας ἐμόχλεον, ἃς ἄρ᾽ Ἀχαιοὶ
260 πρώτας ἐν γαίῃ θέσαν ἔμμεναι ἔχματα πύργων.
τὰς οἵ γ᾽ αὐέρυον, ἔλποντο δὲ τεῖχος Ἀχαιῶν
ῥήξειν· οὐδέ νύ πω Δαναοὶ χάζοντο κελεύθου,
ἀλλ᾽ οἵ γε ῥινοῖσι βοῶν φράξαντες ἐπάλξεις
βάλλον ἀπ᾽ αὐτάων δηΐους ὑπὸ τεῖχος ἰόντας.
265Ἀμφοτέρω δ᾽ Αἴαντε κελευτιόωντ᾽ ἐπὶ πύργων
πάντοσε φοιτήτην, μένος ὀτρύνοντες Ἀχαιῶν.
ἄλλον μειλιχίοις, ἄλλον στερεοῖς ἐπέεσσι
νείκεον, ὅν τινα πάγχυ μάχης μεθιέντα ἴδοιεν·
«ὦ φίλοι, Ἀργείων ὅς τ᾽ ἔξοχος ὅς τε μεσήεις
270 ὅς τε χερειότερος, ἐπεὶ οὔ πω πάντες ὁμοῖοι
ἀνέρες ἐν πολέμῳ, νῦν ἔπλετο ἔργον ἅπασι·
καὶ δ᾽ αὐτοὶ τόδε που γιγνώσκετε. μή τις ὀπίσσω
τετράφθω ποτὶ νῆας ὁμοκλητῆρος ἀκούσας,
ἀλλὰ πρόσω ἵεσθε καὶ ἀλλήλοισι κέλεσθε,
275 αἴ κε Ζεὺς δώῃσιν Ὀλύμπιος ἀστεροπητὴς
νεῖκος ἀπωσαμένους δηΐους προτὶ ἄστυ δίεσθαι.»
Ὣς τώ γε προβοῶντε μάχην ὤτρυνον Ἀχαιῶν.
τῶν δ᾽, ὥς τε νιφάδες χιόνος πίπτωσι θαμειαὶ
ἤματι χειμερίῳ, ὅτε τ᾽ ὤρετο μητίετα Ζεὺς
280 νιφέμεν, ἀνθρώποισι πιφαυσκόμενος τὰ ἃ κῆλα·
κοιμήσας δ᾽ ἀνέμους χέει ἔμπεδον, ὄφρα καλύψῃ
ὑψηλῶν ὀρέων κορυφὰς καὶ πρώονας ἄκρους
καὶ πεδία λωτοῦντα καὶ ἀνδρῶν πίονα ἔργα,
καί τ᾽ ἐφ᾽ ἁλὸς πολιῆς κέχυται λιμέσιν τε καὶ ἀκταῖς,
285 κῦμα δέ μιν προσπλάζον ἐρύκεται· ἄλλά τε πάντα
εἴλυται καθύπερθ᾽, ὅτ᾽ ἐπιβρίσῃ Διὸς ὄμβρος·
ὣς τῶν ἀμφοτέρωσε λίθοι πωτῶντο θαμειαί,
αἱ μὲν ἄρ᾽ ἐς Τρῶας, αἱ δ᾽ ἐκ Τρώων ἐς Ἀχαιούς,
βαλλομένων· τὸ δὲ τεῖχος ὕπερ πᾶν δοῦπος ὀρώρει.
290Οὐδ᾽ ἄν πω τότε γε Τρῶες καὶ φαίδιμος Ἕκτωρ
τείχεος ἐρρήξαντο πύλας καὶ μακρὸν ὀχῆα,
εἰ μὴ ἄρ᾽ υἱὸν ἑὸν Σαρπηδόνα μητίετα Ζεὺς
ὦρσεν ἐπ᾽ Ἀργείοισι, λέονθ᾽ ὣς βουσὶν ἕλιξιν.
αὐτίκα δ᾽ ἀσπίδα μὲν πρόσθ᾽ ἔσχετο πάντοσ᾽ ἐΐσην,
295 καλὴν χαλκείην ἐξήλατον, ἣν ἄρα χαλκεὺς
ἤλασεν, ἔντοσθεν δὲ βοείας ῥάψε θαμειὰς
χρυσείῃς ῥάβδοισι διηνεκέσιν περὶ κύκλον.
τὴν ἄρ᾽ ὅ γε πρόσθε σχόμενος, δύο δοῦρε τινάσσων,
βῆ ῥ᾽ ἴμεν ὥς τε λέων ὀρεσίτροφος, ὅς τ᾽ ἐπιδευὴς
300 δηρὸν ἔῃ κρειῶν, κέλεται δέ ἑ θυμὸς ἀγήνωρ
μήλων πειρήσοντα καὶ ἐς πυκινὸν δόμον ἐλθεῖν·
εἴ περ γάρ χ᾽ εὕρῃσι παρ᾽ αὐτόφι βώτορας ἄνδρας
σὺν κυσὶ καὶ δούρεσσι φυλάσσοντας περὶ μῆλα,
οὔ ῥά τ᾽ ἀπείρητος μέμονε σταθμοῖο δίεσθαι,
305 ἀλλ᾽ ὅ γ᾽ ἄρ᾽ ἢ ἥρπαξε μετάλμενος, ἠὲ καὶ αὐτὸς
ἔβλητ᾽ ἐν πρώτοισι θοῆς ἀπὸ χειρὸς ἄκοντι·
ὥς ῥα τότ᾽ ἀντίθεον Σαρπηδόνα θυμὸς ἀνῆκε
τεῖχος ἐπαΐξαι διά τε ῥήξασθαι ἐπάλξεις.
αὐτίκα δὲ Γλαῦκον προσέφη, παῖδ᾽ Ἱππολόχοιο·
310 «Γλαῦκε, τίη δὴ νῶϊ τετιμήμεσθα μάλιστα
ἕδρῃ τε κρέασίν τε ἰδὲ πλείοις δεπάεσσιν
ἐν Λυκίῃ, πάντες δὲ θεοὺς ὣς εἰσορόωσι,
καὶ τέμενος νεμόμεσθα μέγα Ξάνθοιο παρ᾽ ὄχθας
καλὸν φυταλιῆς καὶ ἀρούρης πυροφόροιο;
315 τῶ νῦν χρὴ Λυκίοισι μέτα πρώτοισιν ἐόντας
ἑστάμεν ἠδὲ μάχης καυστείρης ἀντιβολῆσαι,
ὄφρα τις ὧδ᾽ εἴπῃ Λυκίων πύκα θωρηκτάων·
“οὐ μὰν ἀκλεέες Λυκίην κάτα κοιρανέουσιν
ἡμέτεροι βασιλῆες, ἔδουσί τε πίονα μῆλα
320 οἶνόν τ᾽ ἔξαιτον μελιηδέα· ἀλλ᾽ ἄρα καὶ ἲς
ἐσθλή, ἐπεὶ Λυκίοισι μέτα πρώτοισι μάχονται.”
ὦ πέπον, εἰ μὲν γὰρ πόλεμον περὶ τόνδε φυγόντε
αἰεὶ δὴ μέλλοιμεν ἀγήρω τ᾽ ἀθανάτω τε
ἔσσεσθ᾽, οὔτε κεν αὐτὸς ἐνὶ πρώτοισι μαχοίμην
325 οὔτε κε σὲ στέλλοιμι μάχην ἐς κυδιάνειραν·
νῦν δ᾽ ἔμπης γὰρ κῆρες ἐφεστᾶσιν θανάτοιο
μυρίαι, ἃς οὐκ ἔστι φυγεῖν βροτὸν οὐδ᾽ ὑπαλύξαι,
ἴομεν, ἠέ τῳ εὖχος ὀρέξομεν, ἠέ τις ἡμῖν.»


Και όρμησε πρώτος· με βοήν οι άλλοι ακολουθούσαν
και από την Ίδην σήκωσεν ο Ζευς ανεμοζάλην,
που σκόνης ένα σύγνεφον εφύσησε στα πλοία
κι εμάργωσε των Αχαιών τον νουν ο βροντοφόρος,
255την δόξαν εις τον Έκτορα να δώσει και εις τους Τρώας,
Κι εκείνοι στα σημεία του θαρρώντας και στην ρώμην
των Αχαιών το τείχισμα να σπάσουν προσπαθούσαν.
Τους προμαχώνες γκρέμιζαν, τραβούσαν τα στεφάνια,
και με λοστούς εκλόνιζαν τες στήλες, που είχαν θέσει
260πρώτες στην γην οι Αχαιοί στηρίγματα των πύργων·
και άμ᾽ αυτές πέσουν, έλπιζαν το τείχισμα να σπάσουν.
Όμως την θέσιν οι Αχαιοί δεν άφηναν ακόμη,
αλλ᾽ από ασπίδες έκαμαν φραγμόν στους προμαχώνες
κι εκείθ᾽ εκτύπαν τους εχθρούς του τείχους εις τον πάτον.
265Στους πύργους τότ᾽ οι Αίαντες και οι δυο παντού γυρίζαν
κι εμψύχωναν τους Αχαιούς, με καλοσύνην άλλους,
άλλους με λόγον αυστηρόν, αν έβλεπαν να φεύγουν
ολότελ᾽ απ᾽ τον πόλεμον: «Ω φίλοι απ᾽ τους Αργείους
έξοχος είναι ή μέτριος, μικρότερος αν είναι —
270ότι όλοι δεν είναι όμοιοι στον πόλεμον οι άνδρες—
έχει το μέρος του ο καθείς εις τούτον τον αγώνα·
και το νοείτε μόνοι σας· κανείς ας μη προσέχει
εις τες φοβέρες και στραφεί να φύγει προς τα πλοία
και αντιπαρακινούμενοι στα εμπρός ορμήσετ᾽ όλοι,
275ίσως μας δώσει ο Βροντητής του Ολύμπου βασιλέας
οπίσω προς την πόλιν τους να διώξουμε τους Τρώας».
Και με βοήν σπρώχναν αυτοί τους Αχαιούς στην μάχην.
Και ως πέφτουν οι χιονοβολές πυκνές ώρα χειμώνος,
όταν ο Ζευς ο πάνσοφος να δείξει αποφασίσει
280εις τους θνητούς τα βέλη του και να χιονίσει αρχίζει·
κοιμούνται, ως θέλ᾽, οι άνεμοι, και άκοπ᾽ αυτός το χύνει,
ως να σκεπάσει τα υψηλά βουνά, τες άκρες όλες
και τα χωράφια των θνητών και τ᾽ ανθηρά λιβάδια
λιμάνι᾽ ακόμα, ακρογιαλιές, και στης λευκής θαλάσσης
285το κύμα ευρίσκει αντίστασιν· κι επάνω εις όλα τ᾽ άλλα
το χιόνι πέρ᾽ απλώνεται, όταν ποντίσει ο Δίας·
ομοίως έπεφταν πυκνές οι πέτρες απ᾽ τα χέρια
των Τρώων εις τους Αχαιούς, των Αχαιών στους Τρώας,
και βρόντος εσηκώνετο στο τείχος πέρα πέρα.
290Και οι Τρώες με τον Έκτορα τες πύλες και τον σύρτην
τον μέγαν δεν θα έριχναν, πλην τον υιόν του ο Δίας
έσπρωξεν ο πολύβουλος τον θείον Σαρπηδόνα
στους Αχαιούς, ως λέοντα μέσα εις βοδιών κοπάδι.
Την εύμορφην επρόβαλε και στρογγυλήν ασπίδα,
295οπού τεχνίτης χάλκινην του ᾽χε σφυροκοπήσει,
και αφού με δίπλες βοδινές την έστρωσε από μέσα,
με σύρματα ολόχρυσα τες έραψε ως τον γύρον.
Εκείνην πρόβαλεν εμπρός, και σείοντας δυο λόγχες
εκίνησεν ως λέοντας, που δεν εγεύθη κρέας
300πολύν καιρόν, και σπρώχνει τον η ανδράγαθη ψυχή του
και μέσα εις κτίριο στερεό στα πρόβατα να πέσει·
και αν τους ποιμένας έβρει αυτού με σκύλους και μ᾽ ακόντια
τ᾽ αρνία να περιφρουρούν, δεν βούλεται απ᾽ την στάσιν
ν᾽ αναχωρήσει ατόλμητος, αλλ᾽ ή πηδώντας μέσα
305κανέν᾽ αρπάζει πρόβατον, ή βέλος από χέρι
ανδρειωμένο τον κτυπά. Τον Σαρπηδόνα ομοίως
κινούσε η θεία του ψυχή να πεταχθεί στο τείχος
και μες στους προμαχώνες του δρόμον πλατύν να σχίσει.
Και στου Ιππολόχου τον υιόν, τον Γλαύκον ευθύς είπε:
310«Γλαύκε, διατί τιμώμασθεν έξοχα εμείς οι δύο
με θέσιν και με κρέατα και γεμιστά ποτήρια
εις την Λυκίαν, και ως θεούς μας βλέπει ο κόσμος όλος;
Και κτήμα μέγα ελάβαμεν του Ξάνθου αυτού στες άκρες
δενδρόφυτον και κάρπιμο χωράφι σιτοφόρο;
315Όθεν χρεωστούμε ανάμεσα εις τους Λυκίους πρώτοι
και τώρα ν᾽ απαντήσομε τον φλογερόν αγώνα.
Ώστε να ειπεί τούτο κανείς των θωρηκτών Λυκίων:
«Όχι, καθόλου αδόξαστοι δεν είναι οι βασιλείς μας,
που την Λυκίαν κυβερνούν κι εάν ερίφια τρώγουν
320και πίνουν διαλεκτό κρασί, τους βλέπουμε να λάμπουν
εις την ανδρείαν, πρόμαχοι στα πλήθη των Λυκίων.
Αν, ακριβέ μου, φεύγοντας απ᾽ τον αγώνα τούτον
αθάνατοι θα εμέναμε και αγέραστοι κατόπιν,
τότε ούδ᾽ εγώ θα έβγαινα να προμαχώ και σένα
325δεν θα ᾽στελνα στον πόλεμον, όπου δοξάζονται άνδρες,
αλλ᾽ αφού είναι οι θάνατοι πολλοί και να τους φύγει
κανείς δεν δύναται θνητός, ας πάμε και στην μάχην
άλλοι μ᾽ εμάς θα καυχηθούν ή εμείς θα καυχηθούμε».