Εξώφυλλο

Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση

Η Ρώμη και ο κόσμος της

του Θ. Παπαγγελή
Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών

8.3. Μια καλή αρχή…

Οκτώ χρόνια απουσίας δεν ήταν αρκετά για να αποθυμήσει ο Αύγουστος τον θείο μου. Αλλά και ο Τιβέριος μετά τη Ρόδο ήταν πάλι Τιβέριος, απόμακρος, κρυψίνους και καχύποπτος, βέβαιος όμως τώρα βαθιά μέσα του ότι η μοίρα τού είχε κρατημένο τον αυτοκρατορικό θρόνο. Μετά την επιστροφή του στη Ρώμη ανέλαβε πάλι στρατιωτική δράση, πάντοτε με την ίδια επιτυχία. Την περίοδο αυτή πεθαίνει πρώτα ο Λεύκιος και μετά από δυο χρόνια ο Γάιος. Τώρα ο Τιβέριος είναι και επίσημα διάδοχος, αλλά θα χρειαστεί να γίνει πενήντα έξι χρόνων για να φορέσει τον αυτοκρατορικό μανδύα. Λίγο πριν ξεψυχήσει, ο αυτοκράτορας τον κάλεσε κοντά του· πέρασαν οι δυο τους μια ολόκληρη μέρα μιλώντας κεκλεισμένων των θυρών. Φυσικά κανείς δεν έμαθε ποτέ τι είπαν.

Του θείου δεν του άρεζαν οι κηδείες, αλλά τη συγκεκριμένη δεν μπορούσε να την αποφύγει. Εκείνη τη μέρα προσπαθούσα να μαντέψω τα πραγματικά του συναισθήματα· αλλά τα πραγματικά συναισθήματα του Τιβέριου ήταν πάντα ένας γρίφος. Η αλήθεια είναι ότι δεν βιάστηκε να ανακηρυχθεί επίσημα αυτοκράτορας. Παρά τις επείγουσες εκκλήσεις των συγκλητικών να πάρει μιαν απόφαση για να τερματιστεί η πολιτειακή εκκρεμότητα, εκείνος ανέβαλλε, αν και, όπως όλοι ήξεραν, στο τέλος θα έκανε αυτό που χρόνια περίμενε. Η (δήθεν) αναποφασιστικότητά του χαιρετίστηκε από τον κόσμο με μια σειρά από ανέκδοτα. Το πιο επιτυχημένο το θυμάμαι καλά: οι άνθρωποι συνήθως αργούν να κάνουν αυτό που υπόσχονται· ο Τιβέριος αργεί να υποσχεθεί αυτό που έχει ήδη κάνει.

Δεν ήταν κακός αυτοκράτορας ο θείος μου - τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια της εξουσίας του. Μπορεί να μη συμπαθούσε τον προκάτοχό του σαν άνθρωπο, ακολούθησε όμως όλες τις συμβουλές του και γενικά δεν απομακρύνθηκε από τον τρόπο με τον οποίο εκείνος είχε διαχειριστεί την εξουσία. Πρώτα πρώτα σεβάστηκε το κύρος της Συγκλήτου και το λειτούργημα των συγκλητικών, προσπαθώντας, όπως και ο Αύγουστος, να διατηρήσει τις λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στις παραδόσεις της παλιάς Δημοκρατίας και τις απολυταρχικές δυνατότητες που του έδινε η θέση του. Δεν ήταν επιρρεπής σε επίδειξη της δύναμής του και δεν δελεαζόταν εύκολα από τις μάταιες και φαντασμαγορικές μεγαλοπρέπειες. Ζούσε σχεδόν λιτά. Φέρθηκε με σύνεση στις εξωτερικές υποθέσεις και στο εσωτερικό έδειξε ανάλογη αυτοσυγκράτηση και ευθυκρισία, επιζητώντας συστηματικά τους κατάλληλους ανθρώπους για την κατάλληλη θέση. Όντας ο ίδιος απότομος και αδιάφορος για τυπικές ευγένειες, απαιτούσε και από τους άλλους την ουσία χωρίς να ενδιαφέρεται για τους τύπους. Το οικουμενικό οικοδόμημα που είχε στήσει ο Αύγουστος, ο Τιβέριος το φύλαξε και, θα έλεγα, όπου χρειάστηκε το στερέωσε με πρόσθετα μέτρα. Όλα αυτά για μια δεκαετία περίπου. Ύστερα το μυστήριο που στοίχειωνε τα σωθικά του ωρίμασε, και ο καρπός του ήταν συμφορά για όλους.