Πρόλογος του συγγραφέα

Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να παρουσιάσει απλά (αλλά όχι απλοϊκά) την ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Η έμφαση δεν είναι στις πληροφορίες αλλά στους μηχανισμούς που τις παράγουν και τις νοηματοδοτούν. Μόνο η αποκάλυψη των μηχανισμών που κινούν την ιστορία μιας γλώσσας μπορεί να κάνει το σχετικό αφήγημα διδακτικό και ταυτόχρονα γοητευτικό. Και το κάνει πραγματικά διδακτικό, γιατί οι μηχανισμοί φωτίζουν τη βαθύτερη σύνδεση κάθε συγκεκριμένης γλώσσας με το γλωσσικό φαινόμενο γενικά. Οι γλώσσες είναι ταυτόχρονα πολλές και μία. Αυτό το φαινομενικά παράδοξο απλώς περιγράφει μια κατακτημένη επιστημονική αλήθεια: οι γλώσσες, «μικρές» και «μεγάλες», «άσημες»και «διάσημες» είναι όλες, στο βάθος, ίδιες γιατί έχουν την ίδια πατρίδα: την ανθρώπινη νόηση. Μόνο μέσα στο πλαίσιο αυτό αποκτά νόημα η μελέτη της ιστορίας μιας γλώσσας και των ιδιαιτεροτήτων της.

Αν και το βιβλίο επικεντρώνεται στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, η νεότερη ελληνική είναι και αυτή συνεχώς παρούσα. Και αυτό γιατί είναι η γλώσσα που μιλούν και χρησιμοποιούν μέσα σε κοινωνικές περιστάσεις οι μαθητές. Αυτή η εμπειρία είναι πολύτιμη για να καταλάβουν ομοιότητες και διαφορές με τη γλωσσική πραγματικότητα ενός μακρινού παρελθόντος. Ομοιότητες και διαφορές που ευαισθητοποιούν τον μαθητή στο μεγάλο «μυστικό» της γλώσσας: τον κοινωνικό της χαρακτήρα, όπως δρα και λειτουργεί μέσα στον ιστορικό χρόνο.

Ασκήσεις, εικονογράφηση, δείγματα κειμένων, βιβλιογραφίες συμπληρώνουν την εξιστόρηση. Μολονότι η ιστορία αυτή απευθύνεται σε μαθητές, μπορεί εξίσου καλά να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να μάθει για την ιστορία της ελληνικής γλώσσας – αλλά και για τη γλώσσα γενικά.

Χωρίς την έμπνευση και τον ενθουσιασμό του Δ. Ν. Μαρωνίτη, τις δημιουργικές παρεμβάσεις των Φ. Κακριδή, Β. Κάλφα, Γ. Ζωγραφίδη, Θ. Παπαγγελή, Λ. Πόλκα, Γ. Μ. Παράσογλου, Χρ. Τζιτζιλή, Γ. Κεχαγιόγλου, Λ. Βοκοτόπουλου και Γ. Παπαναστασίου, το εγχείρημα αυτό δεν θα είχε πραγματοποιηθεί. Η Κ. Ζιάννα και ο Σ. Τσολακίδης βοήθησαν στην προετοιμασία του βιβλίου. Θα πρέπει να τονιστεί, επίσης, ο πολύτιμος ρόλος της Μ. Θεοδωροπούλου, εκπαιδευτικού και γλωσσολόγου, που πρόσφερε γενναιόδωρα την κριτική της ματιά έτσι ώστε να «μιλήσει» καλύτερα το βιβλίο αυτό.

Α.-Φ. Χριστίδης