Εξώφυλλο

Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός

Ρητορεία και ρητορική στην αρχαιότητα

της Χρυσάνθης Τσίτσιου-Χελιδόνη

Β1.3.6.vi. Αισχίνης

Μπορεί οι αττικιστές να συμπεριέλαβαν τον Αισχίνη (περ. 390-322 π.Χ.), αυτόν τον μεγάλο πολιτικό αντίπαλο του Δημοσθένη, στον κανόνα των αττικών ρητόρων, ωστόσο η εντύπωση που γεννιέται στον αναγνώστη των τριών λόγων που γνωρίζουμε με το όνομά του (Κατὰ Τιμάρχου, Περὶ παραπρεσβείας, Κατὰ Κτησιφῶντος), είναι πως ο συντάκτης τους είναι άτομο από τη φύση του εύγλωττο χωρίς όμως να διακρίνεται με τρόπο εντυπωσιακό από σπάνια ρητορικά χαρίσματα. Άλλωστε δεν ήταν ούτε σπουδασμένος ρήτορας ούτε λογογράφος. Ωστόσο, διακριτές είναι στους λόγους κάποιες αρετές, όπως η σαφήνεια, η ζωντάνια, η μεγαλοπρέπεια, το χιούμορ.[116] Εξάλλου ο αριθμός των παπυρικών αποσπασμάτων, τα σχόλια και τα παραθέματα σε έργα άλλων συγγραφέων, επιβεβαιώνουν πως στην αρχαιότητα το κύρος του Αισχίνη ήταν συγκρίσιμο με αυτό του Δημοσθένη. Οι Επιστολές που παραδίδονται με το όνομά του είναι ψευδεπίγραφο έργο.

Ανήκε σε πλούσια οικογένεια, που όμως έχασε την περιουσία της μέσα στις αναταραχές που έζησε η πόλη κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Ο ίδιος προσπάθησε να ασχοληθεί με το θέατρο (ως υποκριτής), αλλά η προσπάθεια αυτή δεν απέδωσε. Εργάστηκε ως γραμματέας και έλαβε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις, όπου και διακρίθηκε. Στην πολιτική εισήλθε ως υποστηρικτής του Εύβουλου, κατά τον οποίο η Αθήνα δεν έπρεπε να εναντιωθεί στους Μακεδόνες.

Για τη στάση του στην πρεσβεία της πόλης του που θα διαπραγματευόταν την ειρήνη με τον Φίλιππο το 336 π.Χ., κατηγορήθηκε από τον Δημοσθένη πως υπηρετώντας τον Φίλιππο έβλαψε σκόπιμα τα συμφέροντα της πόλης (Περὶ παραπρεσβείας). Αθωώθηκε όμως και προσπάθησε να πάρει εκδίκηση, όταν ο Κτησιφώντας πρότεινε να στεφανωθεί ο Δημοσθένης για την προσφορά του στην πατρίδα (340 π.Χ.). Η αντιπαράθεση οδήγησε αυτή τη φορά σε παταγώδη αποτυχία τον Αισχίνη - η υπόθεση εκδικάστηκε δέκα χρόνια μετά την πρόταση του Κτησιφώντα (δηλαδή το 330 π.Χ.). Μάλιστα ο Αισχίνης αναζήτησε, ως αυτοεξόριστος, καταφύγιο στη Ρόδο, όπου και πέθανε.

 

Βιβλιογραφία:

Φάνης Ι. Κακριδής, Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Θεσσαλονίκη 2006 (Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση 3, 1η ανατύπωση, με μικρές διορθώσεις. 1η έκδ. 2005). Ενότητα 3.6.Α. Ρητορεία και ρητορική.

116 Βλ. Κακριδή 2006, 146-147.