Πόροι για τα Ομηρικά έπη: Ο τρωικός μύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία
Αχιλλέας και Αίαντας (Vatican 344)
Περιγραφή
Αττικός μελανόμορφος αμφορέας τύπου Α με την υπογραφή του Εξηκία (αγγειοπλάστης και αγγειογράφος). Βρέθηκε στο Vulci της Ετρουρίας και πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα έργα του σημαντικού αυτού τεχνίτη. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με πεσσούς. Τα ονόματα των προσώπων αναγράφονται. Νικητής είναι ο Αχιλλέας: στο ύψος του στόματός του (δημιουργώντας την εντύπωση ομιλίας) αναγράφεται ο αριθμός τέσσερα, ενώ δίπλα στο κεφάλι του Αίαντα ο αριθμός τρία. Είναι και οι δύο οπλισμένοι, πιθανώς σε ανάπαυλα από τη μάχη. Ο Αχιλλέας φορά κράνος. Οι λεπτομέρειες της σκηνής, όπως οι ενδυμασίες, αποδίδονται με εξαιρετική λεπτομέρεια και το συγκεκριμένο αγγείο αποτελεί κορύφωση της μελανόμορφης τεχνικής. Και οι δύο μορφές παριστάνονται προφίλ. Τα μάτια δίνουν ακόμη την αίσθηση ότι τα βλέπεις από μπροστά. Τα σώματα ωστόσο δεν έχουν την τυπική ακαμψία. Σύμφωνα με τον E. Gombich, «ο ζωγράφος προσπάθησε να φανταστεί πώς θα φαίνονταν δύο άνθρωποι, αν στέκονταν έτσι ο ένας απέναντι στον άλλον. Δεν φοβόταν πια να δείξει μόνο ένα μικρό μέρος του αριστερού χεριού του Αχιλλέα, αφήνοντας το υπόλοιπο κρυμμένο πίσω από τον ώμο του. Δεν σκεφτόταν πια πως έπρεπε να δείξει στην εικόνα όλα τα πράγματα που ήξερε ότι υπήρχαν γύρω. Από τη στιγμή που ο παλαιός εκείνος κανόνας έσπασε, και ο καλλιτέχνης άρχισε να βασίζεται σε ό,τι έβλεπε, άρχισε μια εντυπωσιακή μεταστροφή». Το συγκεκριμένο επεισόδιο ενός παιχνιδιού μεταξύ Αίαντα και Αχιλλέα στο διάλειμμα της μάχης δεν μας το παραδίδει ο Όμηρος. Στα χρόνια μετά τον Εξηκία το θέμα αυτό θα γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές στους αγγειογράφους, με διάφορες παραλλαγές όπως προσθήκη ενός δέντρου ή ενός πουλιού ανάμεσα στους πολεμιστές, παρουσία της Αθηνάς ή/και άλλων μορφών. Αν και η αγγειογραφία του Εξηκία δεν είναι η πρώτη που αναπαριστά το συγκεκριμένο θέμα (σώζεται ένα προηγούμενο πινάκιο στο μουσείο του Βερολίνου), είναι αυτή που επηρέασε τους μεταγενέστερους καθώς θεωρείται η ωραιότερη. Στην πίσω όψη απεικονίζονται οι Διόσκουροι.Λεξικογραφικές πληροφορίες
Βιβλιογραφια
E. H. Gombrich, Το χρονικό της τέχνης, μτφρ. Λ. Κάσδαγλη, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1194, σ. 78-78.
Αρχαία Τέχνη
Μουσείο: ROME Vatican Museo Gregoriano Etrusco 344
Περίοδος: Αρχαϊκή
Χρονολογία: 6ος αι. π.Χ. (540-530 π.Χ. περίπου)
Καλλιτέχνης: Εξηκίας
Είδος: Αμφορέας
