Bertolt Brecht
Ο Οδυσσέας και οι Σειρήνες
Μετάφραση: Νάντια Βαλαβάνη
Είναι γνωστό ότι ο πανούργος Οδυσσέας, μόλις αντίκρισε το νησί των ανθρωποφάγων τραγουδιστριών, των Σειρήνων, έβαλε να τον δέσουν πάνω στο κατάρτι του καραβιού του, βούλωσε όμως με κερί τ’ αυτιά των κωπηλατών, ώστε η απόλαυση της τέχνης χάρη στο κερί τους και στα δεσμά του να μείνει χωρίς δυσάρεστες συνέπειες. Όπως περνούσαν το νησί κωπηλατώντας σε απόσταση ακοής, είδαν οι κουφοί υπηρέτες τον ήρωά μας να συστρέφεται πάνω στο κατάρτι προσπαθώντας να λυθεί και τις πλανεύτρες γυναίκες να φουσκώνουν τους λαιμούς τους. Όλα, λοιπόν, φάνηκαν να εξελίσσονται με βάση τα συμφωνημένα και προβλεπόμενα. Ολόκληρη η αρχαιότητα έδωσε πίστη στον πολυμήχανο για το κατόρθωμα που πέτυχε χάρη στην πανουργία του. Να είμαι ο πρώτος που το αμφισβητώ; Σκέφτομαι ως εξής: όλα καλά, αλλά ποιος —πέρα απ’ τον Οδυσσέα— λέει ότι οι Σειρήνες πραγματικά τραγουδούσαν στη θέα του δεμένου άντρα; Να χαράμισαν την τέχνη τους απευθυνόμενες σε ανθρώπους που δεν είχαν καμιά ελευθερία κινήσεων; Αυτή είναι η ουσία της τέχνης; Θα προτιμούσα να δεχτώ ότι αυτοί οι λαιμοί, που οι κωπηλάτες τούς είδαν να φουσκώνουν, έβριζαν μ’ όλη τους τη δύναμη αυτόν τον καταραμένο, προσεκτικό επαρχιώτη, κι ότι ο ήρωάς μας συστρεφόταν (πράγμα επιβεβαιωμένο), γιατί ακόμα κι αυτός στο κάτω κάτω της γραφής ντρεπόταν!
Bertolt Brecht. 2002. Διόρθωση παλιών μύθων και άλλες ιστορίες. Επιμ. και μετ. Νάντια Βαλαβάνη. Αθήνα: Καστανιώτης.
1. Γι’ αυτή την ιστορία υπάρχει μια διόρθωση και από τον Φραντς Κάφκα, αλλά κι έτσι δε φαίνεται να γίνεται περισσότερο πιστευτή τη σύγχρονη εποχή! (Σημ. του Μπρεχτ.)
